YÖNETİŞİM, YÖNETME,YÖNLENDİRME
Genel Bakış
Mükemmel sağlık hizmetleri sağlamak, etkin liderlik gerektirir. Bu bireyler toplum ve hastalar için kurumun etkin ve efektif bir kaynak olmasında rol oynarlar.
Bu liderler kurumun misyonunu belirlemeli ve bu misyonu gerçekleştirmek için gerekli kaynakları sağlamalıdırlar. Birçok kurum için bu durum yeni kaynaklar eklemek değil, eldeki kaynakları eksik olsa da daha etkin kullanmak demektir. Aynı zamanda liderler kurumda hasta bakımı ve klinik hizmetlerini geliştirecek aktiviteleri koordine etmek ve bütünleştirmek için birlikte çalışmalıdırlar.
Etkin liderlik; bireylerin kurumdaki rollerini, sorumluluklarını, etkileşimlerini, yetkilerini ve bu bireylerin birbirleri ile nasıl çalıştığını anlamakla başlar. Bir kurumu yöneten, idare eden ve yürütenler hem yetki hem sorumluluk sahibidirler. Kollektif ve bireysel olarak, kanun ve düzenlemelere uyumdan ve kurumun hizmet edilen hasta populasyonuna sorumluluğunu yerine getirmekten sorumludurlar.
Kurumun Üst Yönetimi
Standart
– Üst yönetimin sorumlulukları ve zorunlulukları ile bunların nasıl yerine getirileceği kanunlar, yönetmelikler, prosedürler ve benzer dokümanlarla tanımlanmalıdır.
Hedeflenen;
Bir oluşum (örneğin sağlık bakanlığı), bir sahip(ler) veya bir grup belirlenmiş birey (örneğin yönetim kurulu), bir kurumun işleyişinden ve topluma kaliteli hizmet sağlamasından sorumlu olmalıdır. Bu oluşumun sorumlulukları yazılı olarak tanımlanmalıdır.
Bir kurumun idari ve yönetim yapısı kurumsalşemada (organizasyonşeması) veya başka bir dökümanda gösterilmeli, yetki ve sorumluluklar da buşemada belirtilmelidir. Buşemada yer alan bireyler ünvanları veya isimleri ile yer almalıdır.
Standart
– Kurumun misyonu üst yönetim tarafından onaylanmalıdır.
– Üst yönetimden sorumlu kişiler, kurumun çalışma politikalarını ve planlarını onaylamalıdır.
– Üst yönetimden sorumlu kişiler, kurumun misyonunu yerine getirmek için gerekli bütçe ve ayrılan kaynakları onaylamalıdır.
– Üst yönetimden sorumlu kişiler, kurumun üst düzey yönetici(ler) ya da direktör(ler) ünü belirlemelidir.
– Üst yönetimden sorumlu kişiler, kalite yönetimi ve iyileştirme gayretlerini destekleyip, teşvik etmelidir.
– Üst yönetimden sorumlu kişiler, kurumun yöneticileri ile işbirliği içinde olmalıdır.
Hedeflenen;
Kurumun açık bir liderlik, etkin bir operasyon, kaliteli hizmet sunumu gibi yerine getirilmesi gereken sorumlulukları vardır. Bu sorumluluklar temel olarak onaylama seviyesindedir veşunları içermelidir.
• kurumun misyonunu onaylama,
• kurumun çeşitli stratejik ve idari yönetim planlarını, kurumun günlük işleyişini sağlayacak politika ve prosedürleri onaylama,
• kurumu işletecek bütçe ve gerekli kaynakları onaylama veya sağlama,
• kurumun üst düzey yönetici veya direktörlerini atama ya da onaylama, ve
• kurumu geliştirecek çabaları destekleme ve teşvik etme.
Bireylerin tek bir organizasyonşemasında belirlenmiş olması, idare eden veşirketi yönetenler arasında iyi bir iletişimi garanti etmez. Yönetimden sorumlu kişiler, kurumun misyon ve planlarını yürütmek için kurum yöneticileri ve diğer liderlerle iletişim ve işbirliği sağlayacak prosedürler geliştirmelidir.
Kurumun Yöneticiliği
Standart
– Üst düzey yönetici ya da direktör kurumun idaresinden ve kanun ve yönetmeliklere uygunluğundan sorumlu olmalıdır.
Hedeflenen;
Bir kurumun etkin işleyebilmesi ve misyonunu yerine getirebilmesi için etkin bir liderlik gereklidir. Liderlik, bireylerin kuruma bireysel ve hep birlikte sağladığı katkıdır. Üst düzey yönetici veya direktör, kurumun günlük işleyişinden sorumlu olmalıdır. Buna gerekli malzemelerin temini ve listesi, fiziksel tesisin idamesi, finansal yönetim, kalite yönetimi ve diğer sorumluluklar dahildir. Bu işlevi yürütmek için seçilmiş veya atanmış birey bu görevleri yerine getirmek için yeterli eğitim ve tecrübeye sahip olmalıdır.
Üst düzey yönetici ya da direktör, kurumun liderleri ile işbirliği yaparak misyon ve politikaları, prosedürleri ve bu misyona ilişkin klinik hizmetleri planlamalıdır. Yönetim tarafından onaylandıktan sonra üst düzey yönetici veya direktör tüm politikaların gerçekleştirilmesinden sorumludur.
Kurumdaki üst düzey yönetici veya direktör;
• kanun ve yönetmeliklere uygunluk,
• inceleme veya düzenleme yapan organların raporlarına yanıt vermek,
• insan, finansal ve diğer kaynakları yönetme ve denetleme işleminden sorumlu olmalıdır.
Standart
– Kurumun klinik ve idari yöneticileri tanımlanmıştır, misyonun tanımlanmasından ve yerine getirilmesi için plan ve politikaların hazırlanmasından beraberce sorumlu olmalıdır.
Hedeflenen;
Kurumun üst düzey klinik ve idari yöneticileri, yönetim kurulunca tanımlanmalıdır.Bu yöneticiler de diğer liderleri tanımlamalıdırlar. Burada önemli olan bir kurumdaki tüm liderlerin resmen kurumun misyonu doğrultusunda tanınmasıdır. Kurumdaki liderler pek çok kaynaktan ortaya çıkabilir. Yönetim kurulu üst düzey yönetici veya direktörü atar. üst düzey yönetici veya direktör diğer liderleri atayabilir. Bu misyona dayalı olarak liderler; misyonun gereklerini yerine getirmek ve planlar geliştirmek üzere birlikte çalışmalıdırlar. Kurum dışında bulunan ortaklar misyon ve politika çerçevesini belirlemiş ise, liderler bunları yerine getirmek için ortak çalışmalıldırlar.
Standart
– Kurumun yöneticileri, toplumsal yöneticiler ve diğer kurumların yöneticileri ile toplumun sağlık gereksinimlerini karşılamak amacı ile planlar yapmalıdır.
– Kurumun yöneticileri, toplumsal acil durumlar, salgınlar, doğal ve doğal olmayan hastalıklar karşısında yapılacaklarla ilgili planlar geliştirmelidirler.
Hedeflenen;
Bir kurumun misyonu sıklıkla toplumun ihtiyaçlarını yansıtmalıdır. Toplumun ihtiyaçları genellikle zaman içerisinde değişir. Doğal afetler ve infeksiyöz hastalıkların patlak vermesi gibi ani değişimler oluşabilir. Bir kurum toplumda oluşabilecek bu tür bir acil, afet, hastalık veya salgın durumu için hemen yanıt verebilecek planlamaya ihtiyaç duyar (seller, depremler, fabrikada patlama sonucu işçi yaralanmaları, nezle salgınları, gibi). Kurum toplum-çapında acil durumlara hazırlıklı olma çalışmalarında da yer almalıdır. Kurum toplumda bir yer edindikten sonra en az yılda bir kez kendi yanıtını test etmelidir..
Sağlık hizmetleri kurumunun liderlerinin diğer sağlık hizmetleri kurumları liderleri ve toplumun liderlerleri ile işbirliği içerisinde olması çok önemlidir.
Standart
– Klinik yöneticiler, kurumun hizmet verdiği hastaların gereksinimleri doğrultusunda, verilecek hizmetleri tanımlayıp, planlar yapmalıdır.
– Yöneticiler, klinik ve idari hizmetler için yapılan sözleşmelerin içeriğini belirlemelidir.
Hedeflenen;
Kurumlar genellikle klinik ve idari hizmetlerini doğrudan sunma opsiyonuna sahiptirler ya da bu tür hizmetleri danışmanlık, kontratlı hizmet anlaşmaları ve diğer anlaşmalar aracılığı ile yürütürler. Bu uygulama, radyoloji hizmetlerinden finansal hizmetlere kadar geniş bir çerçevede olabilir. Tüm bu durumlarda, bu tür kontratlar ve diğer anlaşmaların hasta ihtiyaçlarına uygun olmasını ve kurumun kalite yönetimi ve geliştirme programının bir parçası olarak takip edilebilmesini sağlamak için liderlik gözetimişarttır.
Standart
– Tıbbi ve hemşirelik hizmetleri yöneticileri ile diğer yöneticiler kalite yönetimi ve iyileştirme kavramları hakkında eğitilmelidir.
Hedeflenen;
Bir kurumum amacı, hasta bakımını en iyişekilde sağlamak ve hasta bakım sonuçlarını sürekli iyileştirme metotları ile ölçmek olmalıdır. Tıbbi ve hemşirelik hizmetleri yöneticileri ile diğer yöneticiler kalite yönetimi ve iyileştirme metotları hakkında eğitilmelidir.
Standart
– Kurumun yöneticileri, tüm çalışanlar için işe alma, alıştırma, geliştirme ve sürekli eğitimle ilgili standart bir program olduğundan emin olmalıdır.
Hedeflenen;
Kurumun yöneticileri, işe aldıkları kişileri uzun dönemde fayda sağlamaları için işe alıştırmalı ve sürekli eğitim vererek gelişimini sağlamalıdır. Bundan dolayı yöneticilerin tüm çalışanlar için işe alma, alıştırma, geliştirme ve sürekli eğitimle ilgili bir program oluşturması gerekir.
Standart
– Yöneticiler, klinik hizmet sunan kişi ve birimler arasındaki koordinasyon ve iletişimi güçlendirmelidirler.
Hedeflenen;
Hasta bakımını koordine etmek için yöneticiler, koordinasyon ve kominikasyona ağırlık vermelidir. Yöneticiler, formal yada informal metotlar geliştirerek (mektuplar, posterler, ilan tahtaları, network vb.) kişiler arası kominikasyonu sağlamalıdır. Her bölümün misyonu doğrultusunda verilen hizmetler genel politika ve prosedürlerin oluşumuna destek olmalıdır.
Standart
– Tıbbi, hemşirelik ve diğer klinik yöneticiler, sorumluluk ve yetkilerini desteklemek amacı ile etkin bir organizasyonel yapı planlamalı ve uygulamalıdır.
– Organizasyonel yapı ve süreçler, mesleki iletişimi desteklemelidir.
– Organizasyonel yapı ve süreçler, klinik planlamayı ve politika geliştirmeyi desteklemelidir.
– Organizasyonel yapı ve süreçler, mesleki etik kurallara destek vermelidir.
– Organizasyonel yapı ve süreçler, klinik hizmetlerin kalitesine destek vermelidir.
Hedeflenen;
Tıbbi, hemşirelik ve diğer klinik yöneticiler, hastaların bakımından özel olarak sorumludurlar. Bu liderler;
• Profösyoneller arası iletişimin desteklenmesine,
• Klinik planlama ve politikaların geliştirilmesine,
• Mesleki etik kuralların desteklenmesine,
• Klinik hizmetlerin kalitesinin arttırılmasına destek vermelidir.
Tıbbi, hemşirelik ve diğer klinik yöneticileri, etkin bir organizasyonel yapı planlamalıdırlar. Bu plan kurumun misyonu, yapısı, karmaşıklığı ve profesyonel ekibin boyutuna göre yapılmalıdır.
Departman ve Servislerin Yönetimi
Standart
– Kurumun her departmanı veya servisi nitelikli bir ya da birkaç kişi tarafından idare edilmelidir.
Hedeflenen;
Bir kurumun, klinik bakım, hasta sonuçları ve toplam hasta bakımı idaresi, her departman ya da hizmetin klinik ve idari aktiviteleri ile entegredir. Hizmetin performansı nitelikli kişilerin liderliği ile sağlanır. Geniş departman ya da servislerde, klinik ve idari liderlik birbirinden ayrı olmalıdır. Böyle bir durumda sorumluluklar yazılı olarak belirtilmelidir.
Standart
– Yöneticiler, departman tarafından verilen hizmetleri yazılı olarak tanımlamalıdır.
– Departman ya da servisler kendi içinde ve diğer departman ya da servislerle koordine ve entegre olmalıdır.
Hedeflenen;
Her departman verdiği ve vermeyi planladığı hizmetleri, hedefini yazılı olarak planlamalıdır.
Hasta ihtiyaçlarına göre yapılması gereken bu planda;
• Hastanın tipi ve yaşı,
• Hastanın değerlendirme kriterleri (metodu) ve hasta bakım ihtiyaçlarının karşılanması,
• Hasta bakım ihtiyaçlarının karışıklığı ve faaliyet alanları,
• Klinik ihtiyaçlara göre kurum yada kurumun önerdiği sözleşmeli destek hizmetlerle uyumluluğu,
• Gerekli elemanların sağlanması,
• Hasta bakım ihtiyaçlarının hangi düzeye kadar karşılanabileceği,
• Tanımlanmış standartlara ve klinik klavuzlara uyumu tanımlanmalıdır.
Departman ya da servisler kendi içinde ve diğer departman ya da servislerle koordine ve entegre olmalıdır. Örnek, hemşirelik hizmetleri ve tıbbi hizmetler.
Standart
– Yöneticiler, servis ya da departmanlarının yeri, çalışanları ve diğer kaynaklar konusunda görüş vermelidir.
Hedeflenen;
Hasta bakım ihtiyaçlarının karşılanması için yöneticiler, çalışanlar ve diğer kaynaklar konusunda (insan kaynakları) üst yönetime görüş vermelidir. Bu görüş; yeterli eleman, yer, alet ihtiyacı ve özel kaynak kullanımını içermelidir. Bu da hasta bakımının en iyişekilde verilmesine yardımcı olacaktır.
Standart
– Yöneticiler, departman ya da servislerinde çalışacak profesyonellerin seçim kriterlerinin belirlenmesinde ve seçiminde görüş vermelidir.
Hedeflenen;
Yöneticiler, departman ya da servislerinde çalışacak profesyonellerin seçim kriterlerini belirlemelidir. Hasta bakım ihtiyaçları, kaynakların en iyişekilde kullanılması ile doğru orantılıdır.
Standart
– Yöneticiler, departman ya da servislerindeki tüm çalışanlara sorumluluklarına uygun olarak oryantasyon eğitimi sağlamalıdır.
Hedeflenen;
Departmana yeni alınan personelin hem spesifik hem de kurum oryantasyon programına katılması gerekmektedir. Kurum misyonunun, verilen hizmet alanlarının, politika ve prosedürlerin oryantasyon programı içinde olması gerekmektedir. Örnek. Her eleman enfeksiyondan korunma ve kontrolü ile ilgili prosedürleri bilmek zorundadır.
Standart
– Yöneticiler, departmanlarının ya da servislerinin performansı ile çalışanlarının performansını izlemelidirler.
– Yöneticiler, departmanları ya da servisleri tarafından üretilen hizmetin etkin yönetildiğine ve iyileştirildiğine yönelik verilere sahip olmalıdırlar.
– Yöneticiler, bu aktivitelerini kurumun kalite yönetimi ve iyileştirme programına entegre etmelidirler.
Hedeflenen;
Bir medikal veya idari yöneticinin en büyük sorumluluklarından biri, kurumun takip ve geliştirme öncelikleri de dahil olmak üzere kalite yönetimi ve geliştirme programını oluşturmaktır. Yöneticiler, kadroların ve klinik bakım hizmetlerinin performans değerlendirme aktivitelerini izlemek ve geliştirmekten sorumludurlar.
