HASTA VE YAKINLARININ EĞİTİMİ
Genel Bakış
Hasta ve ailesinin eğitimi, hastaların tedavinin içinde yer almasını ve tedavi kararları konusunda yeterli bilgilendirilmesini sağlar.Organizasyonda yer alan pek çok görevli, hasta ve ailesini eğitir. Eğitim, hasta, hemşiresi veya hekimiyle ilk karşılaştığı anda başlar. Diğer basamaklar ise rehabilitasyon veya beslenme terapisi ya da taburculuk, takip kararı gibi özel aşamalarda devreye girer. Buradan hareketle pek çok görevli eğitimin içinde yer alacağından personelin hastanın neleri öğrenmeye ihtiyacı olduğu üzerinde odaklanması önemlidir.Bu yüzden eğitim hasta ve ailesinin eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesiyle başlar. Bu belirleme aynı zamanda öğrenmenin en iyi nasıl gerçekleştirileceğini de netleştirir. Çünkü en iyi öğrenme, kişinin eğitim ihtiyaçlarına uygun, dinsel ve kültürel değerlere, okuma ve konuşma yeteneklerine en yakın ortamlarda ve tedavi sürecinin en uygun bölümünde gerçekleşirse yaratılabilir.
Burada sözü edilen eğitim, tedavi süreci devam ederken olduğu kadar taburculuk sonrası takip sürecinde de söz konusu olan eğitimdir. Bu yüzden kişi kendi ortamında yaşarken ihtiyacı olacak bilgileri örneğin: gerektiğinde acil servis kullanımı bilgilerini de içerebilir.
Bir organizasyon içinde eğitim uzaktan bilgilendirmeyi de mümkün kılacak görsel ve elektronik imkanları da mümkünse içermelidir.
STANDARTLAR
Eğitim, hasta ve ailesinin bakıma ve bakım kararlarına katılımını desteklemelidir.
Hedeflenen:
Sağlık kurumları hasta ve ailesini tedavi süreci ve kararları içinde yer alabilecek bilgi ve becerilere sahip olacakşekilde eğitmelidir. Her kurum kendi misyonu, verilen hizmetler ve hasta popülasyonuna uygun olacakşekilde eğitim sisteminişekillendirmelidir. Planlar her bir hastanın gereksinim ve beklentilerine göre yapılmalıdır. Bu yüzden kurumda bir eğitim koordinatörü ya da eğitim komitesi belirlenebileceği gibi tüm çalışanların koordine edilerek çalışabileceği bir sistemde de karar kılınabilir .
Standart
Her hastanın eğitim ihtiyacı değerlendirilmeli ve hasta dosyasına kaydedilmelidir.
Hedeflenen:
Eğitim hasta ve ailesinin tedavi kararı verecek ve evde bakımı sürdürebilecek bilgi ve becerilere sahip olması üzerine odaklanmalıdır.
Eğitim ihtiyaçlarını anlamak ve belirlemek ayrı bir süreçtir.Bilgi ve beceri eksiklikleri belirlenmeli ve eğitim planını oluşturmada kullanılmalıdır. Sözü edilen süreçte pek çok değişken vardır .Bu değişkenlerşunlardır ;
• hasta ve ailesinin inançları ve değerleri
• eğitim düzeyleri ve dilleri
• emosyonel engeller ve motivasyonlar
• fiziksel engeller
• hastanın bilgi edinme isteği
Hastanın eğitim ihtiyaçları saptandığında bunlar kendi kayıtlarına geçirilmeli ve böylece sağlık ekibindeki tüm personelin de eğitim süreci içinde yer alması sağlanmalıdır.
Standart
Her hasta ve ailesi, verilen bilgilendirilmiş onay, bakım sürecine katılım ve bakım seçeneklerinin finansal etkilerini anlamalarına yardımcı olacak eğitimi almalıdır.
Hedeflenen:
Hasta ve ailesi tedavi sürecinde uygun zamanlarda bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir.Tedavi için onay formu konusunda (cerrahi ve anestezi için örneğin) bilgilendirildiklerine ait not hasta kayıtlarında dokümante edilmelidir. Buna ek olarak hasta veya yakınları bakım sürecinde yer aldıklarında da (pansumanların değiştirilmesi , hastanın beslenmesi ,ilaçlarının verilmesi gibi) eğitilmeleri gerekir.Hasta veya yakınlarının bakım sürecinin hepsi ya da bir kısmını ödemek durumunda oldukları vakalarda hospitalizasyonun devamı ya da evde bakımın ekonomik değerleri hakkında bilgilendirilmeleri gerekir.
Standartlar
Eğitim ve öğrenim hastaların süre gelen sağlık ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olmalıdır.
Hastane, sağlığı özendirici ve hastalıktan koruyucu eğitimler için toplumsal kaynaklarla işbirliği yapmalıdır.
Hedeflenen:
Hastalar sıklıkla taburculuk sonrası devam eden sağlık problemleri için hastane dışında bakıma ihtiyaç gösterirler.Bu yüzden verilen bilgiler arasında günlük aktivitelerine ne zaman dönecekleri, durumuyla ilgili alacakları önlemler ya da hastalık ve ya sakatlıkla başa çıkma yöntemleri yer almalıdır.
Standart
Hasta ve ailesinin eğitimi, hastanın bakımına uygun olarak,şu başlıkları içermelidir. İlaçların güvenli kullanımı, tıbbi cihazların güvenli kullanımı, ilaç ve yiyecekler arasındaki olası etkileşimler, beslenme yöntemleri ve rehabilitasyon teknikleri.
Hedeflenen:
Kurum hastalar için yüksek risk taşıyan alanlarda rutin eğitimi sağlamalıdır. Eğitim optimal sağlık düzeyi ile önceki fonksiyonel yetilerin yeniden kazanımını desteklemelidir.
Kurum en azından aşağıdaki başlıklarda hasta eğitiminde standardize edilmiş eğitim materyalleri ve süreçleri kullanmalıdır.
• Potansiyel yan etkileri de içerecekşekilde ilaçların güvenli ve etkin kullanımı
• Tıbbi ekipmanın güvenli ve etkin kullanımı
• İlaçlar ile besinler arasındaki olası etkileşim
• Diyet ve beslenme
• Rehabilitasyon teknikleri
Standart
Eğitim yöntemleri, hasta ve ailesinin değerlerini ve tercihlerini dikkate almalı ve hasta, aile ve öğretici personel arasında yeterli bir iletişime sahip olmalıdır.
Hedeflenen:
Öğrenme ancak eğitim metotlarına yeterince önem verildiği sürece gerçekleşir.Hasta ve ailesini anlamak uygun eğitim metotları ile eğiticileri seçmeye yardımcı olur ; kurgulamada ailenin rolünü belirlemelidir.
Tıbbi personel, hasta ve ailesi arasında kurulan bu iletişim, verilen bilginin yeterli, gerekli ve kullanılabilirliği konusunda geri bildirimi de desteklemelidir.
Standart
Hasta ve ailesi için verilen eğitimler onların anlayabilecekleri formatta ve dilde olmalıdır.
Hedeflenen:
Hasta ve ailesinin eğitiminde uygun dil ve formatın seçimine önem verilmelidir. Hastalar sözlü bilgilendirme, basılı materyal, video gösterimi ya da demonstrasyona değişik tepkiler verebilirler. Dil seçimi de önemlidir; gerekirse aileden biri ya da bir çevirmen yardımcı olarak kullanılabilir.
Standartlar
Sağlık profesyonelleri, hastaya eğitim alabilmeleri konusunda yardımcı olmalıdır.
Bu profesyoneller, etkin eğitim verme konusunda bilgi ve beceriye sahip olmalıdır.
Hedeflenen:
Sağlık çalışanları bir kişinin diğeriyle bilgi paylaşımının hasta eğitiminde önemini anladıklarında işbirliği daha etkin olur. İşbirliği hastanın ihtiyaçlarına bağlıdır ve her zaman gerekmeyebilir. Gerektiği zaman önemli olan öğretme isteği ve etkinşekilde iletişim kurma yeteneğidir.
