NÜKLEER KAZALAR

Nükleer güce bu kadar çok karşı çıkılmasının bir çok nedeni vardır. İlk olarak yeni bir teknolojinin halk tarafından hemen kabul görmesi çok zordur. İkinci olarak, nükleer güçle ilk büyük tanışmanın ikinci dünya savasında atılan bombalarla olması, halkta psikolojik korkular yaratmıştır. Bu korku ancak eğitim ve iletişimle giderilebilir.

Hiç bir nükleer güç santralinin nükleer bomba gibi patlama olasılığı olmasa da ve nükleer güç santralının güvenlik kayıtlarının her hangi bir endüstriyel tesisinkinden çok daha iyi olduğu bir gerçekse de, ilk ticari ya da askeri amaçlı nükleer faaliyetlerden bu yana, bazısı ölümle sonuçlanan bir çok kaza meydana gelmiştir. Aşağıda dökümü yapılan bu kazalar, gerek nicelik gerekse nitelik bakımından diğer endüstri kollarının taşıdığı riske göre nükleer endüstrinin üstünlüğünün bir göstergesi olabilmektedir.

İyonlaşma Radyasyonuna Maruz Kalma Sonucu Ölümle Sonuçlanan Nükleer Tesis Kazaları

• 08-08-1945 – Los Alamos (ABD), 1 ölü; kritiklik kazası: Kritik altı bir yakıt elemanının çevresine yansıtıcı blok yerleştiren işçi, yakıt kütlesinin kritikliğe ulaşması sonucu oluşan radyasyondan ölür.

• 21-05-1946 – Los Alamos (ABD), 1 ölü; kritiklik kazası, bir öncekine benzer bir kaza.

• 15-10-1958 – Vinca (Yugoslavya), 1 ölü; biyolojik zırhlama olmadan gerçekleştirilen bir kritiklik deneyi sırasında, operatör hatası sonucu kontrolsüz kritiklik nedeniyle 6 personel radyasyona maruz kalır, bir kişi ölür, beş kişi ilik kanseri tedavisi görür.

• 03-01-1968 – Idaho Falls (ABD), 3 ölü; SL1 araştırma reaktörü, kontrol çubuğunun elle çekilmesi sonucu reaktör koruna fazla miktarda reaktivite sokulur, ani ve çok miktarda güç yükselmesi sonucu oluşan “su çekici” nedeni ile meydana gelen patlamada üç kişi hayatını kaybeder.

• 24-07-1964 – Woods River (ABD), 1 ölü; kritiklik kazası, yüksek zenginlikteki uranil nitrat solüsyonunun taşınması sırasında meydana gelmiştir.

• 13-05-1975 – İtalya, 1 ölü; gıda sterilizasyon tesisinde Kobalt-60 kaynağından yayılan radyasyon sonucu ölüm gerçekleşir.

• 23-09-1983 – Constitiuyentes (Arjantin), 1 ölü; reaktör koru modifikasyonu sırasında ani güç yükselmesi nedeniyle operatör ölür.

• 26-04-1986 – Çernobil (SSCB); Kontrolsüz ani güç yükselmesi kazası, yanık ve travma nedeniyle iki ani ölüm, 10 günlük periyot boyunca atmosfere radyoaktif fisyon ürünlerin atılması, yaklaşık 200 kişinin akut hastalığına tutulması ve bunlardan 29′ unun kazayı izleyen üç ay içerisinde ölmesi.

Çevre Üzerinde Etkisi Olan ve Çalışanların Işımaya Maruz Kaldığı Nükleer Güç Santrali Kazaları

Önemli nükleer kazalar içinde sadece biri, Windscale kazası gerçek önem taşır. Diğer tüm kazalar, reaktör parçalarını ilgilendiren, birkaçı personelin ışımaya maruz kaldığı olaylardır.

• 1957 – Windscale (İngiltere); Metal uranyum yakıt elemanlarının soğutulması kaybı sonucu çıkan reaktör yangınıdır. Fisyon ürünleri atmosfere yayılmıştır. Hemen çevrenin ve çalışanların izlenmesine başlanmış, bir süre için süt dağıtımı durdurulmuştur.

• 1958 – Chalk River N.R.U. (Kanada); Bozuk yakıt elemanlarının reaktör korundan çıkarılması sırasında, yakıtın taşıma konteynerine sıkışıp, daha sonra depolama kuyusuna düşerek yanması kazasıdır. Kaza ve tamirat sırasında 3 kişi 100-200 miliSievert, 15 kişi 50-100 mSi., 30 kişi 30-50 mSi. radyasyon almıştır. Küçük bir alana da radyoaktif ürünler yayılmış ancak yerleşim bölgesinden uzak olduğu için bu fazla önemli olmamıştır.

• Mart 1965 – Chinon A1 (Fransa); Girilmez işaretini görmeyip, yakıt değiştirme bölgesine giren bir işçi 0.50 Gray doz almıştır.

• Eylül 1979 – Chinon A2 (Fransa); Karbon-dioksit kaçağını bulmak için yapılan bir çalışma sırasında iki işçi 340 mSi ve 110 mSi. doz almıştır.

Santralin Mevcudiyeti Üzerinde Etkili Olan Kazalar :

AĞIR SULU REAKTÖRLER

• 1952 – NRX, Ani güç yükselmesi sonucu çok sayıda yakıt erimiştir.

• 1969 – Lucens (İsviçre), Basınç tüpünün parçalanması ve kısmi kor erimesi, bina içersinde yüksek kirlenme olmuş ancak dışarıya kaçak yok. Tesis kapatılmıştır.

• 1968 – EL4 (Fransa), Bozuk buhar üretecinin değiştirilmesi tesisin iki yıl kapalı kalmasına neden olmuştur.

GAZ SOĞUTMALI REAKTÖRLER

• 1967 – Chapel Cross (İngiltere), Yakıt elemanlarının bir kısmının erimesi sonucu reaktör iki yıl kapalı kalmıştır.

• 1969 – Saint-Laurent A1 (Fransa), Yakıt elemanının erimesi ile yaklaşık 50 kg. uranyum reaktör kabına yayılmıştır ve tesis bir yıl kapalı kalmıştır.

• 1980 – Saint-Laurent A1 (Fransa), metal plakaların soğutucu kanallarını tıkaması sonucu 2 yakıt elemanı erimiş, reaktör iki buçuk yıl kapalı kalmıştır.

BASINÇLI SU REAKTÖRLERI

Reaktör içerisinde meydana gelen olaylar tesislerin uzunca süre kapalı kalmalarına neden olmuştur. Bu tip reaktörler içinde en önemli kaza, Three Mile Island 2 kazasıdır. Basınçlayıcıdaki emniyet vanasının yanlışlıkla kapalı kalması ve operatörün güvenlik enjeksiyonunu ve pompaları erken kapatması ve buhar üreteci besleme suyunun kaybı sonucu reaktör korunun bir kısmı erimiş ve reaktör kabının büyük bölümü kirlenmiştir. Atmosfere salınan radyoaktivite miktarı sınırlı kalmıştır.

KAYNAR SULU REAKTÖRLER

• 1975 – Browms Ferry (ABD), Reaktör kabı kablo deliklerinin kontrolü için yapılan uygunsuz metotlar yüzünden çıkan yangın nedeniyle reaktör 17 ay kapalı kalmıştır.

• 1972 – Millstone (ABD), Kondenser tüplerindeki kaçak yüzünden buhar devresine giren deniz suyu nedeniyle reaktör 6 ay kalmıştır.

HIZLI ÜRETKEN REAKTÖRLER

1955 yılında EBR1 (ABD) ‘de yakıt erimesi binanın kirlenmesine, tesisin kapatılmasına neden olmuştur. 1966’ da Enrico Fermi (ABD) ‘de iki yakıt elemanının erimesi yüzünden 4 yıl normal işletime dönülememiştir. 1973’te SSCB’de buhar üretecinde sodyum-su etkileşimi meydana gelmiş, aynı sorun 1976, 1982 ve 1983’te Phenix (Fransa) reaktöründe de görülmüştür.