DOĞUM KONTROL HAPI BİLE YÜKSEK TANSİYONA NEDEN OLABİLİR
İstatistiklere göre Türkiye’de 20 yaş ve üzerindeki erişkin erkeklerin yüzde 30’u, kadınların yüzde 35’i yüksek tansiyon hastasıdır. 60 yaşını aşan bireylerde ise, her üç kişinin ikisinde hipertansiyona rastlanmaktadır. Hipertansiyon hastalarında ilaç kullanımı erkeklerde yüzde 31, kadınlarda yüzde 41 oranındadır.
Hipertansiyon Nedir?
Sistolik veya büyük tansiyon, kalbin atım yapması sırasında atardamarlara uyguladığı basınç; diastolik veya küçük tansiyon ise, kalbin kanla dolduğu sırada atardamarlardaki dirençtir. Kan basıncı dakika dakika farklıdır, vücut pozisyonuyla, egzersizle, uyku ve uyanıklık durumuyla değişkenlik gösterir. Hipertansiyon ise arteriyel kan basıncının normal sayılan sınırların dışına çıkmasıdır.
Hipertansiyonlu bireylerin; yaşam tarzlarını düzene sokmaları, fazla kilolarından kurtulmaları, ilaçlarını kesintisiz olarak almaları gerekmektedir. 18 yaş ve üstündeki erişkinlerde kan basınçlarının normal ve yüksek değerleri ve bunların da birinci, ikinci, üçüncü evreleri ile ilgili değerler aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
Bugün büyük tansiyon(sistolik) için kan basıncının 140 mmHg, küçük tansiyon (diastolik) için kan basıncının 90 mmHg’nin üzerinde bulunması hipertansiyon olarak tanımlanmaktadır. Genetik yatkınlığın yanı sıra, menopoz ve stres de hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırıyor.
Hipertansiyonun Nedenleri
• Hipertansiyon için hastaların yaklaşık yüzde 95’inde herhangi bir neden bulunamaz, ancak risk faktörlerinden söz edilebilir. Bu gruba bilim dilinde esansiyel (primer), günlük kullanım dilinde sinirsel (asabi) hipertansiyon denilmektedir. Bu gruptaki hastalar genellikle orta yaşlı, kilolu, sınırlı fiziksel aktiviteye sahip, sigara içen, fazla tuz ve alkol tüketen kimselerdir.
•Genetik yatkınlığın, siyah ırkın, menopozun ve stresin de hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırdığı bilinmektedir.
• Yüzde beşlik gruptaki hastalarda hipertansiyonu başlatan bir neden söz konusudur. Sekonder(ikincil) hipertansiyon denilen bu grupta yüksek tansiyon, böbrek ve böbreküstü hastalıklarından, hormonal hastalıklardan, doğum kontrol hapı kullanımından kaynaklanabilir.
Hipertansiyonun Belirtileri Nelerdir?
Hipertansiyon, çoğunlukla ciddi yakınmalara yol açmayabileceğinden yıllarca farkedilemeyebilir.
Genellikle doktora başvurma şikayetleri:
• Baş ağrısı
• Ense ağrısı
• Başta sıcaklık hissi ve zonklama
• Yüzde kızarma, ateş basması
• Göğüste basınç hissi
• Derin nefes alma ihtiyacı
• Çarpıntı hissi
• Göğüs ağrısı
• Kulakta uğultu
• Konsantrasyon bozukluğu
Hipertansiyonun Sonuçları
• Hipertansiyon, damar sertliği (arteroskleroz)için uygun ortam hazırlamaktadır. Eğer hipertansiyonla birlikte şeker hastalığı, kan yağlarında(lipidler) yükseklik de varsa, bu süreç daha da hızlanmaktadır.
• Esansiyel hipertansiyon, tamamen ortadan kaldırılamaz, ancak kontrol altına alınabilir. Bu nedenle, hipertansiyonlu bireylerin yaşam tarzlarını düzene sokmaları, fazla kilolarını vermeleri, düzenli egzersiz yapmaları, ilaç önerildiyse önerilen ilaçları kesintisiz
olarak almaları ve düzenli tansiyon kontrolü yaptırmaları gerekmektedir.
Hipertansiyon sonucunda en çok kalp, böbrekler, beyin ve gözler etkilenir.
Tansiyon Takibi Yaparken
Tansiyonunuzu her gün aynı saatlerde ve düzenli olarak aynı koldan ölçünüz.
• Ölçümden önce sakin ve dinlenmiş olunuz.
• Ölçümlerinizin aynı pozisyonda (yatar veya oturur) yapılmasına dikkat ediniz.
Tedaviye Yardımcı Önlemler
• Aşırı kilolu hastaların kilo vermesi, tansiyonun düşürülmesinde çok önemlidir.
• İdeal kilodan yüzde 20 fazla kilolu olmak, hipertansiyon riskini yaklaşık sekiz kat artırmaktadır. Kilolu olmayan hastaların da yağ tüketimini azaltması, et veya proteinli gıdalar yerine daha fazla sebze ve meyve tüketmeleri önerilir.
• Alkol kullanımı azaltılmalı, günde bir-iki kadehten fazla alkol tüketilmemelidir.
• Sigara mutlaka bırakılmalıdır.
Sigara içmek, doğrudan tansiyonu yükselttiği gibi, damar sertliğini de hızlandırır. Ayrıca sigara, akciğer kanserinin de bilinen en
önemli nedenidir.
Tuz tüketiminin azaltılması;
• Tuzu kesmeniz veya azaltmanız, potansiyel tuz içeren gıdalardan (turşu, soda, azır çorbalar, cipsler, füme etler, ketçap vs.) uzak durmanız gerekmektedir.
• Günde maksimum iki gram tuz alımı idealdir.
Egzersiz ve yürüyüş
• Hipertansiyon kontrol altına alındıktan sonra aktif olmaktan kaçınmamalı ve Düzenli olarak yürüyüş yapılmalıdır.
• Düzenli yürüyüş yapmak hem kilo vermenize yardımcı olur, hem de kalp-damar sisteminizin güçlenmesine ve kalbi besleyen yedek damarların açılmasına yardımcı olur.
Stresle başa çıkma
• Evinizde ve iş yerinizde strese neden olan koşulları Ortadan kaldırınız.
• Stres azaltıcı çeşitli teknikler (yoga, meditasyon, vs.) faydalı olabilir.
VKV AMERİKAN HASTANESİ
Kardiyoloji Bölümü
Dr. Genco Yücel
