NOBEL TIP ÖDÜLÜ KAZANDIRAN KURTÇUK
Nobel Tıp Ödülü’nü, organ gelişiminde genlerin oynadığı rolle ilgili olarak 959 hücreli şeffaf kurtçuk üzerinde araştırmalar yapan ikisi İngiliz, biri Amerikalı üç bilimadamı kazandı.
Bu araştırma çeşitli hastalıklara karşı yeni tedavi yöntemi geliştirilmesine olanak tanıyacak.
MİNİK şeffaf bir kurtçuk üzerinde yaptıkları çalışmalarla genlerin, organların ve vücudun oluşumunu nasıl etkilediklerini ortaya çıkaran ikisi İngiliz, biri Amerikalı üç bilimadamı bu yılki Nobel tıp ödülüne layık görüldü.
‘‘Kurtçuk projesi’’ diye adlandırılan araştırma 1963 yılında İngiltere’nin Cambridge kentindeki Tıp Araştırmaları Konseyi’nin Moleküler Biyoloji Laboratuvarı’nda başladı. Dr. Sydney Brenner’in başlattığı bu projeye 1970’li yıllarda Sir John Sulston ve Amerikalı Prof. Robert Horwitz katıldı.
Uzmanlar, bilimsel adı ‘‘caenorhabditis elegans’’ olan 1 milimetre boyundaki kurtçuğun üzerinde genlerin organ oluşumunu nasıl etkilediğini izlemeye aldılar. ‘‘C.elegans’’ diye adlandırılan ve 959 kadar hücresi olan kurtçukta, yumurta döneminden ölümüne kadar her bir hücrenin nasıl geliştiğini ve genlerin bu süreci nasıl etkilediğini takip ettiler.
Daha sonra kurtçuğun genleri deşifre edilmeye başlandı. Kurtçuk üzerindeki bu çalışmada kullanılan teknikten ileride insanın genetik kodunun çözülmesinde de faydanıldı. Araştırmanın bir sonraki aşamasında da genlerin hücrelere nasıl ‘‘intihar et’’ komutunu verdiğini belirlediler. Kurtçuğun belirli bir gelişme sağladığında bu genler, 959 hücreden 131’ine ‘‘ölüm emri’’ veriyordu.
Bu çalışmalarıyla Dr. Sydney Brenner (75), Sir John Sulston (60) ve Prof. Robert Horvitz (55), 1 milyon dolarlık Nobel tıp ödülünü paylaştılar.
AIDS İÇİN UMUT
Bilimadamları sadece insanın gen haritasının okunmasını sağlayan tekniğe öncülük ettikleri için değil, ‘‘gen – organ gelişimi- hücre intiharı’’ sistemi insanlarda da aynı olduğu için ödüle layık görüldüler. Uzmanlar ayrıca virüs ve bakterilerin hücreleri nasıl ele geçirdiklerini belirlediler. Araştırmada elde edilen veriler, Aids, felç, kalp krizi gibi hastalıklara karşı yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine olanak tanıyabilir.
Sir John, Nobel ödülü aldığını öğrenmesinin ardından ‘‘Nobel’in gerçek sahibi C.elegans’tır.’’ dedi.