ÇOCUKLARDA GIDA KATKI MADDELERİNİ KONTROLLÜ KULLANIN

Çocukların sürekli tükettikleri gıdaların içerisinde bulunan gıda katkı maddeleri kontrollü kullanılmazsa Obezite’yi tetikleyebilir. Anne ve babaların çocuklarının katkı maddesi olan gıda maddelerini aşırı miktarda tüketmemelerini sağlamaları önemlidir. Çağımızın şüphesiz en önemli birkaç hastalığından bir tanesi olan Obezite’nin, özellikle ABD’deki verilere göre son yıllarda çocuklarda, hatta bebeklerde bir salgın halinde yayıldığı işaret ediliyor.

Çocukların sürekli tükettikleri gıdaların içerisinde bulunan gıda katkı maddeleri nelerdir? Bu maddeler Obezite’yi tetikler mi?

Gıda katkı maddeleri tek başına gıda olarak tüketilmeyen veya gıda ham veya yardımcı maddesi olarak kullanılmayan, tek başına besleyici değeri olan veya olmayan, seçilen teknoloji gereği kullanılan işlem veya imalat sırasında kalıntı ve türevleri mamul maddede bulunabilen, gıdanın üretilmesi, tasnifi, işlenmesi, hazırlanması, ambalajlanması, taşınması, depolanması sırasında gıda maddesinin koku, tat, görünüş, yapı ve diğer niteliklerini korumak, düzeltmek veya istenmeyen değişikliklere engel olmak ve düzeltmek amacıyla kullanılmasına izin verilen maddelerdir.

Bir çok gıdanın ambalajında yazılı olan E kodu ise gıda katkı maddelerini tanımlamak ve herhangi bir karışıklığa yol açmamak için kullanılan Avrupa Birliği’nin (EC) simgesi olarak E harfi ve üç rakamlı sayıdan ibaret kodlardır. Avrupa Birliği tarafından her katkı maddesi için belirlenir. Doğal veya sentetik olsun gıda maddelerinde kullanılan ve katkı maddesi olarak tanımlanan tüm kimyasallar bu kodlama sisteminin içindedir.

Gıda katkı maddeleri işlevlerine göre şu şekilde sınıflanabilir:

Koruyucular, tatlandırıcılar, antioksidanlar, renklendiriciler, tatlandırıcılar, kekleşmeyi önleyiciler, stabilizerler, emülgatörler, taşıyıcılar, taşıyıcı solventler, asitler, asitliği düzenleyiciler, aroma arttırıcılar, emülsifiye edici tuzlar, hacim arttırıcılar, itici gazlar, jelleştiriciler, kabartıcılar, kıvam arttırıcılar, köpük oluşturucular, köpüklenmeyi önleyiciler, metal bağlayıcılar, modifiye nişastalar, nem tutucular, paketleme gazları, parlatıcılar, sertleştiriciler, stabilizörler, taşıyıcılar, topaklanmayı önleyiciler, un işlem maddeleri.

Gıda katkı maddelerinin kullanım nedenleri çok fazladır;

Gıdanın besleyici değerini korumak için kullanılır.

Özgün diyet ihtiyaçları olan insanlar için özel bir gıda üretiminde kullanılır.

Gıdanın dayanıklılığını artırmak için kullanılır ve böylece gıda maddeleri daha uzun bir raf ömrüne sahip olması sağlanır.

Gıdanın dokusal özelliklerini geliştirmek için kullanılır.

Gıdanın lezzetini ve rengini çekici hale getirebilir veya koruyabilirler.

Yağın acılaşması gibi reaksiyonları önleyerek lezzet kayıplarını önlerler ve besin öğelerini korurlar.

Gıdanın işlenmesi sırasında çoğu zaman teknolojik gereklilik olarak kullanılırlar.

Gıdada hastalık yapıcı mikroorganizmaların gelişmelerini önlerler.

Gıda çeşitliliği sağlarlar.

Çocuklar daha düşük vücut ağırlığına sahip ve aynı zamanda daha yüksek enerji ve gıda ihtiyacına sahiplerdir katkı maddelerinin herhangi bir gıdaya eklenmeden önce yapılan hesaplamalarda vücut ağırlığı esas alındığı düşünülürse, aşağıdaki olasılıklar tartışılabilir:

Gıda maddelerinin katkı maddesi içermesi durumunda bunların alımı da yüksek olabilir

Bazen çocukların tercihleri çok kuvvetlidir, belirli gıda maddelerini çok tüketirler

Aslında enerji ihtiyaçlarından daha fazla miktarda katkı maddesi alabilirler

O halde anne ve babaların çocuklarının diyetinde katkı maddesi olan gıda maddelerini aşırı miktarda tüketmemelerini sağlamaları önemlidir.

Çocuklarda Obezite başka ne gibi hastalıkları tetikliyor?

Çocuklarda Obezite metabolik problemlere bağlı olarak tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, kalp damar hastalıkları, yağlı karaciğer hastalığı, safra taşları, polikistik over sendromu ve damarlarda pıhtı riskini artıyor. Anatomik sorunlarda ise uyku problemleri ortopedik problemler, reflüler, baş ağrıları artıyor. İdrar kaçırma, psikolojik problemler, blumia gibi yeme bozuklukları, omurga sorunları Obezite sonucu daha sık görülüyor.

Çocuklarda görülen Obezite’nin nedenleri nelerdir?

Gençler ve çocuklarda görülen Obezite’nin temelinde düzensiz öğünler ve hatalı atıştırmalar yatıyor. Sabah ve öğle yemeklerinin günün en önemli öğünleri olmalarına rağmen en sık atlanılan öğünler olası, çok önemli olan ara öğünlerde sağlıklı ürünlerin yerini sağlıksız atıştırmaların tüketilmesi, gerek içerikleri gerekse pişirilmeleri sırasında gördükleri işlemlerden dolayı doğallıklarını yitiren gıdaların tüketilmesi çocuklar arasında hızla yayılıyor. Tuzlu ya da şekerli cipsler, gofretler, bisküviler ile fast-food ürünleri, şeker ve meyve aroması ile oluşturulmuş meşrubatların, gazlı kolalı içeceklerin, kafein yüklü ürünlerin tüketimi gün geçtikçe artıyor. Toplam kalorilerinin yüzde 50’sinden fazlası yağlardan gelen, vitamin ve mineralden fakir, demir, kalsiyum, folik asit, riboflavin, A ve C vitamininden yoksun bu ürünler çocukların sağlığını ciddi halde tehlikeye sokuyor.Gelişme çağındaki çocukların hızlanan kas, kemik ve hormonal gelişimlerini karşılayacakları besinlerin; günlük almaları gereken enerjiye uygun, karbonhidrat, protein ve yağ içerikleri dengeli; vitamin ve mineral yönünden yeterli, taze ve doğru pişirme – saklama yöntemleri kullanılmış gıdalardan sağlanması çok önemli.

Dyt. Ayça Ilıca
VKV Amerikan Hastanesi
Beslenme ve Diyet Bölümü