“YANLIŞ İLAÇ KULLANIMI” EN SIK RASTLANAN ÖLÜM NEDENLERİNDEN BİRİ

İlaç kullanmayan insan neredeyse yok gibidir. Özellikle, kronik hastalıkların tedavisi için dahi yeni ilaçların keşfedildiği günümüzde oluşan talep doğrultusunda pek çok sayıda ilaç çeşidi bulunmaktadır. Ancak sağlığımız için iyileştirici özellikleri nedeniyle sık sık başvurduğumuz ilaçlar bilinçsizce ve yanlış kullanımlar sonucu ölüme kadar varabilen sonuçlarla da karşımıza çıkabilir. Memorial Hastanesi Genetik Tanı Merkezi Sorumlusu Uz. Dr. Gülay Özgön, yanlış ilaç kullanımının zararları ve bu konu hakkında insanlara yardımcı olan, son yılların en popüler bilim dallarından biri “Farmakogenetik” hakkında bilgi verdi.

Bu kadar çok ilacın keşfinin nedeni: Kişilerin genetik farklılıkları

Toplumdan topluma hatta kişiden kişiye oluşan genetik farklılıklar herkesin ilaca verdiği yanıtı farklılaştırmaktadır. Farmakogenetik de genetik yapı ve kalıtsal farklılıkların kişilerde ilaç kullanımını nasıl etkilediğini inceler.

İNSAN GENLERİ, HASTALIKLARA SEPEP OLDUĞU GİBİ VÜCUDUN İLACA VERDİĞİ YANITTAN DA SORUMLUDUR.

Yanlış ilaç kullanımı en sık rastlanan 4. ölüm sebebi

Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan araştırmalarda, ilaç etkileşimleri ve yan etkilerinden ötürü hastaneye yatan-ölen kişi sayısının, tüm hastane yatış-ölüm nedenleri arasında 4. sırada yer aldığı ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak yanlış ilaç kullanımının ne kadar tehlikeli olduğu, yapılan istatistiklerle de doğrulanmıştır.

Bireyselleşmiş tedavi “Farmakogenetik” ile mümkün olacak

Farmakogenetik; hastaların ilaçlara verdiği cevapların oluşmasında temel bir rol oynayan genetik faktörleri inceler. Farmakogenetiğin kullanımı ile kişiler arası DNA farklılıkları saptanarak bireyin ilaca yanıtı önceden saptanmakta, sebebi bilinmeyen semptomlar nedeniyle kronik ilaç kullanan kişilerin hastalıkları açıklanabilmektedir.

Bazı ilaçların yan etkileri hastanın kabusu olur!

Özellikle bazı tansiyon hastaları, ilaç kullandığı halde ilaca yanıt alamazlar. Genetik farklılıklar yüzünden oluşan bu durum Farmakogenetik testlerle çözülebilir ve doz ayarlamasıyla sonuca ulaşılır.

Kalp hastaları dikkat!

Kalp ritim bozukluğu bulunan ve Bypass ameliyatı olmuş hastalar, kullandıkları kan sulandırıcı ilaç sebebiyle 2 haftada bir INR testi ile (pıhtılaşma zamanı) ölçüm yaptırmak zorunda kalırlar. Bu hastalarda kan pıhtılaşması süresinin uzun olması istenir ve INR ile hastanın ilaca verdiği tepki ölçülür. Ancak Farmakogenetik laboratuvarında yapılan testlerle INR yaptırmasına gerek kalmadan, hastanın kullandığı ilaçlar dikkate alınarak doz ayarlaması yapılır.

Kanser tedavisinde şart!

Özellikle kanser tedavisi için kemoterapi gören hastaları ilaçların olumsuz etkilerinden yakınırlar. Farmakogenetik testlerle kişinin genetik yapısına uygun doz ayarlaması yapılır ve kemoterapi de kullanılan ilaçlara bağlı yan etkiler en aza indirilir veya kullanılan ilaçların antikanser etkilerinin en az seviyede tutulması sağlanır.

Unutmamak gerekir ki; her hastalığın tedavisi esnasında amaç, hem hastalığı iyileştirmek hem de kullanılan ilaçların yan veya ters etkilerine en az oranda maruz kalmaktır.