DELİ DAHA HASTALIĞI ABD’DE SIÇRADI
ABD’nin Washington eyaletinde, deli dana hastalığına rastlandı.
ABD Tarım Bakanı Ann Veneman, Washington eyaletinde, holstein türü bir inekte bu hastalığa rastlandığını söyledi. Bakan, ineğin bulunduğu çiftliğin karantinya altına alındığını belirtti. Bu arada, deli dana vakası, ABD’nin et ihracatında etkisini hemen göstermeye başladı. Japonya, Güney Kore, Güney Afrika, Rusya, Ukrayna ve Şili ABD’den et alımını geçici olarak durdurdu.
Amerikan Tarım Bakanlığı, Washington eyaletinde deli dana hastalığına rastlandığını doğruladı. ABD Tarım Bakanı Ann Veneman, düzenlediği basın toplantısında, bir Holstein ineğinde rastlanan hastalığın, ABD’deki ilk vaka olduğunu söyledi. Veneman, ABD’nin gıda kaynaklarının güvenilirliğinden emin olduklarını ifade ederek, insan sağlığı için riskin çok az olmasına rağmen gerekli bütün önlemleri alacaklarını kaydetti. Veneman, vakanın incelendiğini belirterek, 9 Aralık’ta hayvandan alınan örneğin askeri bir uçakla daha ileri testler yapılması için İngiltere’deki bir laboratuvara gönderildiğini söyledi. Vakanın rastlandığı çiftliğin karantinaya alındığını ifade eden Veneman, “bu olayda elde ettiğimiz bilgiler ışığında bunun terörizmle alakası olmadığını belirtirim” dedi.
AB RAHAT
ABD’de görülen deli dana vakası, ABD menşeli sığır eti ürünlerine zaten yasak uygulayan Avrupa Birliği’nde telaşa yol açmadı. Avrupa Komisyonu’ndan yapılan açıklamada, gelişmelerin yakından takip edildiği, ancak ABD menşeli etlere uygulanan mevcut denetimlerin yeterli olduğu, yeni önlemlere gerek bulunmadığı bildirildi. AB, Washington’ın sert tepkisine rağmen, ABD sığır yetiştiricilerinin hayvanların çabuk gelişmesi için insan sağlığına zararlı büyüme hormonları kullandığı gerekçesiyle, bu ülkeden gelen et ve et ürünlerinin birlik içinde satışına izin vermiyordu.
İNGİLTERE’DEN YARDIM ÖNERİSİ
Bu arada deli dana vakasının ilk ortaya çıktığı ülke olan ve hastalıkla mücadelede ağır maddi kayıplara uğrayan İngiltere, ABD’ye yardım önerdi. Britanya Çevre, Gıda ve Kırsal İşler İdaresi’nden yapılan açıklamada, “bu konuda edindiğimiz deneyim ve uzmanlığı istedikleri anda ABD’li meslekdaşlarımızla paylaşmaya hazırız” ifadesi kullanıldı.
İngiltere, 1990’lı yıllarda patlak veren deli dana salgınının önünü alabilmek için, 3.7 milyon büyükbaş hayvanı itlaf ederek leşlerini yakmıştı.
ABD ET SANAYİİ TELAŞTA
Japonya, Güney Kore, Güney Afrika, Rusya ve Ukrayna, ABD’den sığır eti ithalini yasakladı.
Deli dana vakasının duyurulmasından sonra, pek çok ülkenin ABD kaynaklı et ve et ürünlerinin ithaline yasak getirmesi ise ABD et sanayiini telaşlandırdı. Sektör kaynakları, hastalığın tek bir vakayla sınırlı kalması durumunda olayın önemli bir ekkisinin olmayacağını, ancak yeni vakaların saptanması halinde, yıllık 27 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşan et sanayiinin önemli bir darbe alacağını belirtiyorlar.
Japonya, Güney Kore, Güney Afrika, Rusya, Ukrayna ve Şili ABD’den sığır eti ve canlı hayvan ithalatını durdurdu.
FAST-FOOD LOKANTA ZİNCİRİNİN HİSSE SENETLERİ ANINDA DÜŞTÜ
Hastalığın ortaya çıktığı resmi makamlarca doğrulanır doğrulanmaz McDonalds gibi fast-food lokanta zincirlerinin borsadaki hisse senetlerinde ani düşüşler görüldü. Amerikan canlı hayvan yetiştiricileri, ülkede deli dana hastalığının başgöstermesinden çok korkuyorlardı. Hastalığın yayılması halinde hayvan üreticilerinin milyarlarca dolar zarara uğrayacakları belirtiliyor.
DELİ DANAYLA İLGİLİ GERÇEKLER
Deli dana hastalığına en son geçen Mayıs ayında Kanada’da rastlanmıştı.
Halk dilinde deli dana olarak bilinen, bilimsel adı “bovine spongiform encephalopathy” (BSE) olan hastalık yüzünden 1980’li ve 90’lı yıllarda İngiltere’de milyonlarca hayvan itlaf edilmişti. Hastalığa ilk olarak 1985 yılında siyah-beyaz mandıra ineğinde rastlandı. Belirtilileri ise hayvanda sersemleşme, diğer sığırlara tos vurma ve diğer hayvanlardan ürkmeydi. İngiltere, BSE gerekçesiyle 1980’li ve 90’lı yıllarda 3.7 milyon sığırı öldürdü. İngiliz yetkililer, 1986 ila 2002 yılları arasında 181 binden fazla BSE vakasına rastlandığını doğruladılar. Deli dana hastalığı, Creutzfeldt-Jakob disease (CJD) denilen türünü içeren etlerin yenilmesi suretiyle insanlara geçebiliyor. CJD yüzünden çoğu İngiltere’de olmak üzere, Fransa, İtalya, İrlanda, Kanada ve ABD’de 137 kişi ölmüştü.
Dünya üzerinde halen CJD taşıyan 6 hastanın yaşamını sürdürdüğü bildirilirken, İngiltere’de son iki ay içinde yeni CJD vakasına rastlanmadığı belirtiliyor. İngiltere’de hastalığın bittiği öne sürülürken, bu ay İngiliz sağlık yetkilileri 1997 yılında ameliyat sırasında kan verilen bir adamda CJD’nin geliştiğini ve bu kişinin daha sonra öldüğünü açıkladılar. Bilim adamları, hastalığın CJD formunun insanlarda doğal olarak bulunduğunu, genetik değişime uğranılması durumunda hastalığın insanlarda ortaya çıkma olasılığının milyonda bir olduğunu ifade ediyorlar. İnsanlara kan ve doku ürünleri kullanımı yoluyla bulaşabilen BSE nedeniyle ABD 1980’li ve 90’lı yıllarda İngiltere’de yaşayan kişilere kan bağışı yapma yasağı getirmişti. BSE, ithal edilen sürüler vasıtasıyla Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İsrail, İtalya, Japonya, Liechtenstein, Lüksemburg, Hollanda, Polonya, Portekiz, Slovakya, İspanya ve İsviçre’ye yayılmıştı. ABD ve Kanada, İngiltere’de ortaya çıkan salgınlar sırasında et ithalatını durdurmaya çalışmıştı. İki ülkede rastlanan CJD vakalarının tamamı İngiltere’de yaşamış insanlarda çıkmıştı.
Bilim adamları, bir koyun hastalığı olan scrapie ile yakın benzerlik taşıyan BSE’nin İngiltere’de ortaya çıkmasına sebep olarak, sığırlara scrapie bulaşmış koyunların kalıntılarının hayvan yemi olarak yedirilmesini gösteriyorlar. BSE, scrapie, CJD ve benzer hastalıkların prion denilen hastalıklı protein parçalarının canlılara geçmesiyle ortaya çıktığı bildiriliyor. Ne yaşayan bir organizma ne de virüs olan bu şekilsiz protein parçacığı, kendisini ölümcül protein türlerine dönüştürebiliyor. BSE, scrapie, CJD ve benzer hastalıklar için belirli bir iyileştirme ve tedavi şekli ise bulunmuyor.
