SAĞLIK YÖNETİMİ EĞİTİMİNİN ÖNEMİ

Dünyanın gelişmiş hemen her ülkesinde ve gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda, sağlık hizmetlerinin yönetimi konusunda ciddi bir profesyonelleşme gerçekleşmektedir. Ülkemizde bu alanda önlisans, lisans, yüksek lisans düzeyinde eğitim söz konusudur. Bunun yanısıra, sağlık yönetimi ile ilgili sertifika programları da düzenlenmektedir

Dünyanın gelişmiş hemen her ülkesinde ve gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda, sağlık hizmetlerinin yönetimi konusunda ciddi bir profesyonelleşme gerçekleşmektedir. ABD, Kanada, İngiltere, Belçika, Kolombiya, Meksika, Brezilya, Şili ve Filipinler’de sağlık yöneticiliği, yüksek lisans düzeyinde bir eğitimle kazanılırken, bu ülkelerin bazılarında ve diğer ülkelerde lisans düzeyinde eğitimle ya da klinisyenler için yönetim uzmanlığı programları ile kazanılmaktadır. Ülkemizde bu alanda önlisans, lisans, yüksek lisans düzeyinde eğitim söz konusudur. Bunun yanısıra, sağlık yönetimi ile ilgili sertifika programları da düzenlenmektedir.

Ülkemizde sağlık yönetimi eğitimi

Türkiye’de sağlık hizmetleri veren çeşitli kurum ve kuruluşların yönetici ihtiyaçlarını gidermek amacıyla kurulan ilk yüksek öğrenim kurumu Sağlık İdaresi Yüksek Okulu’dur. Bu okul 1963 yılında Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Mesleki Öğrenim Genel Müdürlüğü’ne bağlı 3 yıllık bir meslek okulu olarak kurulmuştur. Türkiye’de böyle bir okulun açılması Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda öngörülmüştür.

Ülkemiz sağlık sektöründe yaşanan hastane önünde yığılmalardan, kaynak israflarına, sosyal sigorta sisteminin kötüye kullanılmasından, personel açıklarına, politika üretememekten gün geçtikce artan hastalanma oranlarına kadar pek çok sorunun kaynağı olan kötü yönetimin ortadan kalkması amacıyla, Sağlık Bakanlığı Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü’nün yaptığı çalışmalar sonucunda YÖK’ün önerisi ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın teklifiyle 3 Kasım 1994 tarihli resmi gazetede yayınlanan Bakanlar Kurulu kararıyla Ankara’da Ankara Üniversitesine, İstanbul’da Marmara Üniversitesi’ne bağlı iki Sağlık Eğitim Fakültesi kurulmuştur.

Sağlık Eğitim Fakülteleri, Sağlık Yönetimi, Sağlık Eğitimi ve Temel Sağlık Bilimleri bölümlerinden oluşmaktadır. Sağlık Eğitimi Bölümü; sağlık sorunları, hastalıklardan korunma, ve sağlığı geliştirme konularında halkı bilgilendirecek ve toplumdaki sağlık bilincinin yükselmesine katkıda bulunacak bireylerin yetişmesini hedeflerken, Sağlık Yönetimi Bölümü; her türlü sağlık kurum ve kuruluşunun, yönetimi, işletilmesi, Türkiye’nin sağlık altyapısının tanımlanması ve geliştirilmesine yönelik ulusal veya uluslararası araştırmaları, planlama, yürütme ve değerlendirme konularında profesyonel insan gücü yetiştirmeyi hedeflemektedir.

Temel Sağlık Bilimleri Bölümü ise bu iki bölüme fizyoloji, biokimya…vb dersler vererek destek sağlamaktadır.

En güç yönetim alanlarından biri

Modern toplumlarda sağlık hizmetleri yöneticiliği en güç yönetim alanlarından biri sayılmakta ve sağlık sisteminde çeşitli kurum ve kuruluşların işveren konumundaki üst yönetim organları profesyonel sağlık yöneticileri aramaktadır. Bu ülkelerde sağlık hizmetleri yöneticiliğine hazırlanmak için en kabul gören yol, sağlık hizmetleri yönetimi alanında eğitim veren kuruluşlardan yüksek lisans derecesi almaktır.

Sağlık hizmetleri yöneticiliğinin ülkemizde bir meslek olarak yerleşmesi, kalifiye elemanların yetişmesine ve bu elemanların üstlenecekleri yönetim sorumluluklarını farklı bir ustalık ve uzmanlık kapasitesi içinde yürütebildiklerini, gerek çalıştıkları sağlık kuruluşu içerisinde, gerekse daha geniş kamuoyuna kanıtlayabilmelerine ve duyurabilmelerine bağlıdır.

Milli sağlık politikalarının oluşturulması, bunların başarıyla uygulanması, mevcut sağlık mevzuatının değişen koşullara uygun hale getirilmesi, yönetim sürecinin planlama ve kaynak dağılımı tekniklerine uygun olarak gerçekleşmesi, sağlık sektörü ile diğer sektörler arasında işbirliği sağlanarak halkın sağlık durumunun geliştirilmesi gibi önem taşıyan konularda, başarılı çalışmalar yapabilmek için, iyi yetişmiş, kendi aralarında organize olabilen sağlık yöneticilerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Bu anlamda Sağlık Bakanlığı yetkililerine düşen en önemli rol, sağlık yönetimi bilimi dalında eğitim alan gençlere, uzun dönemde yetkili yönetim sorumluluklarına gelebilecekleri iş ve kariyer fırsatları sunmak ve sağlık hizmetleri yöneticiliğinin bir meslek olarak kabul edilip, gençlerin bu mesleği seçmelerini teşvik etmektir.

Sağlık yöneticilerinin çalışma alanları

Sağlık Yönetimi Bölümünden mezun olan kişilerin çalışma alanları aşağıdakişekillerde belirlenmiştir;

o Sağlık Bakanlığı, SSK ve diğer kurumların merkez ve taşra teşkilatı yönetim birimleri
o Sağlık Bakanlığı bünyesinde Müfettiş ve Müfettiş Yardımcılığı
o Kamu, özel sektör hastaneleri ve birinci basamak sağlık hizmeti veren kurumlar
o Kamu ve özel sektör kaynaklı sağlık sigortası kuruluşları
o Uluslararası sağlık kuruluşları
o Medya
o İlaç firmaları
o Evde bakım hizmeti sunan kuruluşlar
o Tıbbi malzeme firmaları
o Belediyeler
o Hastane otomasyon firmaları
o Diyaliz merkezleri, huzurevleri gibi ileri basamak sağlık hizmeti veren kuruluşlar
o Üniversitelerin ilgili fakülte ve yüksek okulları
o Gıda firmaları
o Laboratuvarlar
o Görüntüleme Merkezleri
o Kara Kuvvetleri Komutanlığı (Erkek adaylar)

Ülke çapında sağlık yönetimi eğitimi alan kişilerin bir an önce tek bir çatı altında toplanarak dernekleşmesi deşarttır. Bilindiği gibi bir mesleği meslek yapanşartlardan bir tanesi de meslek odasının olmasıdır.

Ülkemizde sağlık hizmetlerinin verimli ve etkili hale getirilmesi, bu hizmetlerin hakkaniyet ilkesine uygun dağılımı ve asıl amaç olan sağlık düzeyinin yükselmesi ancak kötü yönetimin ortadan kalkmasıyla gerçekleşecektir.

Sevginaz BOZKURT
Marmara Üniversitesi Sağlık Eğitim Fakültesi