ÇOCUKLARDA DİYABETİN BELİRTİLERİ VE ETKİLERİ
Şeker hastalığı olarak da bilinen diyabetin çocukluk çağında görülen şekline tip-1 diyabet olarak adlandırılır. Tip-1 diyabetin oluşmasında genetik yatkınlık zemininde, çevresel faktörler de rol oynar. Geçirilmiş olan kızamık, kızamıkçık, kabakulak ve benzeri çocukluk çağı viral hastalıkları ile hayatın ilk yılında alınan inek sütü ile çevresel kimyasal ajanlar ve toksinler gibi faktörler sorumlu tutulabilir. Çeşitli çevresel ve bünyesel nedenler sonucu vücudun pankreasta insülin üreten hücreleri harap etmesi sonucu diyabet gelişir.
Diyabetin belirtileri nelerdir?
Kan şekeri 170–180 mg/dl’nin üzerine çıktığında kandaki şekerin bir kısmı idrara da geçer ve idrarda şeker çıkmaya başlar. İdrarda şeker miktarı artınca şekerle beraber su da atılacağından çocuğunuzun çıkardığı idrar miktarı artmaya başlar. Sık sık idrara çıkar veya geceleri idrar kaçırmaya başlayabilir. İdrarla olan bu su kaybını yerine koyabilmek için de çok su içmeye başlar. Böylece çok su içer ve çok idrara çıkmaya başlar. Diyabet hastası çocuğunuzda, insülin eksikliği sonucu kandaki şekerin kullanılamaması nedeniyle aç kalan hücreler enerji sağlayabilmek için yağları ve proteinleri parçalamaya başlarlar. Bunun sonucunda kilo kaybı meydana gelir. Ayrıca yağların enerji üretimi için kullanılması sırasında keton adı verilen asit yapıda maddeler açığa çıkar. Ketonlar mide bulantısı ve kusmaya da neden olurlar. Ayrıca vücuttan bu asit maddeleri atabilmek için hızlı nefes alıp verme başlar. Eğer diyabet bu dönemde teşhis edilmez ve gerekli tedavi başlanmaz ise çocuğunuz diyabet ketoasidozu dediğimiz ağır tabloya girebilir ve koma gelişebilir. Kısaca diyabetin belirtileri aşağıdaki gibidir:
• Çok su içme.
• Çok idrara çıkma.
• Gece idrar kaçırma veya gece idrara kalkma.
• Aşırı yemek yeme.
• Kilo alamama veya kilo kaybı.
• Halsizlik, yorgunluk, uyuma isteği.
• Ağızda çürük elma kokusu.
• Karın ağrısı.
• Mide bulantısı ve kusma.
• Hızlı nefes alıp verme.
• Koma.
Çocukta etkileri nelerdir?
Tip-1 diyabet rahatsızlığı, komayla ve tedavi edilmez ise ölümle bile sonuçlanabilir. Sonuç olarak tip-1 diyabet şu an için ömür boyu insülin tedavisi gerektiren bir durumdur. Uzun dönemde tedaviye uyum iyi olmaz ve kan şekeri seviyeleri yüksek devam eder ise göz, böbrek ve sinir sisteminde komplikasyonlar gelişebilir.
Ailelere öneriler
Genel inancın aksine diyabet erişkinlerin yanında çocuklarda da görülür. Bu nedenle çocuğunuzda çok su içme, sık idrara çıkma ve kilo alamama gibi yukarda bahsi geçen belirtileri gördüğünüzde, hemen doktorunuza başvurmalısınız. Ayrıca çocuklarda erişkinlerin aksine, yüksek kan şekeri tespit edildiğinde tedaviye hemen başlanmazsa şeker koması gelişebilir. Ek olarak, ailenizde tip-2 diyabet varsa çocuğunuzu sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı alışkınlığı kazandırmalısınız. Aksi takdirde çocuğunuz küçük yaşlarda obezite ve sonrasında tip-2 diyabetle karşılaşabilir.
