ZATÜRRE, ÖNLENEBİLEN BİR HASTALIKTIR

Dr. Uzan, çocukların zamanında aşılanarak, yeterli beslenerek ve temiz bir yaşam çevresi sağlanarak; Dünya Sağlık örgütü’nün verilerine göre 5 yaş altındaki çocuk ölümlerine neden olan hastalıkların en başında gelen zatürreden korunabileceğini ifade etti.

2009 yılından bu yana, Dünya Sağlık örgütü (DSö) ve çocuklarda Zatürre ile Mücadele Global Koalisyonu tarafından; dünya genelinde zatürre hastalığıyla mücadeleye dikkat çekmek amacıyla her yıl 12 Kasım’da çeşitli etkinlikler düzenleniyor. 12 Kasım Dünya Zatürre Günü nedeniyle, zatürreyle ilgili açıklamalarda bulunan YDü Hastanesi Göğüs Hastalıkları ve Alerji Bölümü’nden Dr. Ali Uzan; DSö’nün verilerine göre, 5 yaş altındaki çocuk ölümlerine neden olan hastalıkların en başında zatürrenin geldiğinin altını çizdi.

Bağışıklık sisteminin zayıflığına ve diğer sağlık problemlerine bağlı olarak, özellikle bebeklerde, çocuklarda ve 65 yaşın üzerindeki yaşlılarda zatürre, hayati fonksiyonları tehdit edecek derecede ciddi bir hastalıktır. Dünyada her 30 saniyede bir çocuk, zatürre nedeniyle yaşamını yitirirken; 5 yaş altı çocuk ölümlerinin %17’si zatürre nedeniyle gerçekleşmektedir. 2012 yılında 5 yaş altı 1,1 milyon çocuğun ölümüne sebep olan zatürre, AIDS, sıtma ve verem gibi hastalıklardan daha çok kayba neden olmaktadır.

Zatürre, akciğerleri etkileyen solunum sistemi enfeksiyonudur. Sağlıklı kişilerde akciğerler hava ile dolu küçük keseciklerden oluşurken, zatürreli kişilerde bu kesecikler iltihaplı sıvı ile doludur. Bakteri, virüs ve mantar gibi organizmaların sebep olduğu zatürrede, solunum ağrılı ve oksijen alımı sınırlıdır.

Zatürrenin belirtileri, hastalığa sebep veren organizmaların (bakteri, virüs, mantar) çeşitlerine, yaşa ve genel sağlık durumuna bağlı olarak, orta ve şiddetli olmak üzere değişir. Belirtilerin başında; soğuk algınlığı ve nezle gibi hastalıkların bir türlü iyileşmemesi gelir. Zatürrenin diğer belirtileri ise aşağıdaki gibidir:

• öksürük (bazı zatürre türlerinde öksürük sonrası çıkarılan balgam yeşilimsi, sarı renkte veya kanlı olmaktadır.)

• Yüksek ateş

• üşümeye bağlı titreme

• Merdiven çıkarken oluşan nefes darlığı

• Derin nefes alırken veya öksürürken oluşan bıçak gibi keskin göğüs ağrıları

• Baş ağrısı

• Aşırı terleme, ıslak ve yapışkan deri

• İştah kaybı, halsizlik ve yorgunluk

• Sersemlik hissi (özellikle yaşlılarda)

Bebeklerde zatürre belirtileri ise; kusma, ateş, öksürük, huzursuzluk, yorgunluk, halsizlik ya da nefes alma ve yeme zorluğu şeklinde görülür.

Zatürreye sebep olan mikropların, hastalığa karşı geliştirilen bazı ilaçlara direnç göstermesi ve hastalığın tedavisini zorlaştırması, hastalık meydana gelmeden önce korunmanın önemini daha da arttırmaktadır. Ebeveynler ve bakıcılar, basit ve etkili önlemler alarak çocukları zatürreye karşı koruyabilirler.

Hastalıktan korunmanın en etkili yolları:

• Hemophilus influenza tip B (Hib- Pfeiffer basili), pnömokok (PCV 13), kızamık ve boğmaca gibi hastalıklara karşı bağışıklık sistemini güçlendirmek,

• Doğumdan ilk 6 aya kadar bebekleri sadece anne sütü ile emzirmek,

• Sağlıklı beslenmek,

• Temizlik ve sabun kullanımı, düzenli el temizliği,

• Doktor tarafından önerilen tedavi yöntemini hemen uygulamaya koymak.

çocuklarda zamanında ve tam aşılama da, zatürreden korunmak için büyük önem taşır. Zatürrenin önlenmesi için en etkili yol; çocukların beşli karma, dörtlü karma, zatürre ve kızamık aşılarının tam ve zamanında yapılmasıdır.

• Beşli karma aşısı 2., 4., 6. ve 18. aylarda,

• Dörtlü karma aşısı, ilköğretim birinci sınıfta,

• Zatürre aşısı, 2., 4., 6. ve 12. aylarda,

• Kızamık aşısı ise, 12. ayda ve ilköğretim birinci sınıfta yapılmalıdır.