ANNE SÜTÜ ŞART!
Anne sütü, bebeğe doğanın en güzel armağanı. Ancak kimi zaman doğal bir gıda olan anne sütünün yeterliliği unutularak, bebeklerin diğer gıdalarla beslenmesi yoluna gidiliyor.
Oysa insanoğlu varlığını ve gelişimini yüzyıllardır sadece anne sütü sayesinde sürdürebilmiş.
SAĞLIKLI EMZİRME
Son yıllarda emzirme konusunda anne ve anne adaylarında doğan bazı tereddütleri gidermek, annenin en kolay ve bol şekilde emzirmesini sağlamak çok önemli bir konu olarak karşımıza çıkıyor.
Bayındır Hastanesi Yenidoğan Sorumlu Doktoru Dr. Namdar Uluşahin, emzirmenin yararlarını şöyle sıralıyor:
Anne sütü, bebeğin büyüme ve geliş mesi için gerekli olan tüm besin ihti yacını karşılar.
Annesi tarafından emzirilen bebekler de orta kulak iltihabı, alerjik hastalıklar, kusma, ishal, menenjit ve akciğer en feksiyonlarına daha az rastlanır. Ayrıca beşik ölümünden de koruyucu etkisi olduğu tespit edilmiştir. Bebekler için sindirimi kolaydır.
Anne ve bebek arasında duygusal ve fiziksel olarak özel bir bağın kurul masını sağlar.
Yumurtalık ve meme kanseri riski, emziren annelerde daha azdır.
Emzirme sırasında kalori harcanması, doğum sonrası fazla kilolarını atılmasını sağlar.
Annenin kemik yapısını sağlamlaştırıp ileri yaştaki kemik kırıklarını önler.
Annenin normal âdet düzenine dönüşünü geciktirir. Bu, bir sonraki hamileliği geciktirmekle beraber bir doğum kontrol yöntemi değildir.
Emzirme, anne rahminin normal boyutlara dönmesini hızlandırır.
SÜT GELMEYİNCE
Bebekler doğduklarında çok canlı ve aç olurlar. Doğumdan sonraki ilk 30 dakika ilâ 1 saat içinde, bebek annenin meme veya karnı üzerinde cilde temas edecek şekilde bırakılmalıdır. Anne bebeği ne kadar erken emzirirse, süt salgılatan hormon o kadar erken sağlanacaktır. Süt gelinceye kadar bekleme düşüncesi yanlıştır. Süt gelmiyor diye bebeğe mama verilmemelidir. Doğumdan sonra bebeklere su veya şekerli su da verilmemelidir. Çünkü, bebekler dünyaya gelirken vücutlarında kendilerine 4 gün yetecek kadar fazla su ile doğarlar. Ayrıca bebekler ilk sütü (ağız) almaktan mahrum kalmamalıdırlar; ilk sütün içinde enfeksiyondan koruyucu pek çok özellik vardır. İlk süt, bebeğin ilk aşısı sayılır. Bebek emdikçe süt depoları tekrar tekrar dolar.
UYGUN EMZİRME TEKNİĞİ
Uygun emzirme için anne en rahat pozisyonu seçmelidir. Bebeğin başı ve vücudu tam olarak anneye dönük olmalı, anne bir eli ile bebeği altından ve sırtından desteklemelidir. Bebeğin sadece başından desteklenmesi yanlış bir uygulamadır. Bebek başından tutulduğunda refleksle başını geriye atar ve öfkelenir. Doğru pozisyonda tutulan bebeğin yanağına meme başı sürülür. Bebeğin ağzı en geniş şekilde açıldığında bebeğin alt dudağı üzerine areolanın tabanı oturtulur. Emzirmede bebeğin ağız içerisine hem meme başı hem de koyu renkli kısmı tamamen girmelidir. En etkili emzirme şekli budur; memede ağrı ve çatlamaları önler. Sütün gelmesini ve çoğalmasını kolaylaştırır.
ANNENİN BESLENMESİ
Emzirme süresince anne ve bebeğin enerji, protein ve kalsiyum gereksinimini karşılamak için günlük diyetine iki su bardağı yoğurt veya sütle bir yumurta ve bir kibrit kutusu kadar peynir eklenmesi yeterlidir. Günde alınan sıvı miktarı 3 litre olmalıdır. Bunu karşılamak için su, süt, ayran, hoşaf, limonata, şerbet, meyve suyu gibi içeceklerden 14-16 su bardağı alınması yeterli olur. Protein gereksinimini karşılamak için kuru fasulye, nohut, mercimek gibi baklagiller, et, tavuk gibi besinler ve bol meyve, sebze yenmelidir.
İLK HAFTALAR
Memelerin şişmesi ve rahatsızlık yaratması: Doğumdan sonra süt yapımının başlamasına bağlı olarak memelerde en çok ikinci ve yedinci günler arası şişlik ve gerginlik oluşur. Bu his anneler tarafından bir rahatsızlıkmış gibi algılansa da aslında süt üretiminin bir belirtisidir. Bu şişlik ve gerginliğin ileride problemlere yol açmaması için bebek sık sık emzirilmelidir ya da bazı durumlarda elle veya pompa ile süt boşaltılmalıdır. Ayrıca emzirmeden önce ılık, nemli kompres yapılması ve yine ılık bir duş alınması süt akışını kolaylaştırır. Süt ateşi: Memeleri gerginleşen annelerde gözlenebilir. Biriken sütün anne kanına karışması sonucu ortaya çıkar. Genellikle 24 saat kadar devam eder ve kendiliğinden geçer. 48 saatten uzun sürmesi durumunda enfeksiyon yönünden inceleme gereği doğar. Meme uçlarında ağrı ve çatlak: Tek nedeni bebeğin meme tutuşunun hatalı olmasıdır. Memeler sabunla temizlenmemelidir. Bebeğin memeyi kendiliğinden bırakması beklenmelidir. Katkısız lanolinli kremler ağrıyı azaltabilir.
Emzirme sonrası memeler suyla durulanmalı, havalandırılarak kurulanmalıdır. Meme başı kuruduktan sonra elle sıkılarak memeden damlayan birkaç damla süt hafifçe meme başına sürülüp kendiliğinden kuruması sağlanmalıdır. Meme ucunda çatlak ve ağrı olmaması için meme, nemli bırakılmamalıdır.
Meme ucu kısalığı: Meme ucu kısalığıyla emzirmeme arasında bir bağ yoktur. Emzirme meme başından yapılmadığı, areolanın büyük bir kısmıyla yapıldığı için meme başına fazla ihtiyaç duyulmaz.
Meme kanallarının tıkanması: Sütü, meme başına taşıyan ince kanalların tıkanması sonucunda o bölgelerde ağrı ve sertlikle birlikte topaklanmalar ortaya çıkar. Tedavi, memelerin sık sık boşaltılmasıyla sağlanır. Bu işlemi bebeğin yapması tercih edilir. Mastit: Kanalların tıkanması giderilememişse meme dokusunda şişkinlik, hassasiyet ve kızarıklık gelişebilir. Ateş de görülebilir. Mastitli anne emzirmeye devam etmelidir. Süt memede kaldığı sürece enfeksiyon yaygınlaşır ve süt üretimi azalarak kesilir. Uygun antibiyotik tedavisi gereklidir.
