SAĞLIĞIN AYNASI: AYAKLAR

Doğduğumuz günden itibaren bütün yükümüzü çeken ayaklarımız bir ömür boyunca gerek dış nedenlere gerekse iç nedenlere bağlı olarak hayatımızın izlerini taşır.

Eski bir deyişe göre “ayaklar sağlığın aynasıdır”. Şeker hastalığı, dolaşım bozuklukları, bazı kan hastalıkları, nörolojik ve romatizmal hastalıklar gibi sistemik bazı hastalıklara ait ilk bulgular ayakta ortaya çıkar.

Vücudumuzdaki kemiklerin dörtte birinin bulunduğu ayaklarımızda 26 kemik, 33 eklem, 107 ligament ve 19 kas var. İki ayağımızda birden toplam 250.000 terbezi olup, günde çeyrek litre kadar ter üretirler.

Hayatımızı sürekli bir koşuşturmaca içinde sürdürürken ayaklarımıza önemli bir yük düşer. Bir gün aniden ayaklarımızdaki değişiklikleri farkediveririz. Ama birçok ayak problemi bir gecede ortaya çıkmaz, yıllar içinde yavaş yavaş birikerek oluşurlar.

Bazı nadir hastalıklar dışında, hemen hemen tüm bebeklerin bir ayak problemi yoktur. Doğumda sağlıklı, yumuşak, pembe renkli, kokmayan ayaklar yürümeye başlayınca değişmeye başlar. Bir insanın günde ortalama 8000-10000 adım attığı gözönüne alınırsa, bir ömür boyu 115.000 mil yada dünyanın çevresini 4 kez dönecek kadar yürüdüğünü gösterir. Ayrıca, yaşımızda beraber değişen beslenme ve sağlık durumumuz da tüm dokularımızı etkilediği gibi bütün yükümüzü taşıyan ve yorulan ayaklarımızı da elbette etkiler. Bunun sonucu olarak ayaklarımızın sağlığı bizim sağlımızın da bir göstergesi haline gelir.

“AYAKLAR SAĞLIĞIN AYNASIDIR”

Eski bir deyişe göre “ayaklar sağlığın aynasıdır”. Şeker hastalığı, dolaşım bozuklukları, bazı kan hastalıkları, nörolojik ve romatizmal hastalıklar gibi sistemik bazı hastalıklara ait ilk bulgular ayakta ortaya çıkabilir. Bunlar deri kuruluğu, tırnak renk ve yapı değişiklikleri, yanma-karıncalanma, soğukluk, keçeleşme, deride renk ve doku değişiklikleri ile kaşıntı şeklinde olabilir. Ayrıca yaşla beraber olan kilo değişimleri de kemik ve bağlarda yapısal değişikliklere yolaçarak ayak yapısında deformasyon yapabilir. Yine kemik erimesi, kronik ödem gibi nedenlere bağlı olarak anatomik ilişkilerin değişimi ile de ayakkabı numarası değişimleri olabilir. Ayrıca, bu anatomik ilişkilerin değişmesine bağlı olarak yürüyüş değişmesi de ayakta travmaya neden olan faktörlerdir. Kalp yetmezliği, omurga ve eklem rahatsızları ile obezite de kimi zaman kişilerin eğilmelerine ve ayaklarına uzanmalarına engel olur. Bunun sonucunda, hatalar kendi ayak bakımlarını düzenli ve uygun bir şekilde yapamayabilirler. Tüm bu nedenlere bağlı olarak “yaşlı ayaklarımızda” nasırlar, mantar ve benzeri bakteriyel enfeksiyonlar, tırnak mantarları, koku, kaşıntı, ağrı ve yaralar ortaya çıkabilmektedir.

KALİTELİ VE BAĞIMSIZ BİR HAYAT İÇİN AYAK SAĞLIĞI

Yaşımızın artmasına ve birtakım sağlık sorunları ortaya çıkabilmesine rağmen, tatminkar ve kaliteli bir yaşam için hareket edebilmek çok önemlidir. Birçok hastalıkta egzersizin önemi vurgulanmakta ve en çok yüyürüş önerilmektedir. Bizlere hareket imkanı sağlayan ayaklarımız ve bacaklarımızın sağlığı da bu yüzden ayrıca önem taşımaktadır.

Ayak sağlığını korumak, yaşla beraber ortaya çıkabilecek çeşitli sistemik hastalıklara karşı uyanık olmak ve bunlara ait komplikasyonlardan korunmak, ağrısız ve bağımsız olarak değişen şartları ile günlük hayata daha güzel ve kaliteli olarak uyum sağlamayı getirecektir.

ÖNLENEBİLİR SORUNLAR

Düzenli olarak ayak muayenesi ve ayak bakımı ile birçok sorun daha ortaya çıkmadan çözülebilir. Şeker hastalığı ve dolaşım bozukluğu olan kişilerde deri beslenmesinin bozulması nedeniyle travma ile kolay yara açılabileceği ve yara iyileşmesinin gecikebileceği gözönüne alınarak, bu kişilere travmadan korunmaları konusunda eğitim verilmektedir.

Ayrıca yaş ilerledikçe ayak numarasındaki değişimler unutulmamalı, ayakkabı numarası sık sık ölçülerek uygun ayakkabılar giyilmeli.

İPUÇLARI:

Bayındır Hastanesi Dermatoloji Bölümü doktorlarından Dr. Aslı Kaptanoğlu, ayak sağlığı ile ilgili şu ipuçlarını verdi:

Hergün ayaklarınızı kontrol edin. En ufak şüpheli bir değişiklikte dermatoloji uzmanına başvurun.

Her zaman rahat ayakkabı giyin. Ayakkabınızın sıkmaması ve vurmaması gereklidir.

Yaş ile beraber ayakkabı numaranızın değişebileceğini unutmayın. Yılda bir kez ayakkabı numaranızı kontrol edin.

Ayağın kendisinde oluşabilecek deformasyonlar nedeni ile özel ayakkabılar gerekebilir. Bunun için bir ortopediste danışmak uygun olacaktır.

Pamuklu çorapları tercih edin. Sıkı lastikleri olan naylon ve sentetik çoraplardan sakının.

Tırnaklarınızı düzenli olarak kısa ve küt kesin. Sertleşen tırnaklarınızın için bir uzmana danışın.

Deniz kenarı ve bahçe gibi yerlerde asla çıplak ayakla dolaşmayın, ayaklarınızı travmalardan koruyun.

Ayaklarınız ısıtmak için ısı kaynaklarını (sıcak su, soba, kalorifer gibi ) kullanmayın. Masaj ile kan dolaşımını hızlandırmak ve kalın çoraplar giymek ayaklarınızı ısıtmak için en uygun yoldur.

Ayaklarınızda sertleşmiş dokular, nasırlar veya tırnak batmanız varsa bunları kendiniz kesmeye, kazımaya çalışmayın; zarar verebilirsiniz. Ne yapmanız gerektiğini dermatoloğunuza danışın.

Yürüyüş yapın ve bunun için uygun ayakkabılar giyin.

Ayak sağlığınızın sizin sağlığınızın bir aynası olduğunu unutmayın.