AKRABA EVLİLİĞİNE ‘SÜT KARDEŞ’ ÖNLEMİ

Birçok yörede geleneksel olarak sürdürülen “süt kardeşliği”nin, birçok genetik hastalığa yolaçan akraba evliliginin önlenmesinde etkili olabileceği bildirildi.

İki yaşından küçük iki çocuğun, aynı kadından süt emmesiyle süt kardeş olmaları sağlanıyor. Bu çocukların ve bunların kardeşlerinin de birbirleriyle evlenmeleri yasak hale gelirken, süt kardeşlerin çocukları hatta torunlarıyla da evlenilemiyor.

Türkiye Kas Hastalıkları Derneği İzmir Şubesi Başkanı Prof. Dr. Türe Tunçbay, Türkiye genelinde engellilik oranının yüzde 10 olduğunu, bunun da yüzde 50’sinden fazlasının akraba evliliklerinden kaynaklandığını belirtti. Birçok genetik hastalık ve engelliliğin temelindeki akraba evliliğinin yasakla ortadan kalkmasının mümkün olmadığını belirten Tunçbay, “Kimseye şununla evleneceksin, bununla evlenemezsin denilmemesi gerekir. Ancak akraba evliliklerini de sağlıklı nesiller için önlememiz gerek” dedi.

Uzakdoğu’da birçok ülkede yakın akraba evliliklerinin de kanunla yasak olduğuna işaret eden Tunçbay, Türkiye’de ise Doğu ve Güneydoğu ile Karadeniz ağırlıklı olmak üzere tüm bölgelerde bu tarz evliliklerin görüldüğünü belirtti. Süt kardeşliği geleneğinin Türkiye’de binlerce yıllık geçmişi bulunduğunu kaydeden Tunçbay, şöyle konuştu:

“Aynı anneden süt emen çocukların tıpkı kardeş gibi kabul edilerek bunlar arasında evliliğin yasak olması çok önemli ve güzel bir gelenektir. Akraba çocuklarının süt kardeşi yapılması, akraba evliliklerini önleyebilir. Bu konuda en önemli görev de annelere düşüyor.”

KURAN-I KERİM’DE VAR

Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Şener de, süt kardeşliği konusunun Kuranıkerim’in Nisa Suresi 23. Ayeti’nde de yer bulduğunu, bu konuda Hz. Muhammed’e ait birçok hadis bulunduğunu kaydetti. Şener, “Kuranıkerim’de süt kardeşliği açık ve ayrıntılı olarak yer buluyor. Evlenilmesi haram olan kadınların anlatıldığı Nisa Süresi 23. ayette, evlenilmesi haram kadınlar 13 maddede toplanıyor ve (Sizi emziren yani süt anne ve onun çocukları süt kardeşlerinizle evlenmek haramdır) deniliyor” dedi.

0-2 YAŞ ARASI ÇOCUKLARIN EMZİRİLMESİ

Süt kardeşliği için çocukların 0-2 yaş arasında emzirilmesi gerektiğini kaydeden Şener, “Süt kardeşliği için bir damla bile yeterlidir. 2,5 yaşından büyük çocukların ise süt kardeşliği kabul edilmiyor” dedi. Süt kardeşliğinin İslamiyet’teki önemi yanında Türk kültüründe de önemli olduğunu, din bilimcilere bu konuda halkın pek çok soru sorduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Şener, “Hz. Muhammed’in hadislerinde de (Doğumdan nikahı yasak olan kardeşler gibi süt emişmeden dolayı da kardeş olanların nikahı haramdır) şeklinde ifadeler vardır” diye konuştu.

FARKLI İSİMLERİ VAR

İki yaşından küçük iki çocuğun, aynı kadından süt emmesiyle süt kardeş olmaları sağlanıyor. Bu çocukların ve bunların kardeşlerinin de birbirleriyle evlenmeleri yasak hale gelirken, süt kardeşlerin çocukları hatta torunlarıyla da evlenilemiyor. Süt kardeşliği her yörede farkı isimlerle biliniyor. Amasya’da “Elmişek”, Denizli, Bolu, Gaziantep, Hatay, Sivas, Adana, İçel’de “Emişig”, Burdur’da “Emizik”, Afyon, Uşak, Burdur, Denizli, Konya’da “Emişük” ya da “Emüşüklü” olarak adlandırılıyor.