BURUN HÜCRELERİ FELCİ TEDAVİ EDEBİLECEK

Burundan alınan sinir hücreleri, bir gün felç tedavisinde kullanılabilecek. En azından Avustralya’da bu işi ilk kez insanlar üzerinde uygulayan nörologlar, böyle söylüyor.

Araştırmaya başkanlık eden Brisbane Griffith Üniversitesi’nden Alan Mackay, belden aşağısı 6 haftayla 3 yıl arasında sürelerde felçli olan 3 kişiyi iyileştirdi. Mackay, 5 kişiyle daha çalışmayı planlıyor. Hastaların yarısına burun hücrelerini içeren enjeksiyon yapılacak.

Koku hücreleri olarak bilinen burun hücreleri, beyinle bağlantıyı kurup kokuyu hissetmemizi sağlıyor. Yaşam boyu yeniden oluşuma uğrayacak biçimde evrimleşmişler. Çünkü enfeksiyonlara bağlı olarak sürekli yıkıma uğrayabiliyorlar. Mackay-Sim, sinir uçlarıyla hava arasında sadece birkaç mikronluk burun sıvısı bulunduğunu belirtiyor.

Bu uygulamanın tasarımına göre, aktarılan koku hücreleriyle, spinal sinirlerle hasarlı bölge arasında bir köprünün oluşması sağlanacak. Cambridge Üniversitesi’nden Robin Franklin’e göre koku hücreleri, bu köprünün oluşumunda öncül hücreler olabilecekler.

Bu tip denemeler daha önce dünyanın pek çok yerinde tavşanlarda yapılmış ve başarılı olmuştu. Örneğin omuriliği tümüyle hasarlanmış bir hayvana verilen hücreler sayesinde, arka ayak kontrolünün geri döndüğü gösterilmişti. Fakat tavşanlarda uygulanan hücrelerin kafatasından alınması yöntemi, insanlar için pek uygun gibi görünmemektedir. İkinci engelse, bir kişiden alınan hücre miktarının omurilik hasarını kapamaya yetmemesi.

Mackay-Sim’in denemeleri bu sorunu kısmen çözmüş gibi. Hücreler lokal anestezi ile alınıp, ayrı bir kültür ortamında sayıca çoğaltılacak. Deneydeki hastaların her biri, durumlarındaki iyileşmeyi saptamak için belirli testlerden geçirilecek. Brisbane’deki Prenses Alexandra Hastanesi omurilik zedelenmeleri bölümünden Tim Geraghty, insanların kalça ve bacaklarında hafifçe hissetmeye başlamalarının, yatmaktan oluşan yaraları da önleyebileceğini, ayrıca idrar torbası, bağırsaklar ve hatta cinsel fonksiyonlarda iyileşmenin sağlanabileceğini belirtiyor.

Koku hücrelerinin nakli, felç tedavisinde bir adım. Diğerleriyse uç bölgelerden alınan Schwann hücrelerinin büyüme faktörünü uyarması yoluyla, hasarlı bölgede savunma sisteminin artması esasına dayanan yöntem. Son günlerdeyse, sinir onarımında kök hücre kullanımından söz ediliyor. Franklin’in de söylediği gibi felç tedavisinde başarı, tümünün ortaklaşa kullanıldığı bir yöntemle mümkün olabilecek.