ROTAVİRUS İHMALE GELMEZ…

İshal özellikle gelişmekte olan ülkelerde en önemli sağlık problemleri arasında yer alıyor. Her yıl dünya üzerinde yaklaşık 125 milyon ishal vakasının görüldüğü ve bunlardan 10 milyon çocuğun hayatını ishalden kaybettiği tahmin ediliyor. Bu ölümlerin önemli bir kısmı virüsler tarafından oluşan ishallere bağlı.

Dünyada her yıl yaklaşık yarım milyon çocuğun ölüm nedeni olarak kabul edilen Rotavirus, özellikle çocukluk çağında en sık rastlanan ishal çeşidi. Tüm beş yaş altı çocuk ölümlerinin yüzde altısında Rotavirus ishallerinin sorumlu olduğu ve dünyada hemen hemen bütün çocukların ilk 2-3 yaş içinde Rotavirus hastalığı geçirdiği görülür. Ölümlerin çoğu az gelişmiş ülkelerde gerekli destek tedavisi yapılamadığından yaşanıyor. Gelişmiş ülkelerde ise ishal vakaları hastanede tedavi altına alındığı için vakaların sadece yüzde 40’ında Rotaviruse rastlanıyor.

Rotavirus, bütün yıl boyunca ishal salgınlarına neden olabilmekle beraber ülkemiz gibi ılıman iklimlerde Ekim ile Nisan ayları arasında özellikle de Aralık ve Ocak aylarında salgınlara neden olur. Ülkemizde yapılan çalışmalarda kış aylarında ishallerin yüzde 60’ının tüm yılda ise yüzde 30’unun Rotaviruse bağlı olduğu görülmektedir. Onlarca tipi olmakla beraber insanlarda görülen Rotavirus ishallerinin yüzde 95’inden 4 tip sorumludur.

Rotavirus, genellikle ağız yoluyla alınan içecek ve yiyeceklerden bulaşır. Ancak bütün hijyen kurallarının uygulanmasına rağmen bulaşmanın önüne geçilemeyebilir ve solunum yolu dahil başka yollarla da bulaşabilir. Özellikle klasik su klorlama tekniklerine dayanıklı bir virüs olduğu için salgınlarını önlemek oldukça zordur. Evlerde, kreş, anaokulu, bakımevi ve hastanelerde Rotavirus salgınları daha çabuk bulaşır.

Kuluçka süresi çok kısa olup 1-3 gün kadardır. Kusma, karın ağrısı, ishal ve ateş en sık görülen şikayetlerdir. Çocuklarda 7-10 gün süren bir hastalık tablosuna sebep olan hastalıkta en önemli sorun, kusma ve ishale bağlı aşırı su ve tuz kaybı nedeniyle ortaya çıkan şok ve havale vakalarıdır.

Hastalığın teşhisi, hikaye ve muayene bulguları ile birlikte özellikle gaita incelemelerinde virüsün parçacıklarının incelenmesi esasına dayanır. Tedavinin amacı, çocuğun susuz kalmasını sağlamaktır. Tedavide çocuklara ağızdan sık sık az miktarda sıvı verilir. Tedavide tuz- şeker karışımı da önerilebilir. Ağızdan yeterli sıvı alımı sağlanamazsa, özellikle küçük çocukta hastaneye yatırılıp serum verilmesi gerekebilir. Anne sütü alan bebeğin emzirilmeye devam etmesi çok önemlidir.

Gelişmiş ülkelerde alınan bütün hijyenik tedbirlere rağmen Rotavirus ishallerinin önlenememesi, tedavisinin zor ve maliyetli olması, özellikle riskli gruplarda hayatı tehdit etmesi nedeniyle bu virüse karşı aşı geliştirilmesi çalışmaları yıllarca yapılmış ve ilk olarak 1998 yılında geliştirilen bir aşı ABD’de yaklaşık 1 yıl kullanıldıktan sonra, barsak düğümlenmelerini arttırdığı şüphesi ile uygulamadan kaldırılmıştır. Bu konuda şu anda son aşama olan iki aşı çalışması mevcut.

Korunmak için;

•Kendi ellerinizi ve özellikle çocuklarınızın ellerini çok iyi temizleyin
•Çatal, bıçak, bardak, tabak gibi eşyalarınızı başkalarıyla ortak kullanmayın
•Havlularınızı ayırın
•Hasta olanlarla temas etmemeye çalışın
•İçeceklerinize koyulan buzların ne tip sudan yapıldığını öğrenin
•Özellikle çıplak elle dokunulan çiğ gıdalardan uzak durun
•Çiğ et ve balık yemeyin
•Çocukların kullandığı biberon başlığı gibi eşyaların temizliğine özen gösterin

Uzm. Dr. Fazlı YILMAZER
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Hisar Intercontinental Hospital