ALZHEİMER HASTALIĞINDA “EVDE SAĞLIK” İLKELERİ

Ülkemizde ve dünyada yaşlı nüfusunun artışına bağlı olarak Alzheimer hastalığının görülme sıklığı da artıyor. Beyindeki sinir hücrelerini etkileyen Alzheimer, önceleri kısa süreli unutkanlık olarak ortaya çıkıyor ve kronik bir biçimde ilerliyor. İlerleyen dönemlerinde; hafıza, konuşma gibi durumlarda sorunlar yaşayan hastalar, günlük yaşamlarını devam ettirmekte zorluk çekiyorlar. Alzheimer, bellek ve bilişsel işlevlerde kronik ve ilerleyici kayıplara neden oluyor. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde sürekli olarak bakıma ihtiyaç duyan Alzheimer hastaları, çevrelerindeki kişilere de büyük sorumluluklar yüklüyor. Bu nedenle, hasta yakınları 24 saat kaliteli hizmet alabilecekleri evde bakım hizmetlerinden yararlanıyorlar.

Mevcut verilere göre, yaklaşık her 10 aileden birinin Alzheimer hastası olan bir akrabası bulunuyor. Büyük çoğunluğu evde yaşayan Alzheimer hastalarının bakımı, genellikle tam gün ya da kısmi olarak aile üyeleri tarafından yapılıyor. Medline Evde Sağlık, hastanın sağlık kurumlarında ilk tedavisi yapıldıktan sonra evde veya sağlık kurumları dışında tedavilerine devam edilmesi gereken hastalar için kaliteli ve güvenilir yapısıyla toplumun yaşam standardını yükseltmeye devam ediyor.

Alzheimer hastaları arasında belirtiler ve hastalığın ilerleme hızı farklılık gösteriyor. Bu nedenle, bakım teknikleri her hastanın durumuna göre uyarlanmalıdır. Medline Acil Sağlık Operasyonlarından Sorumlu Direktör Dr. Barış Mutluer, hasta bakımı konusunda şunları belirtiyor:

Bellek kaybıyla başa çıkmak

Alzheimer hastalığında ortaya çıkan belirti genellikle bellek kaybıdır ve hastalık ilerledikçe bu sorun giderek kötüleşir. Bu nedenle;

—Sık sık listeler, notlar, takvimler, çalar saatler vs. gibi anımsatıcılar kullanın.

—İşlerinizi ve programınızı belli bir rutinde yapın.

—Bir sözcüğü veya bir ismi anımsayamamanın doğurduğu engellenmişlik duygusunu azaltmak için evdeki eşyanın veya fotoğraftaki insanların üzerine isimlerini yazın.

—Bol bol isimli ve resimli çalışmalar yapın.

—Evden çıkıp gitme riski ortaya çıktığında, hastanın adı, telefon numarası, adresi ve temas kurulacak kişinin ayrıntılarını üzerindeki giysilere dikin veya başka bir yerine iliştirin.

—Hastanın son zamanlarda çekilmiş bir fotoğrafını el altında bulundurun.

—Ona sürekli günü, ayı ve yılı ve o sıradaki hava durumunu anımsatın.

Güvenli bir ortam yaratılması:

Ev ortamı güvenli ve bildik bir hale getirilmelidir. Düzensizlikten kaçınmak ve düşmeleri önlemek için, mobilyalar hep aynı yerde tutulmalıdır. İlaçlar, alkollü içecekler, silahlar, zehirli maddeler, tehlikeli araçların durduğu dolaplar kilitli tutulmalıdır. Elektrik çarpmasını önlemek için elektrikli aletler banyoda tutulmamalı, yanıkları engellemek için su ısıtıcıları 50 °C’nin üzerine çıkarılmamalı ve düşmeleri önlemek için pencerelere parmaklık taktırılmalıdır.

Giyim

Alzehimer’lı kişi için giyinme işlemi gerçekleştirilmesi zor bir hal alabilir. Hasta yalnızca fiziksel yeteneğini kaybetmekle kalmaz, uygun giyinme ve giysilerin hangi sırayla giyileceği kavramını da yitirebilir.

—Boyun açıklığı geniş, önden kapanan ya da kapanması gerekmeyen giysiler seçin.

—Düğme yerine fermuarlı giysiler seçin.

—Cırt cırtlı / Bantlı ayakkabıları tercih edin.

—Çekmecelerin üzerine, içlerindeki giysilerin isimlerinin veya resimlerinin çizili olduğu etiketler yapıştırın.

—Giysileri giyilme sırasına göre yerleştirin veya hastaya giysileri teker teker verin.

—Alzheimer’li hastalarda idrar kaçırma sorunuyla karşılaşılabilir. Bu nedenle özel çarşaflar, külotlar ve pedler kullanabilirsiniz.

Banyo

Banyoyu yıkanmak ve beden temizliği için kullanmak Alzehimer’lı hasta için giderek zorlaşabilir. Bazen artık yıkanma gereksinimi bile duymayabilirler. Bu nedenle bu konuda son derecede hassas ve yumuşak bir biçimde banyo yapmaları için yardımcı olunmalıdır.

—Hasta günün belirli bir zamanında yıkanmayı tercih edebilir, ya da yıkanmayı dışarı çıkmak veya birilerinin ziyaretine gelmesi için hazırlanmakla ilişkilendiriyor olabilir.

—Hastanızın fiziksel zorlukları varsa banyoda kullanılabilecek bazı yardımcı malzemelerden yararlanınız. ( Tutunma çubukları, yükseltilmiş klozet kapakları, kaymaz duş yaygıları ve tabureler gibi )

¬¬―Hastanın banyo içerisinde kilitli kalmasını önlemek için banyonuzun kilidini daha önceden alın.

—Suyun ılık olmasına dikkat edin.

Gece yatma düzeni oluşturulması

Davranışlar genellikle geceleri kötüleşir. Televizyon, bulaşık ve konuşma gürültülerinden uzak bir yatma düzeni oluşturulması önemlidir. Yön bulma bozukluklarını önlemek için gece lambası yakılması yararlıdır. Gün içinde kafein alımının sınırlanması, şekerlemelerin azaltılması ve egzersiz yapılması gece ortaya çıkan huzursuzlukları azaltabilir.