İLAÇTA KAMU VE SEKTÖR AÇISINDAN SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR FİNANSMAN MODELİ MÜMKÜN
Türkiye’de son dönemde uygulamaları devam eden sağlık reformu projeleri sonucunda vatandaş açısından olumlu gelişmeler yaşanmış ve hem vatandaşın sağlığa erişimi hem de sunulan sağlık hizmetlerinin kapsamı açısından önemli değişimler hayata geçirilmiştir. Bu durum karşısında Türkiye sağlık sektörü diğer ülkelere örnek olarak gösterilme noktasına gelmiştir. Bunun paralelinde, günümüzde sağlık sisteminde kamu ve özel sektör açısından ekonomik sürdürülebilirlik konusu ön plana çıkmaktadır.
Türkiye’de Denetim, Vergi, Danışmanlık, Kurumsal Finansman ve Kurumsal Risk alanlarında 26’ıncı hizmet yılını dolduran Deloitte Türkiye, Sürdürülebilir Kamu İlaç Finansman Modeli için Yol Haritası ve Süreç Yönetimi” başlıklı raporunu yayınladı.
Raporda yer alan tahminler doğrultusunda 2012 yılı kamu ilaç harcamalarının 14,9 Milyar TL düzeyinde olacağı ve Global Bütçe döneminde toplam 46,8 Milyar TL olarak belirlenen kamu ilaç harcamasının 700 Milyon TL eksikle 46,1 Milyar TL olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor.
Rapor, sağlık sisteminde yer alan politika değişikliklerini ve bu politika değişikliklerinin sonucu olarak sektörün durumunu ortaya koyarken, sürdürülebilir kamu ilaç finansmanı modelinin oluşturulması için olası yol haritası ve süreç yaklaşımını ele alıyor.
Türkiye Sağlık Sektörü Değişmekte ve Gelişmektedir
Türkiye’de, geride bırakılan son 10 yıllık süreçte, sağlık sistemine dair önemli ve olumlu politika değişiklikleri gerçekleşmiştir. Bu değişim sürecinde, sağlık hizmetlerine toplumun tüm kesimlerine nüfuz edecek şekilde erişimin sağlanması amaçlanmıştır. Bu durumun kamu kaynakları açısından karşılanabilir bir maliyet ile gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir. Bu doğrultuda başarılı politikalar izlenmiş ve Türkiye sağlık sistemi birçok ülke açısından örnek alınacak bir boyuta kavuşmuştur.
2009 yılında küresel ekonomik krizin etkisiyle milli gelire kıyasla hızlı büyüyen sağlık harcamaları ve bunun sonucunda kamu finansmanı üzerinde oluşan mali baskı, 2010-2012 dönemi için Global Bütçe uygulaması olarak adlandırılan ilaç harcamalarına odaklı maliyet kontrol mekanizmalarının devreye alınması ile sonuçlanmıştır. Bu doğrultuda, sistemin sürdürülebilirliği adına kamu finansmanı açısından önlemler alınmış olmakla beraber, sektörün diğer paydaşları açısından sürdürülebilirlik tartışmalarının ön plana çıktığı gözlemlenmektedir.
Kamu İlaç Finansmanında Sürdürülebilirlik İhtiyacı Ön Plana Çıkmaktadır
Türkiye’de son yıllardaki başarılı sağlık reformuna devam edilebilmesi için, kaynakların hem günümüzün sağlık hizmet taleplerinin beraberinde getirdiği maliyetleri hem de gelecek nesillerin gereksinimlerini karşılaması gerektiği göz önünde tutularak, yeni politikaların belirlenmesi ihtiyacı gündeme gelmektedir.
Sürdürülebilirlik odağının kaybedilmemesi için kamu, ödeyici, tüketici ve hizmet sağlayıcılar tarafından sürdürülebilirlik sorumluluğunun dengeli olarak üstlenilmesi önem kazanmaktadır. Bu noktadan hareketle, sektörde gerçekleşen yapısal değişikliklerin, yalnız kamu finansmanı bakış açısından ziyade, toplumun bireyleri ve değer zincirindeki diğer paydaşlar da dahil sektörün tüm paydaşlarını içerecek bütüncül bir yaklaşımla, sürdürülebilirlik ekseninde ele alınması gerektiği düşünülmektedir.
Yapısal Reform Alanları Bulunmakta ve Paydaşlar Üzerindeki Etki Analizinin Yapılması Gerekmektedir
Verimlilik alanlarının arttırılması, fiyatlandırma politikaları ve finansman kaynaklarının arttırılmasına yönelik olarak arz ve talebi etkileyen reform alanları yer almaktadır. İlgili reform alanlarına dair yapılacak faaliyetlerde tüm paydaşlar üzerindeki sürdürülebilirlik etkisinin değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Raporda farklı yapısal reform alanları değerlendirilmekte ve ödeyici-tüketici ve hizmet sağlayıcı ekseninde olası etkiler incelenmektedir.
Sürdürülebilir Kamu İlaç Finansman Modeli için Yol Haritası ve Süreç Yönetimi Önerisi
Kamu harcamaları tahmininin Orta Vadeli Program çerçevesinde belirlenmesi amacıyla politika belirleyiciler ve diğer sektör paydaşlarının da yer alacağı bir süreç önerisi sunulmaktadır. Süreç önerisinde; politika etkilerinden bağımsız olarak baz senaryoda finansman ihtiyacının tespit edilmesi, olası politika değişiklikleri ile finansman ihtiyacının tahmin edilerek revize edilmesi, makro ekonomik politikalar çerçevesinde kamunun karşılayabileceği bütçenin belirlenmesi, finansman ihtiyacı ile bütçenin örtüşmesi amacıyla yapısal reformların belirlenerek olası etkisi ile birlikte devreye sokulması, gerçekleşmelerin takip edilerek ihtiyaç duyulması halinde risk yönetimi mekanizmasının devre alınması adımları yer almaktadır.
Değişen ve gelişen Türkiye sağlık sektörünün tüm paydaşları dahilinde ihtiyaçlarının belirlenmesi ve sürdürülebilirliğin sağlanması amacıyla, bu adımların Orta Vadeli Program ile paralel olarak belirli periyodlarda ele alınması süreç yönetimi önerisinde ön plana çıkmaktadır.
