SOSYAL SIGORTALAR KANUNU

KANUN NO: 506
Kabul Tarihi: 17 Temmuz 1964
Resmi Gazete: 29, 30, 31 Temmuz ve 1 Ağustos 1964 – 11766-11779

BÖLÜM – I

GENEL HÜKÜMLER

KANUNUN AMACI

MADDE 1 – Iş kazalariyle meslek hastalıkları, hastalık, analık, malûllük, yaşlılık ve ölüm hallerinde bu Kanunda yazılı şartlarla sosyal sigorta yardımları sağlanır.Bu Kanunda geçen (Kurum) deyimi (Sosyal Sigortalar Kurumu) anlamına gelir.

SIGORTALI SAYILANLAR

MADDE 2 – (Değişik: 1992 – 11.5.1976) Bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanlar bu Kanuna göre sigortalı sayılırlar.10.7.1941 tarihli ve 4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması hakkındaki Kanuna göre çalıştırılan Koruma Bekçileri bu Kanuna tabidir.(Ek fıkra: 4958 – 29.7.2003 / m.25 – Yürürlük m.58 a) Ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular hakkında yalnız iş kazası ile meslek hastalıkları, analık ve hastalık sigorta kolları uygulanır. Ancak bunlar istekleri halinde malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kolları bakımından bu Kanunun 85 inci maddesinde öngörülen şartları taşımaları kaydıyla isteğe bağlı sigortalı olabilirler. Bu şekilde çalıştırılanların işvereni Ceza Infaz Kurumları ile Tutukevleri Iş Yurtları Kurumu, işveren vekilleri ceza infaz kurumları ile tutukevleri iş yurtlarının sorumlu müdür ve amirleridir.Bu Kanunda belirtilen Sosyal Sigorta yardımlarından sigortalılar ile

bunların eş ve çocukları ve sigortalıların ölümlerinde bu Kanuna göre hak sahibi olan kimseler yararlanırlar.

SIGORTALI SAYILMAYANLAR

MADDE 3 – I – Aşağıda yazılı kimseler bu Kanunun uygulanmasında sigortalı sayılmazlar :

A) (Değişik: 2934 – 24.10.1983)

a) Kamu sektörüne ait tarım ve orman işlerinde ücretle,

b) Özel sektöre ait tarım ve orman işlerinde ücretle ve sürekli olarak,

c) Tarım sanatlarına ait işlerde,

d) Tarım işyerlerinde yapılan ve tarım işlerinden sayılmayan işlerde,

e) Tarım işyeri sayılmayan işyerlerinin, park, bahçe, fidanlık ve benzeri işlerinde

çalışanlar hariç olmak üzere tarım işlerinde çalışanlar,

B) Işverenin ücretsiz çalışan eşi,

C) Aynı konutta birlikte yaşayan ve üçüncü dereceye kadar (üçüncü derece dâhil) olan hısımlar arasında ve aralarına dışardan başka kimse katılmayarak bu konut içinde yapılan işlerde çalışanlar.

D) (Değişik: 2100 – 11.8.1977) Ev hizmetlerinde çalışanlar (ücretle ve sürekli olarak çalışanlar hariç)

E) Askerlik hizmetlerini yapmakta olan yükümlüler (27.2.1962 tarihli 33 sayılı Kanun hükümlerine göre çalışanlar hariç).

F) Kanunla kurulu emekli sandıklarına aidat ödemekte olanlar,

G) Yabancı bir memlekette kurulu herhangi bir müessese tarafından ve o müessese nam ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı memlekette sigortalı olduğunu bildiren yabancı kimseler,

H) Resmi meslek ve sanat okullariyle yetkili resmi makamların müsaadesiyle kurulan meslek veya sanat okullarında tatbiki mahiyetteki yapım ve üretim işlerinde çalışan öğrenciler,

I) (…) (Madde 3 ün (I) numaralı fıkrasının (I) bendi, 6.8.2003 tarih ve 25191 sayılı R.G.’de yayımlanan, 29.7.2003 tarih ve 4958 sayılı Kanunun 57. maddesi hükmü gereğince yürürlükten kaldırılmıştır.)

J) Sağlık müesseselerinde işe alıştırılmakta olan hasta veya malûller,

K) Herhangi bir işverene hizmet akdiyle bağlı olmaksızın kendi nam ve hesabına çalışanlar,

L) (…) (Madde 3 ün (I) numaralı fıkrasının (L) bendi, 6.8.2003 tarih ve 25191 sayılı R.G.’de yayımlanan, 29.7.2003 tarih ve 4958 sayılı Kanunun 57. maddesi hükmü gereğince yürürlükten kaldırılmıştır.)

II – Aşağıda belirtilenler hakkında bazı sigorta kolları uygulanamaz :

A) (…) (Madde 3 ün (II) numaralı fıkrasının (A) bendi, 6.8.2003 tarih ve 25191 sayılı R.G.’de yayımlanan, 29.7.2003 tarih ve 4958 sayılı Kanunun 57. maddesi hükmü gereğince yürürlükten kaldırılmıştır.)

B) Özel kanunda tarifi ve nitelikleri belirtilen çıraklar hakkında, çıraklık devresi sayılan süre içinde analık, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile bu Kanunun 35 inci maddesi hükümleri uygulanmaz.

C) (Değişik: 3279 – 29.4.1986) Kanunla kurulu sosyal güvenlik kurumlarından malûllük veya emekli aylığı almakta iken bu Kanuna tabi sigortalı bir işte çalışanların 78 inci maddeye göre tespit edilen prime esas kazançları üzerinden 63 üncü madde hükmüne göre Sosyal Güvenlik Destek Primi kesilir.Sosyal Güvenlik Destek Primi ödenmiş süreler, bu Kanuna göre sigortalılık süresinden sayılmaz ve 24.5.1983 tarih ve 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına tabi olarak geçen hizmetlerin birleştirilmesi hakkında Kanun hükümleri uygulanmaz. 64 üncü madde hükmüne göre toptan ödeme yapılmaz. Ancak iş kazası veya meslek hastalığı halinde 12 nci madde hükümleri uygulanır.Bunlardan kendi kanunlarına göre görev malûllüğü aylığı bağlanmış olanlar Kurumdan yazılı talepte bulunurlarsa, bunlar hakkında talep tarihini takip eden aybaşından itibaren, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları da uygulanır.

D) (…) (Madde 3 ün (II) numaralı fıkrasının (D) bendi, 6.8.2003 tarih ve 25191 sayılı R.G.’de yayımlanan, 29.7.2003 tarih ve 4958 sayılı Kanunun 57. maddesi hükmü gereğince yürürlükten kaldırılmıştır.)

Madde 2 – 3. maddenin 1. bendinin (A) ve (D) fıkralarında yapılan değişikliklerin tazammun ettiği tatbikat Sosyal Güvenlik Bakanlığınca bir sene içinde hazırlanacak tüzükle düzenlenir.Bu tüzük yürürlüğe girinceye kadar, Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak genelgeye göre işlem yapılır.

IŞVEREN ve IŞVEREN VEKILININ TARIFI

MADDE 4 – (Değişik: 1992 – 11.5.1976) Bu Kanunun uygulanmasında 2 nci maddede belirtilen sigortalıları çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler “Işveren” dir.Işveren nam ve hesabına işin yönetimi görevini yapan kimseler “Işveren vekili” dir.Bu Kanunda geçen işveren deyimi işveren vekilini de kapsar.

(Değişik 4. fıkra 3203 – 14.5.1985) Işveren vekili bu Kanunda belirtilen yükümlülüklerinden dolayı aynen işveren gibi sorumludur.

Çiftçi mallarını koruma bekçileri hakkında, işverenlerin bu Kanunda belirtilen yükümleri bunları tayine yetkili makam tarafından yerine getirilir.

IŞYERININ TARIFI

MADDE 5 – Bu Kanunun uygulanmasında, 2 nci maddede belirtilen sigortalıların işlerini yaptıkları yerler “işyeri”dir.Işin niteliği ve yürütümü bakımından işyerine bağlı bulunan yerlerle dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya meslek eğitimi yerleri, avlu ve büro gibi diğer eklentiler ve araçlar da “işyeri”nden sayılır.

SIGORTALILIĞIN BAŞLANGICI ve MECBURI OLUŞU

MADDE 6 – Çalıştırılanlar, işe alınmalarıyla kendiliğinden “sigortalı” olurlar.Sigortalılar ile bunların işverenleri hakkında sigorta hak ve yükümleri sigortalının işe alındığı tarihten başlar .Bu suretle sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılmaz ve vazgeçilemez.Sözleşmelere, sosyal sigorta yardım ve yükümlerini azaltmak veya başkasına devretmek yolunda hükümler konulamaz.

GEÇICI GÖREVLE YABANCI ÜLKEYE GÖNDERILME

MADDE 7 – Işveren tarafından geçici görevle yabancı ülkelere gönderilen sigortalıların bu Kanunda yazılı hak ve yükümleri bu görevi yaptıkları sürece de devam eder.

IŞYERINI BILDIRME

MADDE 8 – (Değişik 1. fıkra: 4447 – 25.8.1999) Işveren, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri bildirgesini (Değişik ibare: 4958 – 29.7.2003 / m.26) “en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte” Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlüdür.(Ek fıkra: 4884 – 11.6.2003 / m.11) Şirket kuruluşu aşamasında, sigortalı çalıştırmaya başlayacağı tarihi ve çalıştırılacak sigortalı sayısını beyan eden şirketlerin ticaret sicili memurluklarına yaptıkları bu bildirimler, ticaret sicili memurluklarınca on gün içinde ilgili Kurum ünitesine gönderilir ve bu bildirim, işverence Kuruma yapılmış sayılır. Bildirimin bu süre içerisinde Kuruma gönderilmemesi halinde ilgili ticaret sicili memurluğu hakkında bu Kanunun 140 ıncı maddesinin (a) fıkrası uyarınca işlem yapılır.Işverene, Kurumca, bildirgenin alındığını bildirir bir belge verilir veya taahhütlü olarak gönderilir.Bildirgenin verilmemesi veya geç verilmesi bu Kanunda belirtilen hak ve yükümleri kaldırmaz.

(Ek cümle: 4958 – 29.7.2003 / m.26) Iş yerinin miras yolu ile intikali halinde, yeni işveren iş yeri bildirgesini ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde doğrudan Kuruma vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlüdür.Sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür. Bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümleri devam eder. (Ek cümle: KHK/616 – 24.8.2000) (…) (KHK/616, Anayasa Mahkemesinin 11.11.2000 tarih ve 24226 sayılı R.G’de yayımlanan, 31.10.2000 gün ve E. 2000/65 – K. 2000/38 sayılı kararı ile, yayımından bir yıl sonra yürürlüğe girmek üzere iptal edilmekle, hükmü kalmamıştır.) (Ek fıkra: 5198 – 24.6.2004 / m.8) Valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer merciler, yapı ruhsatı verdikleri inşaatları ruhsat tarihinden itibaren bir ay içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdürler.

ÇALIŞTIRILAN SIGORTALILARI BILDIRME

MADDE 9 – (Değişik 1. fıkra: 4447 – 25.8.1999) Işveren çalıştıracağı kimseleri, işe başlatmadan önce örneği Kurumca hazırlanacak işe giriş bildirgeleriyle Kuruma doğrudan bildirmekle veya bu belgeleri iadeli-taahhütlü olarak göndermekle yükümlüdür. Inşaat işyerlerinde işe başlatılacak kimseler için işe başlatıldığı gün Kuruma veya iadeli-taahhütlü olarak postaya verilen işe giriş bildirgeleri ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilen işyerlerinde işe alınan işçiler için en geç bir ay içinde Kuruma verilen veya iadeli-taahhütlü olarak gönderilen işe giriş bildirgeleri de süresi içinde verilmiş sayılır.(Ek fıkra: 4410 – 14.7.1999) Dışişleri Bakanlığının sigortalı olarak yurtdışı göreve atanan personeli için işe giriş bildirgeleri ise, Kuruma en geç üç ay içinde gönderilir.

BILDIRILMEYEN SIGORTALILAR IÇIN YAPILACAK IŞLEM

MADDE 10 – Sigortalı çalıştırılmaya başlandığının süresi içinde Kuruma bildirilmemesi halinde bildirgenin sonradan verildiği veya sigortalı çalıştırıldığının Kurumca tesbit edildiği tarihten önce meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde ilgililerin sigorta yardımları Kurumca sağlanır.Sigortalı çalıştırılmaya başlandığı Kuruma bildirilmiş veya bu husus Kurumca tesbit edilmiş olmakla beraber, yeniden işe alınan sigortalılardan, süresi içinde Kuruma bildirilmeyenler için de, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde gerekli sigorta yardımları Kurumca sağlanır.Ancak, yukarıki fıkralarda belirtilen sigorta olayları için Kurumca yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile, gelir bağlanırsa bu gelirlerin 22 nci maddede sözü geçen tarifeye göre bahsedilecek sermaye değerleri tutarı, 26 ncı maddede yazılı sorumluluk halleri aranmaksızın işverene ayrıca ödettirilir.

BÖLÜM – II

IŞ KAZALARIYLE MESLEK HASTALIKLARI SIGORTASI

IŞ KAZASI ve MESLEK HASTALIĞININ TARIFI

MADDE 11 – A) Işkazası, aşağıdaki hâl ve durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence veya ruhça ârızaya uğratan olaydır:

a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

b) Işveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısiyle,

c) Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

d) Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında,

B) Meslek hastalığı, sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık sakatlık veya ruhi ârıza halleridir.Bu Kanuna göre tesbit edilmiş olan hastalıklar listesi dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması üzerinde çıkabilecek uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.

SAĞLANAN YARDIMLAR

MADDE 12 – Iş kazaları ile meslek hastalıkları halinde sağlanan yardımlar :

A) Sağlık yardımı yapılması,

B) Geçici iş göremezlik süresince günlük ödenek verilmesi,

C) Sürekli iş göremezlik hallerinde gelir verilmesi,

D) Protez araç ve gereçlerinin sağlanması, takılması, onarılması ve yenilenmesi,

E) (A) ve (D) fıkralarında yazılı yardımlar için sigortalının başka yere gönderilmesi,

F) Iş kazası veya meslek hastalığı dolayısiyle bedeni veya ruhî bir arızaya uğrayanlardan, yurt içinde tedavisi kabil olmayıp, ancak yabancı bir ülkede kısmen veya tamamen tedavisi mümkün görülen ve mesleğinde uğradığı iş göremezlik derecesinin azalabileceği Kurum sağlık tesisleri sağlık kurulu raporu ile tesbit edilen sigortalının ve bu raporda belirtilmişse, beraber gidecek kimselerin yabancı ülkelere gidip gelme yol paraları ile o yerdeki kalış ve tedavi masraflarının ödenmesi (sağlık kurulunca verilen rapora Kurum ve sigortalı itiraz ederse, bu husus Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır),

G) Cenaze masrafı karşılığı verilmesi,

H) Sigortalının ölümünde hak sahiplerine gelir bağlanması,

SAĞLIK YARDIMLARININ TARIFI

MADDE 13 – Iş kazalariyle meslek hastalıkları halinde sigortalıya yapılacak sağlık yardımları, sigortalının;

A) Hekime muayene ettirilmesi, hekimin göstereceği lüzum üzerine teşhis için gereken klinik ve lâboratuvar muayenelerinin sağlanması, gerekirse sağlık müessesesine yatırılması ve her türlü tedavisinin yapılması,

B) Tedavi süresince gerekli ilaç ve iyileştirme araçlarının sağlanması,

Şeklinde olur.

Yukarıki fıkralara göre yapılacak sağlık yardımları, sigortalının sağlığını koruma, çalışma gücünü yeniden kazandırma ve kendi ihtiyaçlarını görme yeteneğini artırma amacını güder.

SAĞLIK YARDIMLARININ SÜRESI

MADDE 14 – Sağlık yardımı, iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan sigortalıların sağlık durumunun gerektirdiği sürece devam eder.Sigortalı, tedavi gördüğü müessese sağlık kurulunca veya Kurum sağlık kurullarınca gerekli görülürse, Kurumun dinlenme evlerine yatırılabilir.Bu yardımlar, iş kazasının olduğu veya meslek hastalığına tutulan sigortalının Kurumca tedaviye alındığı tarihten başlar.Ancak, meslek hastalığına tutulan sigortalı, Kurumca tedaviye alınmadan önce herhangi bir suretle işverene ait yahut resmi veya Kurumca uygun görülen ücret tarifesini kabul eden özel sağlık müesseselerinden birinde tedaviye alınmış ise yardımlar bu tedavinin başladığı tarihten başlamış sayılır ve belgelere dayanan masraflar Kurumca ödenir.Iş kazası veya meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik geliri almakta olan veya bu geliri sermayeye çevrilerek kendilerine ödenmiş bulunanlardan aynı iş kazası veya meslek hastalığı dolayısiyle yeniden tedavi edilmeleri Kurum sağlık tesisleri sağlık kurulu raporu ile

gerekli gösterilenler de sağlık yardımlarından yararlanırlar.

IŞVERENIN YÜKÜMÜ

MADDE 15 – Işveren, iş kazasına uğrayan sigortalıya, Kurumca işe elkonuncaya kadar, sağlık durumunun gerektirdiği sağlık yardımlarını yapmakla yükümlüdür. Bu amaçla yapılan ve belgelere dayanan masraflarla yol paraları Kurum tarafından işverene ödenir.Birinci fıkrada belirtilen yükümlerin yerine getirilmesindeki savsama ve gecikmeden dolayı, sigortalının tedavi süresinin uzamasına, malûl kalmasına veya malûllük derecesinin artmasına sebep olan işveren, Kurumun bu yüzden uğrayacağı her türlü zararı ödemekle yükümlüdür.

GEÇICI IŞ GÖREMEZLIK ÖDENEĞI

MADDE 16 – Iş kazası veya meslek hastalığı dolayısiyle geçici iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

HEKIM TAVSIYELERINE UYMAZLIK

MADDE 17 – Iş kazası, en geç kazadan sonraki gün içinde işverene veya Kuruma bildirilir.Iş kazası veya meslek hastalığı dolayısiyle hekimin bildirdiği tedbir ve tavsiyelere uyulmaması yüzünden tedavi süresinin uzamasına, malûl kalmasına veya malûllük derecesinin artmasına sebep olan sigortalının geçici iş göremezlik ödeneğinin veya sürekli iş göremezlik gelirinin kendisine yüklenebilecek kusurun raporda belirtilen oranındaki kısmı, Kurum tarafından düşürülebilir. Şu kadar ki, bu düşürme % 50 yi geçemez.Kurumun yazılı bildirisine rağmen, teklif edilen tedaviyi kabul etmeyen sigortalıya, tedavi için Kuruma başvuracağı tarihe kadar sağlık yardımı yapılmayacağı gibi geçici iş göremezlik ödeneği veya sürekli iş göremezlik geliri de verilmez.

MESLEK HASTALIĞININ TESPITI

MADDE 18.- (Değişik: 4958 – 29.7.2003 / m.27) Meslek hastalığı halinde, bu Kanunda yazılı yardımlardan yararlanmak için, sigortalının çalıştığı işte veya iş yerinde meslek hastalığına tutulduğunun ilgili Sosyal Sigortalar Kurumu meslek hastalıkları hastanesince düzenlenecek usulüne uygun sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbi belgelerle tespit edilmesi gereklidir.Meslek hastalığı; sigortalı olarak çalıştığı ve böyle bir hastalığa sebep olacak işten veya iş yerinden ayrıldıktan sonra meydana çıkmış ise sigortalının bu Kanunla sağlanan yardımlardan yararlanabilmesi için; eski işinden veya iş yerinden fiilen ayrılması ile hastalığın meydana çıkması arasında bu hastalık için; yönetmelikte belirtilen süreden daha uzun bir zamanın geçmemiş olması gerekir.Ancak, meslek hastalığının klinik ve laboratuvar bulgularıyla kesinleştiği ve meslek hastalığına yol açan etkenin, iş yeri incelemesi ile kanıtlandığı hallerde, yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz konusu hastalık, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun onayı

ile meslek hastalığı sayılabilir.

SÜREKLI IŞ GÖREMEZLIK HALI

MADDE 19 – Geçici iş göremezlik hali sonunda Kuruma ait veya Kurumun sevk edeceği sağlık tesisleri sağlık kurulları tarafından verilecek raporlarda belirtilen ârızalarına göre, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 10 azalmış bulunduğu Kurumca tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır.Sürekli iş göremezlik geliri almakta olan veya bu geliri sermayeye çevrilerek ödenmiş bulunan sigortalının yeniden tedavi ettirilmesi halinde meslekte kazanma gücünü ne oranda yitirdiği yukarıdaki fıkrada belirtilen sağlık kurullarından alınacak raporlara göre yeniden tespit olunur.

SÜREKLI IŞ GÖREMEZLIK GELIRININ HESAPLANMASI

MADDE 20 – (Değişik: 1186 – 23.10.1969) Sürekli işgöremezlik geliri, sigortalının, mesleğinde kazanma gücünün tamamını veya bir kısmını yitirmiş bulunmasına göre hesaplanır.Sürekli ve tam iş göremezlikte sigortalıya yıllık kazancının % 70’ine eşit yıllık bir gelir bağlanır.Sürekli kısmî iş göremezlikte sigortalıya bağlanacak gelir, tam iş göremezlik geliri gibi hesaplanarak bunun iş göremezlik derecesi oranındaki tutarı kendisine verilir.Sürekli kısmî veya sürekli tam iş göremez durumundaki sigortalı, başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise bu gelir % 50 artırılır.

BIRDEN ÇOK IŞ KAZASINA UĞRAMA HALI

MADDE 21 – Sigortalının yeniden bir iş kazasına uğraması veya yeni bir meslek hastalığına tutulması halinde meydana gelen arızaların bütünü gözönüne alınarak, kendisine sürekli işgöremezliğini doğuran ilk iş kazası veya meslek hastalığı sırasındaki kazancı üzerinden gelir bağlanır. Ancak, sigortalının uğradığı son iş kazası veya meslek hastalığı sırasındaki günlük kazancı önceki kazancından yüksek ise, sürekli işgöremezlik geliri, bu kazanç üzerinden hesaplanır.

GELIRIN SERMAYEYE ÇEVRILMESI

MADDE 22 – Sürekli işgöremezlik gelirinin, sigortalıya ömrü boyunca verilmesi esastır.Ancak, iş kazası neticesinde tespit edilen sürekli işgöremezlik derecesinin % 25’ten az olması ve bunun üç yıl içinde değişmesinin Kurum’ca mümkün görülmemesi hallerinde, sigortalının isteği üzerine bu gelirler sermayeye çevrilerek ödenir.Bu madde gereğince verilecek sermaye, Çalışma ve Sosyal Güvenlik ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlıkları’nca birlikte tespit olunacak tarifeye göre hesaplanır.

EŞ ve ÇOCUKLARA GELIR BAĞLANMASI

MADDE 23 – (Değişik: 1753 – 21.6.1973) Iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde aşağıdaki hükümler uygulanır :

I – Ölen sigortalının 88’inci madde gereğince tespit edilecek yıllık kazancının % 70’inin;

A) (Değişik: 3168 – 20.3.1985) Dul eşine % 50’si, gelir alan çocuğu bulunmayan dul eşine % 75’i,

B) (20 Mart 1985 tarih ve 3168 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.)

C) Çocuklardan :

a) 18 yaşını, ortaöğrenim yapması halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış olan veya çalışamayacak durumda malûl bulunan ve Sosyal Sigorta’ya, Emekli Sandıkları’na tabi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan (5073 sayılı K. m.12 28.1.2004 – 25360) çocuklarla, yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan ve Sosyal Sigorta’ya Emekli Sandıkları’na tabi bir işte çalışmayan, buralardan gelir veya aylık almayan kız çocukların her birine % 25’i,

b) (a) fıkrasında belirtilen ve sigortalının ölümü ile anasız ve babasız kalan veya sonradan bu duruma düşenlerle ana ve babaları arasında evlilik bağlantısı bulunmayan yahut sigortalı babanın ölümü tarihinde evlilik bağlantısı bulunmakla beraber anaları sonradan evlenenlerin her birine % 50’si,

Oranında yıllık gelir bağlanır.

Sigortalının ölüm tarihinde 18 veya 20 yaşını doldurmuş olup, gelire hak kazanmamış durumda olan erkek çocuklar, sonradan öğrenim yaparlarsa (a) fıkrasındaki haklardan yararlanırlar.

II – Sürekli işgöremezlik geliri sermaye olarak ödenmiş bulunan sigortalının ölümü halinde, hak sahiplerine, sigortalıya verilen sermaye nazara alınmaksızın, bu Kanun hükümlerine göre gelir bağlanır.

III – Sigortalı tarafından evlat edinilmiş, tanınmış veya nesebi düzeltilmiş yahut babalığı hükme bağlanmış çocukları ile sigortalının ölümünden sonra doğan çocukları, bağlanacak gelirden yukarıda belirtilen esaslara göre yararlanırlar.

IV – Hak sahibi eş ve çocuklara bağlanacak gelirlerin toplamı, sigortalının yıllık kazancının % 70’ini geçemez. Bu sınırın aşılmaması için gerekirse, hak sahibi kimselerin gelirlerinden orantılı olarak indirimler yapılır.

V – Sigortalının erkek çocuklarına bağlanan gelirler çocuğun 18 yaşını, ortaöğrenim yapması halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını dolduracağı tarihe kadar devam eder. Çalışamayacak durumda malûl olan erkek çocukların gelirleri, bu yaşlara vardıktan sonra da kesilmez. Ancak, geliri kesilen erkek çocuklardan sonradan çalışamayacak durumda malûl olanlara, Sosyal Sigorta’ya yahut Emekli Sandıkları’na tabi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almaları şartı ile, malûllük durumlarının tespitine esas teşkil eden rapor tarihini takip eden aybaşından itibaren yeniden gelir bağlanır. 101’inci madde hükmü saklıdır.

VI – (Değişik: 3168 – 20.3.1985) Sigortalının dul eşi evlenirse geliri kesilir. Gelirin kesilmesine yol açan evlenme son bulunca, gelir yeniden bağlanır. Sonraki eşinden de gelir almaya hak kazanan dul eşe, bu gelirlerden, fazla olanı ödenir.

VII – Sigortalının kız çocuklarına bağlanan gelirler, Sosyal Sigorta’ya, Emekli Sandıkları’na tabi işlerde çalışmaya (Ek ibare: 4958 – 29.7.2003 / m.35) “buralardan gelir veya aylık almaya” başladıkları veya evlendikleri tarihi takip eden devre başından itibaren kesilir. Gelirin kesilmesine yol açan sebebin ortadan kalkması halinde, 1’inci bölümün (C) fıkrası hükmü saklı kalmak şartıyla, bu tarihten başlanarak yeniden gelir bağlanır. Ancak, evliliğin son bulması ile kocasından da gelir almaya hak kazanan kimseye, bu gelirlerden, fazla olanı ödenir.

VIII – (Ek bend: 2167 – 29.6.1978) Iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün % 50 veya daha fazlasını kaybederek sürekli işgöremezlik geliri almakta iken ölenlerin de, ölümün malûliyete esas olan iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olup olmadığına bakılmaksızın, hak sahiplerine gelir bağlanır.

ANA VE BABAYA GELIR BAĞLANMASI

MADDE 24 – (Değişik: 1186 – 23.10.1969) Sigortalının ölümü tarihinde eşine ve çocuklarına bağlanması gereken gelirlerin toplamı sigortalının yıllık kazancının % 70’inden aşağı ise, artanı eşit hisseler halinde (Değişik ibare: 4958 – 29.7.2003 / m.35) “sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışmayan veya 2022 sayılı Kanuna göre bağlanan aylık hariç olmak üzere buralardan her ne ad altında olursa olsun gelir veya a