ECZA TICARETHANELERIYLE SANAT VE ZIRAAT IŞLERINDE KULLANILAN ZEHIRLI VE MÜESSIR KIMYEVI MADDELERIN SATILDIĞI DÜKKANLARA MAHSUS KANUN (*)

KANUN NO: 984
Kabul Tarihi: 2 Mart 1927
Resmi Gazete ile Neşir ve Ilânı: 12 Mart 1927 – Sayı: 575
3. t. Düstur, c. 8 – s. 124
_____

(*) Bu kanunun harca müteallik hükümleri 5887 sayılı Harçlar Kanununun 126 ncı maddesiyle kaldırılmıştır.
_____

MADDE 1 – Tıbbi eczalar ve kimyevi maddelerin toptan satışına mahsus ecza ticarethaneleri açmak için Sıhhiye ve Muaveneti Içtimaiye Vekâletinin müsaadesi lâzımdır.

Madde 2 – Eczaneler Kanununa göre eczane açmak salâhiyetini haiz olan her eczacı ecza ticarethanesi açabilir.

MADDE 3 – Ecza ticarethanesi işlerinden mesul olacak diplomalı bir eczacıyı müdür göstermek şartiyle eczacı olmıyan kimseler dahi ecza ticarethanesi açabilirler. Bir şirket tarafından dahi ecza ticarethanesi açılabilir. Şukadar ki, diplomalı eczacı olmak şartiyle, şeriklerden birinin ticarethane işlerinden mesul müdür gösterilmesi lâzımdır.

MADDE 4 – Bir yerde ecza ticarethanesi açmak için o yerin en büyük mülkiye memuruna bir istida ile müracaat olunur. Bu istidaya:

1 – Ecza ticarethanesi açacak veya müdiri mesul gösterilecek zatın isim ve hüviyetini ve diplomasının tarih ve numarasını ve ecza ticarethanesi açılacak yerin açık adresini havi fotoğraflı bir beyanname,

2 – Hüviyet cüzdanı ve diploma musaddak suretleri,

3 – Ecza ticarethanesi bir şirket tarafından tesis edildiği takdirde şirkete ait esas mukavelaname ve nizamnamenin musaddak suretleri raptolunur.

MADDE 5 – Bu istida üzerine Hükümeti mahalliyece ait olduğu daireler vesıtasiyle ecza ticarethanesi yapılacak yerin vüsati ve zehirli ve iştiali kabil maddelerin muhafazasına mahsus yerlerin bu baptaki ahkâma uygun olup olmadığı en çok onbeş gün içinde tetkik edilerek yapılacak rapor ve kroki,

istida ve merbutlariyle beraber Sıhhiye ve Muaveneti Içtimaiye Vekâletine gönderilir.

MADDE 6 – Vekâletçe en çok on beş gün içinde icap eden tetkikat yapılarak istida sahibinin ve ticarethane yapılacak yerin lâzım gelen vasıfları haiz olduğu tebeyyün ettiği takdirde ticarethanenin açılmasına müsaade edilip ruhsatname verilir. Ruhsat harcı maktu olarak iki yüz lira olup istidayı verene aittir.

MADDE 7 – Bir ecza ticarethanesinin sahibi tarafından kapatılmasına lüzum görüldüğü takdirde bulunduğu yerin memurini sıhhiyesine malûmat verilir.

MADDE 8 – Bir ecza ticarethanesinin başka bir yere nakline lüzum görülürse usulü dairesinde müsaade alınmak lâzımdır.

MADDE 9 – Bir ecza ticarethanesinin mesul müdürü olan kimse kendi namına bir eczanenin sahip veya mesul müdürü olamaz.

MADDE 10 – Bir ecza ticarethanesinin şubeleri de olabilir. Ancak bu şubelerin açılması için dördüncü maddede gösterildiği üzere müsaade alınması ve şubenin bir eczacı mesul müdürün idaresinde bulunması lâzımdır. Bir ecza ticarethanesi, depo ve ardiye kullanabilirse de evvelce memurini sıhhiyeye haber verilmesi ve bu yerlerin lâzım gelen vasıfları haiz olması şarttır. Bu gibi depo ve ardiyelerde alışveriş yapılamaz.

MADDE 11 – Ecza ticarethanelerinden yalnız eczanelere toptan veya perakende ecza ve mevaddı kimyeviye satılabilir. Ecza ticarethanelerinde reçete yapılması memnu olduğu gibi tuvalet eşyasiyle kauçuk mamulât veya tıbba ve kimyaya ait alât ve edevat müstesna olmak üzere toptan ve perakende olarak ecza ve kimyevi maddelerin ve tıbbi müstahzaratın eşhasa satılması dahi memnudur. Sanat ve ziraatte kullanılan zehirli ve müessir kimyevi maddeler toptan ve perakende olarak hususi ahkâmına tevfikan satılabilir.

MADDE 12 – Ecza komüsyoncuları, ecza ticarethaneleriyle eczanelere ecza ve kimyevi maddeler ve müstahzarat celbine tavassut etmeğe salâhiyettar olup nezdlerinde nümune olarak gösterilecek miktardan fazla ilâç bulunduramazlar.

MADDE 13 – Ecza ticarethanelerinden başka yerlerde yalnız sanat ve ziraat işlerinde kullanılan zehirli ve müessir ecza ve kimyevi maddeleri herkes satabilir. Ancak bu gibi maddeleri satmağa tâlip olan şahsın istidasiyle beraber hüviyetini ve satacağı kimyevi maddeleri ve dükkânının yerini ve esassen hangi ticaret ile meşgul olduğunu gösteren bir beyannameyi mahallinin en büyük mülkiye memuruna vermesi lâzımdır. Bu beyanname üzerine dükkânı tetkik ve lâzım gelen vasıfları haiz ve zehirli maddelerin muhafazasına mahsus tertipleri havi olduğu takdirde ruhsat verilir. Kayıt ve tescil için Sıhhiye ve Muaveneti Içtimaiye Vekâletine bildirilir.

MADDE 14 – Gerek ecza ticarethanelerinde ve gerekse munhasıran sanat ve ziraat işlerinde kullanılmağa mahsus zehirli ve müessir maddeler satılan yerlerde bütün bu zehirli ve müessir maddeler hususi talimatnamesine tevfikan muhafaza edilir.

MADDE 15 – Ecza ticarethaneleriyle sanat ve ziraat işlerinde kullanılmağa mahsus zehirli ve müessir maddeler satılan yerlerde mahallinin en büyük sıhhiye memuru tarafından tasdik edilmiş defterler tutmak mecburidir. Bu defterlere zehirli ve müessir maddelerin alım ve satımı kaydolunur.

MADDE 16 – Ecza ticarethaneleri ve sanat ve ziraate mahsus zehirli ve müessir maddeler satılan yerler Sıhhiye ve Muaveneti Içtimaiye Vekâletinin daimi teftiş ve murakabesine tabidir. Senede iki defa teftiş icrası mecburi olup lüzum görülen sair zamanlarda da teftiş yapılabilir. Bu teftişler, fevkalâde haller haricinde her halde Sıhhiye ve Maveneti Içtimaiye müfettişleri tarafından yapılır. Teftiş için gelen ve hüviyetini ispat eden müfettişe bu gibi ticarethane sahip veya müdiri mesulleri dükkân veya mağazasının her tarafını ve on beşinci maddede gösterilen defterlerini göstermeğe ve talep edilen sair malûmatı vermeğe mecburdur.

MADDE 17 – Ecza ticarethanelerinin teftişi esnasında bozuk, mağşuş veya gayri sâf olduğundan şüphe edilen maddelerden üç nümune alınarak her iki tarafça mühürlenir ve bir nümunesi ticarethanede bırakılarak diğer iki nümune tahlil ve tetkik için Sıhhiye ve Muaveneti Içtimaiye Vekâletine göndrilir. Tahlil neticesine kadar maddenin kalan kısmı istimalden menolunur ve mühürlenir.

MADDE 18 – Ecza ticarethaneleriyle sanat ve ziraat işlerinde kullanılan zehirli ve müessir maddeler satılan mahallerin dahilî tertibatını ve ne suretle teftiş edileceğini ve bir ecza ticarethanesinin muhtevi olması lâzımgelen ecza ve kimyevi maddelerin en az miktarını gösterir bir talimatname tanzim olunacaktır.

MADDE 19 – Bir ecza ticarethanesinin sahip veya müdiri mesulü her hangi bir sebeple ticarethanesinden bir heftadan fazla gaybubet ettiği takdirde mahallî memurini sıhhiyesine malûmat vermelidir. Gaybubet iki ayı geçtiği ve ticarethanede, en aşağı beş sene bir eczane veya ecza ticarethanesinde çalışmış ehliyetli bir kalfası bulunmadığı takdirde gaybubed eden müdiri mesulün yerine bir eczacı müdiri mesul gösterilmesi ve bunun için dördüncü maddede gösterildiği veçhile müsaade alınması lâzımdır.

MADDE 20 – Ecza ticarethanelerinde bulunacak olan tıbbi eczanın sâf ve gayri mağşuş ve kanunen kabul edilmiş kodekse muvafık olması mecburidir.

MADDE 21 – Bu kanunda tasrih edilen kaidelere riayet etmiyen veya memnuiyetlere muhalif hareket eden ecza ticarethaneleri sahip veya müdiri mesulleri ile sanat ve ziraat işlerinde kullanılan zehirli ve müessir maddeler satıcılığı yapanlar hakkında başkaca cezayı müstelzim bir fiil olmadığı takdirde, (Değişik ibare: 4854 – 24.4.2003 / m.1/A-4) “yüzyetmişdörtmilyon lira idari para cezası verilir. Suçun tekrarı halinde ceza iki kat olarak uygulanır, ticarethane ve bu gibi maddelerin satıldığı yerler bir ay süre ile o yerin en büyük mülki amiri tarafından kapatılır.” Memurini sıhhiyece usulüne tevfikan tanzim olunan zabıt varakaları aksi sabit oluncaya kadar muteberdir.

(Ek fıkra: 4854 – 24.4.2003 / m.5) Bu Kanunda yazılı olan idari para cezaları o yerin en büyük mülki amiri tarafından verilir. Verilen idari para cezalarına dair kararlar ilgililere 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. Bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. Itiraz, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. Itiraz üzerine verilen karar kesindir. Itiraz, zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır. Bu Kanuna göre verilen idari para cezaları 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.

MADDE 22 – Zehirli ve müessir maddelerin muhafazasına ait tertibatın talimatnamesi hilâfına noksan olduğu görülen yerler tertibatın ikmaline kadar kapatılır.

MADDE 23 – Eczanelerde sâf veya kodekse uygun olmaması sebebiyle müsadere edilen ecza ve kimyevi maddelerin bedellerini, bunları satmış olduğu evrak ve vesikalarla sabit olan ecza ticarethaneleri eczane sahibine iade etmeğe mecburdur.

Yalnız bu maddede görülen ademi sâfiyetin, muhafazası hususundan fennî kaidelere riayet etmemekten veya her hangi bir suretle eczacının sun’u taksirinden veya tağşişten mütevellit bir muameleye maruz kalmasından dolayı husule gelmemiş olması lâzımdır. Ecza ticarethaneleri sahipleri de zararı müeddi olan bu gibi ahvalde haklarını almak için malın ilk sahibi aleyhinde ait olduğu mahkemeye müracaat edebilirler.

MADDE 24 – Hariçten gelip de tababet ve baytarlıkta kullanılan ecza ve kimyevi maddeler Türkiye’ye Sıhhiye ve Maliye Vekâletlerince tâyin olunacak mahallerden ithal edilir. Bu yerlerde ait olduğu Vekâletçe ecza ve kimyevi maddelerin sâf ve kodekse uygun olup olmadıklarını tâyin için her türlü levazımı havi lâboratuvarlar bulundurulur ve müteahassıs kimyagerler istihdam edilir.

Muayyen gümrüklerin gayrisinden ithali arzu edilen maddeler veya nümunelerin, lâboratuvarları olan gümrüklerce muayeneden geçirilmiş olması lâzımdır.

MADDE 25 – 25 Nisan 1301 tarihli Akkarlar ve attarlar ve kökçüler nizamnameleri hükümleri mülgadır.

MADDE 26 – Bu kanunun neşri tarihinde mevcut olan ecza dapolariyle sanat ve ziraat işlerinde kullanılan zehirli ve müessir maddeler satan ticarethaneler bu kanunun muhtelif maddelerinde gösterilen şartları altı ay zarfında ikmale mecburdurlar.

MADDE 27 – Bu kanun neşri tarihinden muteberdir.

MADDE 28 – Bu kanun ahkâmının icrasına Sıhhiye ve Muaveneti Içtimaiye, Adliye ve Maliye Vekilleri memurdur.