KALBİNİZ İÇİN YENİ BİR BAŞLANGIÇ YAPIN
Memorial Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, sağlıklı bir kalp için dikkat edilmesi gereken püf noktalar hakkında bilgi verdi.
13-21 Nisan Kalp haftasında kalbiniz için yeni bir başlangıç yapın. Kalbinize daha iyi bakın ve daha sağlıklı bir yaşam sürün.
Kalp haftası kalp sağlığınız için başlangıç olsun
Kalbinizi üzecek ne yaptıysanız, onları geride bırakın. Sigarayı bırakın, aşırı kiloluysanız kilo vermeyi gündeme alın, hiç spor yapmadıysanız spora başlayın. Tansiyon ve şekerinizi düzenleyin. Kalbinize yönelik yaptığınız her türlü ihaneti geride bırakın ve ‘ben artık bunları yapmayacağım’ kararı alın.
Kalbiniz için sigarayı mutlaka bırakın
Eğer sigara içiyorsanız, kalbiniz, aileniz ve ülkeniz için sigarayı bırakın. Sigara, koroner kalp hastalıklarını hızlandırıcı faktörlerin en önemlilerindendir. Ayrıca direkt olarak akciğeri etkilediği için kalp ameliyatı olan hastalarda da ameliyat sonrası ciddi sorunlara neden olmaktadır. Önemli olan kişinin sigaraya hiç başlamamasıdır. Unutmayınız ki sigarayı bırakmak için hiçbir zaman geç kalmış sayılmazsınız. Ancak özellikle ameliyat ettiğimiz hastalarımızın tekrar sigaraya başlamaları konusunda hiçbir toleransımız yok. Sigara içiminin kadınlarda yaptığı tahribat, erkeklere göre çok daha fazladır. O nedenle özellikle kadınlara önerimiz, yeni yılda öncelikle sağlıklı bir kalp ve akciğerler için sigarayı bırakmaları. Sigaranın kadınlar üzerindeki en önemli etkisi, östrojeni parçalaması ve erken menopoza neden olmasıdır. O nedenle özellikle yeni yılda menopoza giren kadınların içiyorlarsa kesinlikle sigarayı bırakmalarını öneriyorum. Sigara içen kadın hastaların kalp ameliyatlarından sonra iyeleşme süreçleri uzuyor.
Kalbinizi mutlaka kontrol ettirin
Altı ayda bir kan yağlarınızı ve kan şekerinizi kontrol ettirip, yılda bir kez efor testi yaptırın. Özellikle kadınlar koroner hastası olmayacakları inancından vazgeçip yıllık kontrollerini yaptırmalıdır. Menopoza giren kadınların bu yıldan başlayarak daha ciddi bir şekilde kardiyolojik kontrollerini yaptırmalarını öneriyoruz. Çünkü menopozla birlikte kadınlarda ortaya çıkan kalp hastalığı çok hızlı olarak ilerlemektedir. Eğer 40 yaş ve üzerindeyseniz, bugüne kadar da kalp yönünden bir kontrolden geçmediyseniz, mutlaka bir kardiyolojik kontrolden geçmenizi öneriyorum. Özellikle bilgisayarlı anjiyografi ile kalp damarlarınızın durumunu kontrol ettirmeniz yararlı olacaktır. Aile geçmişinizde kalp hastası varsa, şişmansanız, diyabet veya yüksek tansiyon hastasıysanız, sigara kullanıyorsanız 30, değilseniz 40 yaşından sonra yeni yılda şu testleri yaptırın: Total kolesterol, HDL (iyi huylu kolesterol), LDL (kötü huylu kolesterol), tligriserid ve kan şekeri. Ayrıca düzenli olarak tansiyonunuzu muntazam olarak ölçtürmenin de zamanıdır.
Beslenme alışkanlıklarınızı değiştirin
Sağlıklı beslenme konusunda kesin karanınızı verin! Çoğunlukla sebze ve meyveye dayalı, kolesterolden fakir bir diyet organize edin. Bu konuda sadece güvenilir kaynakların bilgilerine itibar edin. Bilin ki, ‘mucize diyet’, ‘lokman hekim ilacı’ henüz keşfedilmedi. Hastalar her zaman sağlıklı olmak için, ‘Kaf Dağı’nın ardındaki sarı çiçeği’ bekliyorlar. Ama ‘ ölmez otu’ diye bir şey yok. Sağlıklı beslenme elbette çok önemli ancak biliniz ki, hayat iki brokoli bir Brüksel lahanası ile de geçmez. Beslenmede çok çeşitlilik önemlidir. Yapılan sıkı bir diyetin mükafatı olarak ayda bir kez kalp sağlığı için ‘muzır’ gibi görünen yiyecekleri tadabilirsiniz. Ama tabi çok çok ölçülü olmak koşulu ile burada önemli olan tatmaktır, tıka basa yemek değildir. Çok değerli bilim bir adamı bademin kalp sağlığı açısından önemli bir besin olduğundan söz etti ve insanlara günde 6-7 adet badem yemelerini önerdi. Ancak insanlar kalbe iyi geliyor diye avuç avuç badem yemeye başladılar. Ben de ulusal ve uluslararası bilimsel araştırmalara dayanarak, haftada 3-4 adet (gün aşırı) yumurta tüketiminin kalp sağlığı için zararlı olmadığını söyledim. Ancak bunu abartarak her gün bir yumurta yiyen hastalar olduğu gibi, mesajımı, ‘ sınırsızca yumurta tüketebilirsiniz, bunun kalp sağlığına olumsuz bir etkisi yoktur’ şeklinde deforme eden meslektaşlarım da oldu. Yeni yılda hastalarımdan ve diğer sağlıklı tüm insanlardan isteğim, yeni yılda kalp sağlığı yönünden çok doğru bir beslenme şekli seçin; ancak ayda bir kez kendinizi diyet dışı besinleri (muzır olabilenler dahil) tadarak kendinizi mükafatlandırın. Bu ağız tadı ve lezzeti yaşarken de beni hatırlayınız.
‘Ben artık yürüyeceğim’ kararını alın ve uygulayın
Egzersizden uzak, hareketsiz bir yaşam sürüyorsanız, merdiven yerine asansörü kullanıyorsanız yeni yılda bu alışkanlıklarınızı tamamen bırakın. Daha hareketli bir yaşamın startını verin. Eviniz işinize yakın mesafedeyse aracınızı kullanmayın. Haftada en az üç kez bir saat yürüyün. Temponuz, 5 kilometreyi 45 dakikada kat ediyor şekilde olmalıdır. Normal bir insan 5 kilometreyi bir saatte yürür. Yaptığınız yürüyüşten keyif almak istiyorsanız kemerinize bir adım sayıcı takmanızı rica ediyorum. Bu sayede günün sonunda ne kadar az yürüdüğünüzü belirleyerek, bir sonraki günü daha iyi programlayabilirsiniz. Ben kendi adım sayıcıma akşamları baktığım zaman gün içinde çok zannettiğim yürüme mesafemin 1,5 kilometreden fazla olmadığını hayretler içinde gördüm.
Vücudunuzun yaz ve kış ayarını yaptırın
İnsan vücudunun yaz ve kış ayarı vardır. Tıpkı arabaların yaz kış donanım ayarı yapıldığı gibi kalp hastası olan hastaların da yazın ve kışın kullandığı ilaçların ayarlanması gerekir. Bir kalp hastasının kışın kullandığı idrar söktürücü yazın su kaybı da olduğu için fazla gelebilir. Bu nedenle ilaç kullanan kapak hastaları veya kalp yetmezliği olan hastalar yaz başında kardiyolog ile görüşerek idrar söktürücü miktarını azaltmalıdırlar. Bunun yanında yazın su kaybı fazla olacağı için kanın koyulaşma riski mevcuttur. Özellikle sıcak havalarda herkese bol su içmeyi öneriyoruz. Özellikle sessiz kalp hastalığı olanların (sınırda koroner arter darlığı olan hastalarda) bol su içme hayat kurtarıcı olacaktır. Kalp hastaları iki çeşit hastalık nedeniyle yazdan etkileniyor. Bunlardan biri, koroner kalp hastaları diğeri de kalp kapak hastaları. Kapak hastalarının yazdan etkilenme nedenleri, yüzde 90 oranında idrar söktürücü kullanmalarından ileri geliyor. Çünkü bu hastalar vücutlarındaki fazla su ve tuzu idrarla atarlar. Ancak yazın çok terledikleri için terleme ile de tuz ve su atacaklarından özellikle tuz kayıpları aşırı miktarda olmaktadır. Bu da halsizlik, bitkinlik ve ritim bozukluğuna yol açabilir. O nedenle yazın bir otomobilin nasıl karbüratör ve klima ayarları yaptırılıyorsa, kapak hastalarının da doktorlarına danışarak idrar söktürücü ilaç dozunu gerekli miktara gelecek şekilde azaltmaları gerekiyor.
Yarışmacı sporları tercih etmeyin
‘Spor kalbe iyi geliyor’ diye hiçbir zaman yarışmacı sporlara başlamayın. Futbol, tenis, basketbol gibi yarışmacı sporlarda 15-20 yıllık geçmişiniz yoksa, 40 yaşından sonra bu tür sporlara başlarsanız felaketi davet etmiş olabilirsiniz. Onun için rekabet içerikli sporların yerine yapacağınız düzenli egzersizler, kalp hastalıkları ve kalp krizi riskine karşı koruyucu bir etki yapar kalbinizi, kemiklerinizi ve kaslarınızı güçlendirir. Ancak 30 yaşından sonra yoğun efor gerektiren bir spora başlayacaksanız da, gizli kalp hastalığı riskine karşı mutlaka iyi bir kalp kontrolünden geçmenizi ve bir rehabilitasyon uzmanının yapacağı programı uygulamanızı öneriyorum.
Stresten mümkün olduğunca uzak durun
Daha barışçı, daha uyuşmacı, daha az stresli, daha huzurlu bir yaşam tarzı benimseyin. Öncelikle kendi iç dünyanızla barışın. Bu sayede etrafınıza mutluluk ve barış mesajları verebilirsiniz. Evliyseniz, eşinizle daha uyumlu olmaya çalışın. Anne babaysanız, çocuklarınızla daha ılımlı ve uzlaşmacı bir iletişim kurun. Bunun için de gerekiyorsa bir aile psikologundan yardım alın. Çok çabuk karar veren, hızlı hızlı konuşan, merdivenleri birkaç basamak birden çıkmaya çalışan, sabırsız biriyseniz (A tipi kişilik) yavaşlayın. Riskinizi azaltmak için daha yumuşak, sakin hareket eden, huzurlu biri olmaya özen gösterin. Yeni yılda iş ve meslek hiçbir zaman, beceri ve olanaklarınızı zorlamayın. Çocuklarınıza da hazır olmadıkları sorumlulukları vermekten kaçının.
Aşık olun
Öncelikle eşinize, ailenize, işinize ve ülkenize aşık olun. Çünkü aşık olmak kalbe iyi gelir. Endorfin hormonu salgılanmasını sağlar. Endorfin, zevk ve mutluluk veren bir hormondur. İyi bir aşk hayatı kalp sağlığı için çok gereklidir. Mutlu yaşamayabilmek için sağlıklı bir aşk hayatına ihtiyaç vardır. Düzenli bir aşk hayatı olan insanların yaşam kalitelerinin artacağı da kesindir.
