ATLANMIŞ ÇOCUKLUK ÇAĞI KIRIKLARI SAKATLIKLARIN SEBEBİ
Yetişkinlerden farklı olarak çocukların kemiklerinde büyüme çekirdeği (physis) denen yapılar mevcuttur ve kemik uzamasından sorumludurlar. Çocuklarda oluşan kırıkların bir bölümü bu büyüme çekirdeklerini ilgilendiriyor. Burada oluşan kırıklar düzgün tedavi edilmez ise ileride fonksiyon kısıtlılığına, yanlış kaynamalara, uzama duraksamalarına neden olurlar. Acıbadem Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Tural Ahmad, çocukluk çağı kırıkları tanı ve tedavisi ile ilgili soruları şöyle yanıtlıyor:
1. Çocukluk çağı kırık ve çıkıkların oluşması için travma (düşme ve ya çarpma) şart mı?
Özellikle yaz aylarında oyun parkları ve havuz kenarında çocuk travmalarının sayı artmaktadır. Bu travmalar (düşme ve çarpmalar) sonucunda yumuşak doku zedelenmeleri, kırık ve çıkıklar oluşmaktadır.
Ancak bazen düşme ya da çarpma olmaksızın özellikle koldan ebeveynlerin ve ya çocuk bakıcılarının çekmesi sonrası çıkık ve basit burkulmalar sonrası kırık oluşabilir. Örneğin ‘’dadı dirseği’’ dediğimiz durum dirsek çevresi bağların gerilmesi ve radius kemiğinin başının çıkması sonucunda oluşan ve genelde ebeveynlerin ve ya bakıcının çocuğun kolundan çekmesiyle oluşan ve çocukta ağlama ve kolunu oynatamama şikayetlerine neden olan durumdur. Genelde belirgin bir travma olmadığı için bu hastalar doktora daha geç ve çocuğun kolunu oynatamama şikayeti ile başvuruyor. Ayak bileği burkulmaları sonrası oluşan bağ yaralanmalarına kırıklar eşlik edebilir. Avulsiyon kırıkları adlandırılan bu durum bağların kemiğe yapışma yerinin burkulmaya bağlı bağda oluşan gerilme sonucunda kopmasıdır.
2. Çocukluk çağı kırıklarının özellikleri ve sık görülen çocukluk çağı kırıkları nelerdir ?
Çocuk kemiğinin erişkin kemiğinden farklılıkları oluşan kırıkları da özellikli kılmaktadır. Çocuk kemiklerinin daha elastik olması ve büyüme çekirdeklerinin açık olması oluşan kırıkların takip ve tedavisi açısından önemlidir. Çocukluk çağı kırıkları arasında daha sık gördüğümüz ‘’yeşil ağaç kırıkları’’ çocuk kemiklerinde daha kalın olan ve kemikleri örten ’’periost’’ adlandırılan zarın sağlam kalması sayesinde ortaya çıkmaktadır. Sık gördüğümüz çocukluk çağı kırıklarına el bilek,kol,ön kol,köprücük kemiği ve ayak bileği kırıklarıdır.
3. Çocukluk çağı kırıklarını tanı ve tedavisi nedir?
Düşmeler ve çarpmalar sonucu oluşan zedelenmeler basit yumuşak doku zedelenmesi olarak düşünülmemeli, özellikle etkilenen bölgede şişlik,morarma ve hareket kısıtlılığı varsa mutlaka ortopedi uzmanına baş vurulması gerekmektedir.
Çocukluk çağı kırıklarının büyük bir çoğunluğu konservatif yani ameliyatsız yöntemle tedavi edilmektedir. Çocuk kemiklerinin remodeling (yeniden yapılandırma) yeteneği sayesinde bu kırıkların çoğunluğu doğru tedavi edilmiş ise sekelsiz iyileşmektedir. Çocukluk çağı kırıklarının az bir kısmı ameliyatla tedavi edilmektedir. Örn: açık kırıklar ( kemik uçları ciltten dışarı çıkmışsa),aşırı yer değiştirmiş kırıklar cerrahi tedavi edilmektedir.
4. Çocukluk çağı kırıklarının tedavi süresi ne kadardır?
Tedavi süresi kırığın tipi ve çocuğun yaşı ile ilgili olup genel olarak 3-5 hafta arasında değişmektedir.
5. Atlanmış kırık ve çıkıkların oluşturabileceği sakatlıklar nelerdir?
Tedavi edilmemiş ve ya atlanmış çıkık ve kırıklar ileride fonksiyon kısıtlılığına, yanlış kaynamalar neden olabilir. Özellikle çocuklarda kemiğin büyüme çekirdeğine uzanan veya büyüme çekirdeğini direkt ve ya indirekt yollarla etkileyen kırıklar ileride büyüme duraksamasına, uzunluk farkına ve aksamaya neden olabilir.
