ÇOCUKLUK VE ERGENLİK ÇAĞINDA AĞIR GÜNEŞ YANIĞI GEÇİRENLERİN, ERİŞKİN YAŞLARDA MELANOM OLMA RİSKİ ÇOK FAZLA

Melanomlar, derinin renginin oluşmasından sorumlu olan melanosit adı verilen hücrelerden kaynaklanır. En önemli deri kanseri tipidir. Amerikan Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Dr. Halil Bayazıt, “Melanomların, erken teşhis ve tedaviyle çok iyi sonuçlar alınabilmesine rağmen, teşhis ve tedavide gecikme olduğunda vücuda zarar verici etkileri oldukça fazla olan bir cilt kanseri tipi” olduğunu belirtiyor.

Melanom neye benzer?

Melanom, kaynağı olan melanosit hücresinin, derinin rengini üretme fonksiyonunu kanserli dokuda da devam ettirmesinden dolayı, kendini renkli bir cilt lekesi ya da kabartısı olarak belli eder. Bu renklenme, kahverenginin çok çeşitli tonlarında veya siyah-koyu mavi renklerde olabilir. Bazen bir tümör üzerinde, bu renklerin birkaçı bir arada bulunabilir. Çok nadiren bu leke ya da kabartının beyaz veya kırmızı olabileceği unutulmamalıdır.

Melanom, sıklıkla normal deride kısa süre içinde herhangi bir ön işaret ortaya çıkmadan belirir. Bazen melanomlar deride var olan benlerin üzerinden ya da kenarından da gelişebilir; bu yüzden vücudunuzdaki benlerin yerlerini, şekillerini ve büyüklüklerini bilmeniz ve belirli aralıklarla kontrol etmeniz (ya da dermatoloğunuzla birlikte değerlendirmeniz) oldukça yararlı bir işlemdir.

Melanom başka organlarda da ortaya çıkabilir mi?

Melanom tüm belirtilerini öncelikle, deri yüzeyinde gösteren bir kanser tipidir. Bu, dikkatli hastalara ve deneyimli dermatologlara hastalığı çok erken evrede tanıma ve tedavi etme imkanı verir. Melanomlarda erken tanı ve tedavinin paha biçilmez bir önemi vardır. Çünkü zamanında tanı ve tedavisi yapılmayan melanomlarda kan ve lenf yoluyla diğer organ ve dokulara yayılma riski çok yüksektir.

Melanom kimlerde ortaya çıkabilir?

Herkeste ve her yaşta ortaya çıkabilir. Ancak güneş hassasiyeti olan açık tenli kişilerle, sık aralıklarla aşırı güneş ışınlarına maruz kalanların risk altında olduğu düşünülmektedir. Özellikle çocukluk ve ergenlik çağında ağır güneş yanığı geçirenlerin, erişkin yaşlarında melanom geliştirme riskinin fazla olduğuna işaret eden kanıtlar vardır.

Benler, normal kabul edilen belirli özelikleri taşımak kaydıyla her insanın cildinde var olan oluşumlardır. Ancak bu benlerin sayısının fazla olması (kabaca 40 – 50 tane civarında ya da üstünde olması), riskin de artmış olduğuna işaret eder. Bazen sayı az olmakla birlikte, bazı benlerin normalin dışında özellikle taşıdığı gözlenir ki, bu da risk olarak kabul edilmektedir. Ailesinde (birinci derecede kan akrabalarında) melanom olan kişilerin de risk grubuna girdiği, düzenli aralıklarla kontrollerinin yapılması gerektiği ve bunun bazen hayat kurtarıcı olabileceği unutulmamalıdır.

Melanom işaretleri vücudun hangi bölgelerinde aranmalıdır?

Derinin melanosit hücresi içeren her yerinde melanom oluşabilir. Deri muayenesini belirli bölgelerle sınırlamayıp ağız içi ve genital bölge de dahil olmak üzere tüm deri yüzeyi kontrol edilmelidir.

Deri kanseri tanısı nasıl konur?

Deri kanseri tanısı, dermatologlar ve pataloglar tarafından konur. Bazen dermatoloğunuz tanının kesinleşmesi ve tedavinin buna göre doğru bir şekilde planlanabilmesi için kanserli olduğundan şüphe edilen dokudan küçük bir örnek almayı (biyopsi) gerekli görebilir. Bu örneklerin, bu konuda uzmanlaşmış hekimlerce (patalog) mikroskop altında incelenmesiyle tanı kesinleşir. Çok küçük lezyonlarda, deri kanseri olduğundan şüphe edilen doku tamamen çıkarılarak tanı ve tedavi işlemi bir defada gerçekleştirilebilir. Sizin için en uygun yönteme dermatoloğunuz karar verip size detaylı bilgi verecektir.

Deri kanserleri nasıl tedavi edilir?

Deri kanserlerinin tedavisi, kanserin tipine ve yerleşimine göre değişiklikler gösterir. En temel ve bugün için en iyi sonuç veren tedavi şekli, kanserli olduğu kesinleşen dokunun ameliyatla alınmasıdır. Deri kanserinin tipine, vücuttaki yerleşimine ve büyüklüğüne bağlı olarak bu işlemi bir dermatoloğun, plastik cerrah ya da kulak – burun – boğaz cerrahisi uzmanının yapması uygun olabilir.

Deri kanseri uygun yöntemlerle alındıktan sonra ek bir tedavi gerekir mi?

Eğer bir kez deri kanseri teşhis edilmişse, deri kanserinin tipi ne olursa olsun herhangi bir zamanda cildinizde yeni bir deri kanseri oluşma riski, hiç deri kanseri olmamış bir kişiye göre artmış kabul edilir.

Deri kanseri geçirmiş kişilerin belirli aralıklarla (6 ay – 1 yıl gibi) dermatologlar ve tıbbi onkologlar tarafından kontrolü gereklidir. Özellikle melanom tipi kanserlerde bu, mutlaka uyulması gereken bir kural olarak kabul edilir. Ayrıca deri kanserleri ile güneş ışınları arasında ilişkiden dolayı güneşten mutlaka korunma son derece önemlidir.

Amerikan Hastanesi
Dermatoloji Bölümü
Dr. Halil Bayazıt