SORU VE CEVAPLARLA KUŞ GRİBİ
Kuş Gribi’nin ülkemizde de görülmesi konuya karşı ilgiyi arttırdı… Ancak akıllarda Kuş Gribi enfeksiyonuyla ilgili pek çok soru var. İşte Banvit’in hazırladığı dosya.
Dünyada yaklaşık 15 çeşit Kuş Gribi türü kanatlıları enfekte edebilmektedir. Manyas’da tespit edilen tip H5N1’dir; bu virüs kanatlılar arasında çok çabuk bulaşır ve kanatlıları öldürebilir. Kuş gribinin diğer çeşitlerinin aksine H5N1 insanlara bulaşabilir. Bu bulaşma insanların, Kuş Gribi enfeksiyonunun çok yoğun olduğu ortamda ve üzerlerinde gerekli koruyucu giysiler bulunmadığında gerçekleşebilir. Çok uzun yıllardır mevcut olduğu düşünülen H5N1, Hong Kong’da yaklaşık 8 sene önce tam olarak tespit edilmiştir. Bu 8 yıl süresince Kuş Gribi’nden ölen insan sayısı 65’tir. Diğer taraftan Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre her yıl normal gripten dünyada 150.000 ila 300.000 insan hayatını kaybetmektedir.
NEDEN KUŞ GRİBİ SALGINI ENDİŞESİ VARDIR?
Öncelikle bilimsel otoriteler olası salgınlara karşı geçmişe kıyasla çok daha duyarlıdır. Grip virüsleri oldukça dengesizdir; şekil değiştirebilir ve bir cins hayvandan diğerine atlama potansiyeline sahiptir. Bilimadamlarının endişelerinin temeli Kuş Gribi virüsünün hasta bir insanda şekil değiştirerek bir başka insana bulaşacak potansiyele gelmesidir. Bu değişim ancak şu şekilde meydana gelebilir: Normal grip hastası olan bir insanın vücuduna bir şekilde Kuş Gribi virüsünün girmesi, bu iki virüsün birleşerek mütant virüs yaratmaları, bu virüsün yüksek patojenitede olması, yani insanların bağışıklık sistemlerinin üstesinden gelemeyeceği tipte olması ve bir insandan diğerine çabuk atlayabilme potansiyeline sahip olması. Bu olasılıklar gerçekleştiği takdirde bir salgın olması endişesi vardır.
KUŞ GRİBİ NASIL BULAŞIR?
Kuş Gribi bir kanatlıdan diğerine göçmen kuşların ve arka bahçede serbest dolaşan kaz, ördek gibi kanatlıların dışkıları ile bulaşabilir. Normal dezenfektanlar kullanıldığı takdirde virüs ölür. Virüs 20˚C’de yaklaşık 4 gün yaşayabilir. Kuş Gribi insana hava yolu ile bulaşır. Kuş Gribi ile enfekte bir kanatlı sürüsü içerisinde bulunan kişinin üzerinde koruyucu giysileri yoksa, bu kişiye soluduğu hava yoluyla virüs bulaşabilir. Ağız maskesi, göz koruyucusu ve bir kullanımlık giysiler insanı enfeksiyondan korur.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre Kuş Gribi’nin insandan insana bulaşarak öldürmesine dünyada rastlanmamıştır.
KUŞ GRİBİ ET İLE BULAŞIR MI ?
Bugüne kadar Kuş Gribi’nin et ile bulaştığı tespit edilmemiştir. Fakat virüs normal pişirme şartlarında, yani 70˚C’de zaten yok olduğu için, güvenlik açısından mutfakta her zaman normal pişirme yöntemlerine uyulması en doğrusudur.
İNSANDA KUŞ GRİBİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kuş Gribi’nin insanlarda normal gribe benzer belirtileri vardır. Bu belirtiler insandan insana değişmekle beraber öksürük, boğaz iltihabı, kas ağrıları, göz enfeksiyonu, akut solunum sorunu gibi durumlar hastalık belirtilerinin biri veya birkaçı olabilir.
KUŞ GRİBİNE KARŞI KORUNMA VE TEDAVİ YOLLARI NELERDİR?
Piyasadaki Kuş Gribi ilaçları hem koruyucu hem de tedavi amaçlı kullanılabilmektedir. Virüs, Amantadine ve Rimantadine isimli eski ilaçlara dirençli gözükmektedir. Fakat Tamiflu ve Relenza isimli yeni ilaçlar Kuş Gribi virüsüne karşı koruma ve tedavi yönlü etkin olarak çalışmaktadır.
Kuş Gribi’nin aşısı henüz piyasada yoktur ancak ilaç firmaları bu konuda yoğun olarak çalışmaktadırlar. Diğer taraftan insanların normal grip aşılarını yaptırmaları çok önemli bir tavsiyedir. Normal gribe karşı dirençli insanlarda Kuş Gribi’nden etkilenme ve diğer insanlara yayma etkisinin yok olacağı düşünülmektedir.
KUŞ GRİBİNİN TARİHÇESİ NEDİR?
Çok uzun yıllardır mevcut olduğu düşünülen H5N1, Hong Kong’da yaklaşık 8 sene önce tam olarak tespit edilmiştir. Hong Kong vakasında toplam 18 kişi hastaneye yatırılmış ve 6 kişi hayatını kaybetmiş; öncelikle serbest yetiştirilen ve pazarlarda canlı olarak satılan yaklaşık 1.4 milyon kanatlı itlaf edilerek virüs kontrol altına alınmıştır. Bu 8 yıl süresince Kuş Gribi’nden ölen insan sayısı 65’tir. Diğer taraftan Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre her yıl normal gripten dünyada 150.000 ila 300.000 insan hayatını kaybetmektedir. Son 2 yıldır çeşitli Uzakdoğu ülkelerinde yaygın olarak görülen bu virüs göçmen kuşlar aracılığı ile ülkemize de gelmiş bulunmaktadır. Bununla alakalı olarak Tarım Bakanlığı, daha evvel hazırlamış ve senaryosunu da uygulamış olduğu Kuş Gribi Ulusal Eylem Planı kriterlerini devreye almıştır.
İŞTE BANVİT’İN AÇIKLAMASI
Kuş Gribi’nin insandan insana bulaşması henüz dünyada tespit edilmemiştir.
Kuş Gribi virüsü ancak çok yoğun bulunduğu ortamda eğer insanlar varsa insanlara geçebilmektedir. Mesela enfekte bir sürünün içerisinde bulunup o ortamı soluyan insanlara geçebilmektedir. Bu tip ortamda bulunan insanlar ise ağızlık, maske ve bir kullanımlık elbiselerle kendilerini koruyabilmektedirler. Bu gribe karşı gerek koruyucu gerekse tedavi için Tamiflu ve Relenza ilaçları vardır, ülkemizde de satılmaktadır. Kuş Gribi virüsü diğer virüsler gibi normal pişirme koşulları altında (70 ˚C ) yok olmaktadır. İnsanlara yedikleri kanatlı etinden bulaştığı henüz dünyada tespit edilememiştir.
Kuş Gribi bir kanatlı sürüsünden diğerine ancak enfekte hayvanların dışkıları yolu ile bulaşmaktadır. Kuş Gribi göçmen kuşlarda bulunan ve onlar yoluyla diğer kanatlılara bulaşan bir virüsdür. İnsandan insana bulaşmanın ancak virüsün değişime uğraması, mütasyon geçirmesi ile olabileceği düşünülmektedir. Böyle bir mütasyonun başta domuz olmak üzere birçok hayvanın serbest olarak arka bahçede barındırıldığı ve virüsün çok yoğun olduğu ortamda başlayacağı düşünülmektedir. Buna en uygun ortam bu hastalıkla yaklaşık 8 senedir yaşayan bazı Uzakdoğu ülkeleridir.
Hafta içerisinde Manyas Gölü kenarında salma olarak kara hindi yetiştiriciliği yapan Mehmet Eksen isimli çiftçinin yaklaşık 2000 hindisinin tamamı ölmüştür. Ölen serbest hindiler gereğine uygun olarak imha edilmiş ve gömülmüşlerdir. Ölüm sebebi Tarım Bakanlığı yetkilileri tarafından Kuş Gribi olarak tespit edilmiştir. Virüs tipi daha tam tespit edilememiş olmakla beraber patojenitesi H5’dir, virüsün H5N1 olma ihtimali kuvvetle muhtemeldir. Virüsün tam tespiti önümüzdeki birkaç gün içerisinde belli olacaktır. Virüsün salma hindilere yakın zamanda çevrede konaklayan göçmen bıldırcınlardan bulaştığı düşünülmektedir. Tespiti takiben Tarım ve Sağlık Bakanlığı yetkilileri, Manyas İlçe Teşkilatları, Valilik, ve Jandarma Acil Eylem Masası oluşturmuşlardır. Toplantıda virüsün başka kanatlılara da bulaşmaması için alınacak tedbirler görüşülmüş ve karara bağlanmıştır. Ölümlerin oluştuğu 3 km çapında tüm hayvan hareketleri durdurulmuştur. 3 km’yi takip eden 7 km çapında ise sınırlı hayvan hareketlerine yetkililerin tespitleri ile müsade edilmektedir. İlk 3 km çapındaki tüm serbest dolaşan köy kanatlıları imha edilecektir. Takip eden 7 km içerisindeki serbest dolaşan kanatlıların da imha edilmesi en doğru yaklaşım olacaktır fakat bu konuda henüz net bir karar alınmamıştır. Çünkü bu kanatlılar için tazminat ödenmesi meselesi vardır. Tüm ilgililer bu meseleye çok ciddi bir titizlikle yaklaşmaktadırlar.
Bu vaka sadece serbest olarak yetiştirilen, göçmen kuşlarla temasa, dolayısıyla kontaminasyona açık bir hindi sürüsünde görülmüştür.
Banvit çiftliklerinde kanatlılar maksimum biogüvenlik altında yetiştirilmektedir ve hiçbir Banvit çiftliğinde benzer bir vaka ile karşılaşılmamıştır. Damızlık çiftliklerimizin her birine özel güvenlik elemanları konulmuştur ve giriş çıkışlar asker titizliği ile kontrol edilmektedir. Ayrıca Veteriner ve Gıda Mühendislerimiz Acil Eylem Masası ile devamlı irtibat halinde bulunmaktadır. Bu konuda ilave bilgi almak istediğiniz takdirde bize istediğiniz zaman başvurabilirsiniz.
