TÜRKİYE KIZILAY DERNEĞİ TÜZÜĞÜ
TÜRKİYE KIZILAY DERNEĞİ TÜZÜĞÜ
Resmi Gazete
Tarihi: 22.5.1993; Sayı: 21588
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
Kuruluş
Madde 1 – Dernek,11 Haziran 1868 tarihinde “Mecruhin ve Marda-yı Askeriyeye imdat ve Muavenet Cemiyeti” adıyla kurulmuş, 14 Nisan 1877’de “Osmanlı Hilali- ahmer Cemiyeti”, 1923’de Cumhuriyet’in ilanından sonra “Türkiye Hilaliahmer Cemiyeti”, 1935’te “Türkiye Kızılay Cemiyeti” ve 1947’de de “Türkiye Kızılay Derneği” adını almıştır. Kısaca “KIZILAY” olarak ifade edilir.
Kızılay’ın Genel Merkezi Ankara’dadır.
Hukuki Statü
Madde 2 – Kızılay,tüzel kişiliği sahip ve özel hukuk hükümlerine tabi bir kurumdur. Uluslararası Kızılay-Kızılhaç temel ilkeleri olan;İnsaniyetçilik, ayırım gözetmemek, tarafsızlık, bağımsızlık,hayır kurumu niteliği, birlik ve evrensellik ilkelerine bağlı olarak faaliyet gösterir.
İnsaniyetçilik: Savaş yaralılarına ayırım gözetmeksizin yardım isteğinden doğmuş olan Kızılay, ulusal ve uluslararası alanda, her türlü koşullarda insanların acılarını önlemeye ve hafifletmeye çalışır.İnsan yaşamını ve sağlığını korumayı ve aynı şekilde insan kişiline saygıyı sağlamayı amaçlar. Bütün uluslar arasında karşılıklı anlayış, dostluk, iş birliği ve sürekli bir barışı destekler.
Ayırım Gözetmemek: Hiçbir milliyet, ırk, din, cinsiyet, sosyal şart veya siyasal veya siyasal inanç farkı gözetmez.İnsanlara yalnız ıstırapları ölçüsünde yardıma koşmaya ve öncelikle en ivedi ihtiyaçları karşılamaya çalışır.
Tarafsızlık: Herkesin güvenini muhafaza amacıyla düşmanlıklara taraf olmaz ve siyasal, ırksal, dinsel veya felsefi nitelikteki tartışmalara girmez.
Bağımsızlık: Kızılay bağımsız bir kurumdur.Türkiye Cumhuriyeti Devleti yasalarına ve uluslararası ilgili mevzuat hükümlerine tabi olarak,insancıl faaliyetlerinde kamu otoritelerinin yardımcısıdır. Uluslararası Kızılay-Kızılhaç temel ilkelerine göre hareket olanağı veren bir özerkliğe sahiptir.
Hayır Kurumu Niteliği:Kızılay,hizmetlerinde çıkar gözetmeyen gönüllü bir yardım kurumudur.
Birlik: Türkiye’de Türkiye Kızılay Derneği dışında, aynı amaçla ve herhangi bir isim altında başka bir teşkilat kurulamaz.
Kızılay herkese açıktır ve çalışmaları bütün yurdu kapsar.
Evrensellik:Kızılay,aynı amaçla hizmet veren bütün yabancı ulusal kuruluşlarla aynı haklara sahip ve onlarla karşılıklı yardımlaşmakla görevli evrensel bir kurumdur.
Alamet
Madde 3 -Kızılay’ın alameti, beyaz zemin üzerinde karşıdan bakarken sola doğru açık kırmızı “ay” dır. Yalnız Kızılay bayrağında “ay”ın açık yüzü bayrak direğinin tersine doğrudur.
Kızılay bayrağı, Türk Bayrağı Kanun ve Tüzüğündeki ölçülere göre yapılır.
Söz konusu alamet uluslararası sözleşmelerle kabul edilen bütün hak ve bağışıklıklardan faydalanan bir tarafsızlık ve koruma belirtisidir.
Kızılay alameti Kızılay-Kızılhaç ile ilgili uluslararası sözleşmelerin uygun gördüğü yerlerde kullanılır. Bu cümleden olmak üzere:
a) Kızılay bayrak, mühür, evrak ve yardım eşyası ambalajları ve rozetleriyle hastahane, ambar, taşıt araçlarında ve Kızılay mensuplarının gerektiğinde sol kollarına taktıkları kolluklarla personele verilecek soğuk damgalı fotoğraflı kimlik kartlarında,
b) Genel olarak, hastahane ve dispanserlerle bunlara ait binalarda ve taşıt araçlarında,
c) Savaş zamanında Kızılay-Kızılhaç ile ilgili uluslararası sözleşmelerin sınırları içinde Kızılay’ın izin vereceği diğer yerlerde,
kullanılır.
Kızılay ismi ve alameti başkaları tarafından ticari, sınai veya başka herhangi bir amaçla kullanılamaz. Aykırı hareket edenler hakkında Türk Ceza Kanununun ilgili maddeleri uygulanır.
İKİNCİ BÖLÜM
AMAÇ VE GÖREVLER
Amaç
Madde 4) Kızılay’ın amaçları şunlardır:
a) Savaşta felakete uğrayanları koruyan 12 Ağustos 1949 tarihli Cenevre Sözleşmeleriyle Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin taraf bulunduğu uluslararası anlaşmaların kendisine yüklediği hizmetleri görmek, bunların yerine getirilmesine yardımcı olmak,
b) Barışta yurt içinde ve yurt dışında vukua gelen her türlü afet ve felalere karşı Tüzük dahilinde üzerine düşen hizmetleri yerine getirmek,
c) İnsaniyetçi hukuk ilkelerine bağlı kalmak,sağlık ve sosyal dayanışmayı desteklemek, sosyal refahın geliştirilmesine yardımcı olmak,
d) Uluslararası Kızılhaç Komitesi, Kızılay-Kızılhaç Dernekleri Federasyonu ve bu federasyona dahil ulusal kuruluşlarla amaç ve iş birliği yapmak.
Görevler
Madde 5) Kızılay,savaşta ve barışta amacının gerektirdiği hizmetlerle kanunların yüklediği görevleri yapar.
A) SAVAŞTA VEYA HÜKÜMETİN İLAN ETTİĞİ OLAĞANÜSTÜ HALLERDE:
1 – Hükümetin gösterdiği lüzum ve ihtiyaca göre cephede ve cephe gerisinde Türk Milleti ve Silahlı Kuvvetlerine Kızılay amacına uygun yardımlarda bulunur.
2 – Savaş görevlerini yerine getirecek araç ve gereçlerle ilaçları sürekli kontrol altında bulundurur, bozulma ve eksilmeye mahal bırakmadan gerekenleri elden çıkarır; yerine tazelerini, yenilerini koymak suretiyle stok seviyesini korumaya çalışır.
3 – Silahlı Kuvvetlerle bağlantı kurmak ve iş birliği sağlamak için gerektiği kadar Genel Merkez Kurulu Üyesini veya duruma göre Genel Merkez Kurulu’nun atayacağı diğer görevleri Silahlı Kuvvetler yanına delege olarak gönderir.
4 – Silahlı Kuvvetlerde görülecek bulaşıcı hastalıklara karşı açılacak mücadeleye katılır.
5 – Türk,dost ve düşman savaş tutsakları ile gözaltına alınanların ve mültecilerin değiştirilmesine ve aileleriyle haberleşmelerine, bunlara para ve eşya ulaştırılmasını sağlamaya aracılık eder; bunun için gerekli araştırma ve haberleşme örgütünü kurar.
6 – Tehlikeli bölgelerde bulunan çocukların ve korunmaları gerekenlerin Hükümetin göstereceği yerlere taşınmalarına ve yerleştirilmelerine yardım eder.
7 – Hükümetin isteği üzerine,göstereceği yerlerde hastahaneler açar.
B) BARIŞTA:
1) Hemşeriler,gönüllü hemşeriler ve hasta bakıcılar yetiştirir. Dispanserler, sağlık merkezleri, hastahaneler, amaçlarına uygun öğretici merkezler ve rehabilitasyon merkezleri açar ve yönetir.
2 – Kan yardımı ile kan türevleri sağlayacak teşkilatı kurar, yönetir ve teşkilatın yurt düzeyinde gelişmesi için gereken önlemleri alır.
3 – Salgın hastalıklara, halk sağlığını ilgilendiren benzer afetlere ve çocuk ölümlerine karşı mücadeleye katılır ve yardım eder.
4 – Barışta ve savaşta görevlerini yerine getirebilmek için gereken araç ve gereçleri hazırlar.
5 – Yoksullara yardımlarda bulunur.
6 – Muhtaç hastalara tedavi yardımı yapar; güçsüz ve fiziksel özürlülere noksan veya arızalı organlarının fonksiyonlarını tamamlayıcı, destekleyici veya rehabilite edici nitelikte araç temin etmeye çalışır.
7 – Yangın, yer sarsıntısı, su baskını, kuraklık, kıtlık, topluca veya savaş dolayısıyla göçler ve benzeri olaylarda gerekli yardımlarda bulunur.
8 – Kurtarıcı ve ilk yardımcılar yetiştirir.
9 – Kızılay gönüllü örgütünü kurar.
10 – Sivil savunma planlamasına ve eğitimine yardım eder.
11 – Kızılay’ın tekel ve imtiyazında bulunan maddeleri, kamu yararına uygun bir anlayışla hazırlanacak yönetmelikler uyarınca, ticari bir kuruluş gibi işletir.
12 – Türk Medeni Kanununa göre gerçek ve tüzel kişiler tarafından Kızılay eliyle kurulmak istenilen vakıf ve tesisleri kabul eder ve işletir.
13 – Kızılay’ın amacına uygun Hükümet karar ve isteklerini yerine getirir.
C) ULUSLARARASI YARDIMLAŞMALARDA:
1 – Kızılay, Uluslararası Kızılhaç Komitesi, Kızılay-Kızılhaç Dernekleri Federasyonu ve bu federasyona dahil ulusal kuruluşların afet, felaket ve acil yardım çalışmalarına katılır. Ekipler gönderir, acil yardım malzemesi ve para yardımlarında bulunur.
2 – Savaşta ve barışta Uluslararası Kızılhaç Komitesiyle Kızılay-Kızılhaç Dernekleri Federasyonu ve bu federasyona dahil ulusal kuruluşlarla ortak çalışmalara katılır ve bunlara temsilci gönderir. Onların temsilcilerini kabul eder, yabancı heyetlerin sivil ve askeri makamlarla olan ilişkilerini kolaylaştırır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MALİ HÜKÜMLER
Gelir Kaynakları
Madde 6 – Kızılay’ın gelir kaynaklarının başlıcaları şunlardır:
a) Üye aidatı,
b) Mal veya para olarak yapılan her türlü bağışlar,
c) Kızılayca yapılan yayınlar, düzenlenen piyango, balo, eğlence, temsil, konser, spor yarışmaları, konferans ve benzeri sosyal etkinlikler ile pul ve rozet gelirleri,
d) Mabet, hastahane,okul ve benzeri yerlere konulacak veya dolaştırılabilecek bağış kutuları veya servislerinden elde edilecek gelirler,
e) Hükümet, vakıflar, özel idare ve belediyelerle köy bütçelerinden ve diğer kurumlardan yapılacak yardımlar,
f) İhtiyat ve diğer mevduatın faiz ve gelirleri,
g) Sahibi bulunduğu tekel ve imtiyazlarla işletmelerinin gelirleri,
h) Hükümet,özel idare ve belediyelerle diğer resmi ve özel kuruluşlarca kanunlar ve konmuş olan usuller dairesinde Kızılay’a ayrılmış ve ayrılacak kaynakların gelirleri,
i) Taşınır ve taşınmaz malların satış ve kira gelirleri,
j) Şubelerden gelecek genel merkez payları,
k) Kızılay amacına uygun hizmetleri geliştirmek için gerçekleştirilen ticari işlemler gelirleri,
l) Diğer gelirler,
Bütçe
Madde 7 – Kızılay’ın mali yılı takvim yılıdır.Bir yıl içindeki gelir ve giderleri bu süre için yapılacak bir bütçe ile düzenlenir.
Genel merkez bütçesi Genel Merkez Yönetim Kurulu tarafından hazırlanır. Genel Merkez Kurulu’nca tetkik ve kabulünden sonra Genel Kongre’nin onayına sunulur. Onay işlemini takiben, ekli yönetmeliğine göre, Genel Merkez Kurulu tarafından veya vereceği yetkiye göre Genel Merkez Yönetim Kurulu’nca yürütülür.
Şube bütçeleri Şube Yönetim Kurulları tarafından hazırlanır. Şube Kurullarınca tetkik ve kabullerinden sonra Şube Kongrelerinin onayını takiben Genel Merkez Yönetim Kurulu’nun da onayı alınarak yürürlüğe konulur.
Takvim yılı başından Genel Kongre ve Şube Kongreleri tarihine kadarki süreyi kapsayan dönemde, ilgili kurullarca kongrelerin onayına sunulmak üzere hazırlanmış olan bütçe tasarıları uyarınca gerekli harcamaları yapmaya Genel Merkez Kurulu ve Şube Kurulları yetkilidir.
Savaş, doğal afetler veya bunlara benzer olağanüstü durumlarda Kızılay amaçlarına uygun sarfiyat yapmak zorunluğu doğduğu takdirde, bütçedeki ödeneklere bağlı kalmayarak harcamalarda bulunmaya ya da buna göre bütçede değişiklik yapmaya Genel Merkez Kurulu yetkilidir. Ancak bu durumda yapılacak işlemler ilk toplanacak Genel Kongre’nin bilgi ve onayına sunulur.
Madde 8 – Genel Merkez YÖnetim Kurulu her yıl kapanacak olan mali yıla ait çalışma raporu, bilanço ve kesin hesaplar ile gelecek mali yılın bütçe tasarısını hazırlayarak en geç Ekim ayı sonuna kadar Genel Merkez Kurulu’nca sunar.
Madde 9 – Şubeler bir takvim yılında elde ettikleri net bütçe gelirlerinin (taşınmaz kiraları dahil) 5 milyon TL.sini ayrık tutarak geri kalanın %40’ını Genel Merkeze göndermek zorundadırlar. Geriye kalan kısmın nasıl kullanılacağı yönetmelikle belirlenir.
Pul zaiyat karşılıkları mevzuat hükümlerine göre tespit edilir.
Madde 10- Şubelerin çalışma esasları, tutacakları muhasebe ve diğer kayıtlar yönetmelikle belirtilir. Bu amaçla kullanılacak defterlerin noterden onayı şart değildir.
Şubeler tarafından her yıl, Haziran ve Aralık ayları sonunda olmak üzere, hesap özetleri ile genel merkez paylarının aynı aylarda ve zamanında genel merkeze gönderilmesi gerekir.
Madde 11- Şubeler, bölgelerinde genel ve diğer afetlerden birisiyle karşılaşmaları halinde; Şube Yönetim Kurulu’nun sorumluluğu altında olmak üzere, genel merkez hesabına, Genel Merkez Kurulu tarafından her yıl belirlelen miktardaki para ve ellerinde mevcut araç ve gereçler oranında ilk ve acil yardım yaparlar.
Madde 12- Şubeler Genel Merkez Kurulu’nca her yıl tespit edilecek miktardaki paraları ile miktarı ne olursa olsun pul ve kıymetli makbuzlarını kasalarında bulundurur, fazla paralarını ise Şube Yönetim Kurulu’nun belirleyeceği bir banka şubesinde muhafaza ederler.
Madde 13- Acil yardım çalışmalarının gerektirdiği olağanüstü hallerde, genel merkez şube paylarından yardım isteğinde bulunabilir ve bu istekler şubelerce derhal yerine getirilir.
İhtiyatlar
Madde 14- İhtiyatlar aşağıdaki şekilde ayrılır:
a) OLAĞANÜSTÜ İHTİYATLAR: Tüzüğün yayımlandığı günde elde bulunan olağanüstü ihtiyat akçesi (Altın mevcudu dahil) İle Kızılay’ın savaş kadrosunda bulunan ve kadroya yeniden eklenecek olan değerlerden meydana gelir. Her yıl safi gelirin %10’undan aşağı olmamak üzere ayrılacak bir pay ile beslenir. Olağanüstü ihtiyatlar yalnız savaşta veya savaş tehdidi karşısında , ilk toplanacak Genel Kongre’nin onayına sunulmak üzere, Genel Merkez Kurulu’nca sarf edilip kullanılabilir. Savaş ihtiyat eşya ve araçları barışta gerektikçe yenilenir.
Envanter düzenlemesinden ötürü mallarda husule gelen değer artışlarından olağanüstü ihtiyat ayrılmaz.
b) OLAĞAN İHTİYATLAR: Tüzüğün yayımlandığı günde elde bulunan ihtiyaç akçesiyle yine bu tarihte Kızılay’ın ambarlarında mevcut yardım eşyası kıymetlerinden ve Kızılay’ın bütün taşınır ve taşınmaz mallarından meydana gelir ve her yıl bütçesinin gelir fazlalarıyle beslenir. Olağan ihtiyat Kızılay’ın bir nevi sermayesi işini görür. Bütçenin denkleşmeyip açık vermesi halinde; açıklar, Genel Merkez Kurulu kararıyla olağan ihtiyat akçesinden kapatılır.
Madde 15 – Olağanüstü ihtiyat akçesinin beşte birine kadarı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası hisse senetleri ve tahvillerinden satın alınmak suretiyle nemalandırılabilir.
Madde 16 – Olağanüstü ve olağan ihtiyatların kullanılmamış kısımlarının nasıl nemalandırılacağı mevzuata göre Genel Merkez Kurulu’nca tespit edilir.
Madde 17 – Kızılay’ı parasal yükümlülüğe sokacak işlemler ve bunlarla ilgili belgeler;
a) Genel Merkezde; Kızılay’ın birinci derecedeki ita amirlerinden ikisinin veya bir birinci derece ita amiriyle bir ikinci derece ita amirinin,
b) Şubelerde; Başkan veya Başkan Vekili ile Şube Yönetim Kurulu’nca yetki verilen bir yönetim kurulu üyesinin,
Müşterek imzaları ile imzalanır.
Parasal işler ve diğer konularla ilgili işlem ve yazışmaların şekli yönetmelikle belirlenir.
Taşınır ve Taşınmaz Mala Sahip Olma
Madde 18 – Dernek alım, vasiyet, bağış veya sair yollarla sınırsız taşınmaz mal ve menkul kıymet edinebilir ve bunları gerektiğinde satabilir. Koşullu bağışların yükümlülükleri yerine getirilir.
Şubelerin kendi paylarıyla edindikleri her türlü mal ve kıymetler, onayları alınmadıkça satılamaz. Genel Merkez ve Şubelerde mevcut bütün mallar Kızılay tüzel kişiliğine aittir. Bu mallar ve alacaklar Dernekler Kanununun 71 inci maddesi uyarınca Devlet malı sayılır.
Bunlara karşı suç işleyenler Devlet Memuru gibi cezalandırılır.
Madde 19 – Genel merkezce şubelere bırakılan gelir payları ve genel merkez yardımı ile ortaklaşa ya da bağışlarla edinilen taşınmaz mallar Kızılay’ın genel merkezi adına tescil ettirilir ve tapuları genel merkezde saklanır. Bu gibi malların gelirleri, yararları, değişim, onarım ve sigorta masraflarıyla vergileri o malı sağlamış olan genel merkez veya şubeye ait olur.
Madde 20 – Taşınır, taşınmaz mal bağışları ile yükümlülük koşullu bağış ve vasiyetlerin kabulü Genel Merkez Kurulu’nun kararına bağlıdır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÜYELİK, HAK VE ÖDEVLER
Madde 21 – Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip ve 18 yaşını bitirmiş bulunan herkes ırk, cinsiyet, din ve siyasal kanaat gözetilmeksizin Kızılay’a üye olabilir.
Madde 22 – Kızılay’ın dört çeşit üyesi vardır.
a) Asıl üye
b) Daimi üye
c) Onursal üye
d) Dost üye
a) Asıl Üye: İlgili şube başkanlığına dilekçeyle bizzat başvurarak iki asıl üyenin vereceği güvence ile üye olmak isteyen ve bunun gereklerini yerine getirmeyi üstlenen ve isteği şube yönetim kurulunca kabul edilen T.C. uyruklu gerçek kişidir.
Yıllık üye aidatı en az 1.200 liradır. Aidatını ödeyip, asıl üyelik sıfatını kazananlar bu tarihten sonra yapılacak ilk kongreye katılabilirler, fakat bu kongrede oy kullanamazlar. Konuşmalara katılabilir, seçilemezler, Ancak bir genel kongre geçtikten sonra şubede kayıtlı bütün asıl üyeler, normal süresi içinde aidat ödedikleri takdirde, seçmek ve seçilmek hakkına sahip olurlar.
b) Daimi Üye: Bir defada en az 10.000.000 lira veren gerçek, 40.000.000 lira veren tüzel kişilere, Genel Merkez Yönetim Kurulu kararıyla daimi üye unvanı verilebilir.
c) Onursal Üye: 10 yıl fiili ve karşılıksız olarak Kızılay’a hizmet edenlere veya zamanla sınırlı olmayarak maddi ve manevi yarar sağlayanlara veya para ve malla bir defada 100.000.000 lira bağışta bulunan gerçek, bir defada en az 200.000.000 lira bağışta bulunan tüzel kişilere veya para ve malla peyderpey 200.000.000 lira bağışta bulunan gerçek, peyderpey 400.000.000 lira tutarında yarar sağlayan tüzel kişilere, Genel Merkez Kurulu kararı ile onursal üyelik unvanı verilebilir.
d) Dost Üye: Kızılay’a yakın ilgi gösteren ve büyük yardımlarda bulunan yabancı gerçek veya tüzel kişilere, Genel Merkez Kurulu kararı ile dost üye payesi verilebilir.
Dost üyeler kurullarda görev alamaz, kongrelere katılamazlar.
Genel Kongre üyelikle ilgili rakamsal değerleri artırıp eksiltmeye yetkilidir.
Madde 23 – Üyeler, unvanlarına göre Dernekçe hazırlanmış Kızılay rozetlerini takma hakkına haizdirler. Onursal üyelere istekleri halinde genel merkezce düzenlenmiş kimlik kartı verilir.
Madde 24 – İki yıl birbiri ardınca yıllık aidatlarını ödemeyen asıl üyeler seçme ve seçilme hakkını kaybederler. Ancak ödenmeyen bu iki yıllık aidat kongreden önceki Aralık ayı sonuna kadar ödendiği takdirde seçme ve seçilme hakkını yeniden kazanırlar.
Madde 25 – Ağır hapis ve yüz kızartıcı suçlarla mahküm olanlarla rejim aleyhine suç işlediği mahkeme kararı ile sabit olanlar, affa uğrasalar dahi, Kızılay’a üye olamazlar. Bu halleri sonradan meydana gelen veya hüküm giyenlerin üyelik sıfatı kalmaz, verilmiş olan unvan ve alametlerin kullanma hakkı kalkar.
Madde 26 – Her üye sürekli oturduğu veya işinin bulunduğu yerdeki şubeye kayıtlıdır ve yalnız o şubede seçme ve seçilme hakkına haizdir. Sürekli oturduğu yeri veya işini nakleden üyenin kaydı ancak isteği üzerine bulunduğu yerin teşkilatına geçer. Şubeler bu durumu birbirlerine haber verir ve kayıtlarını düzeltirler.
BEŞİNCİ BÖLÜM
TEŞKİLAT;
Madde 27 – Kızılay’ın Kuruluşu;
a) Genel Merkez,
b) Şubeler,
Olmak üzere iki kısımdır.
a) Genel Merkez Kuruluşu:
1 – Genel Kongre,
2 – Genel Merkez Kurulu,
3 – Genel Merkez Yönetim Kurulu,
4 – Genel Merkez Denetçiler Kurulu;
b) Şube Kuruluşu:
1 – Şube Kongresi,
2 – Şube Kurulu,
3 – Şube Yönetim Kurulu,
Organlarından oluşur.
ALTINCI BÖLÜM
GENEL MERKEZ ORGANLARI
Genel Kongre
Madde 28 – Kızılay’ın en yüksek organı Genel Kongre’dir. Genel Kongre, Genel Merkez Kurulu ve Genel Merkez Denetçiler Kurulu üyeleriyle şube kongrelerince seçilen delegelerden oluşur. Her yıl Nisan ayı içinde olağan, gerektiği zaman da olağanüstü toplanır. Delege seçilmemiş onursal üyeler Genel Kongre’ye katılabilir, konuşabilir; ancak oy kullanamazlar.
Madde 29 – Olağanüstü toplantı bir önceki Genel Kongre delegeleriyle yapılır.
Madde 30 – Genel Kongre’ye seçilen delegelerin herhangi bir Kızılay Şubesinde kayıtlı olmaları ve 22. maddede belirtilen özelliklere sahip bulunmaları gerekir.
Madde 31 – Şubeler, Genel Kongre’ye yıllık aidatını ödemiş asıl üye oranında ve aşağıdaki şekilde:
100’den 1000’e kadar üyesi olanlar 1
1001’den 3000’e kadar üyesi olanlar 2
3001’den 5000’e kadar üyesi olanlar 3
5001’den fazla üyesi olanlar 4
Delege gönderirler.
Şubeler, bu oranlara göre seçecekleri delegelerin adları ile birlikte defterlerinde kayıtlı ve aidatları ödenmiş asıl üye sayısını da genel merkeze bildirirler. Delegelerin yollukları şubelerince ödenir. Yolluk gerçek yol masrafı ile Genel Merkez Kurulu üyelerine ödenen yurt içi yolluğu miktarından oluşur ve Genel Kongre süresini geçemez. Genel Kongre’ye mazereti nedeniyle asıl delege katılamadığı takdirde yerine yedek delege katılır.
Madde 32 – Genel Kongre’ye delegelerin her biri yazı ile davet olunur. Davet mektubunun toplantı gününden en az 15 gün önce iadeli taahhütlü olarak postaya veya imza karşılığında delegeye verilmiş olması gereklidir. Bu mektupta toplantının yapılacağı yer, gün, saat ve gündeme alınmış konularla gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde gelecek toplantının yapılacağı gün, yer ve saat yazılır. Ayrıca toplantı günü, en az bir hafta önceden Ankara ve İstanbul’da birer gazete ile de ilan olunur.
Davet mektubuna, genel merkezin geçmiş mali yıla ait çalışma raporu, bilançosu, kesin hesapları ve gelecek mali yılın bütçe tasarısı ile Genel Merkez Denetçiler Kurulu raporu ve gündemle ilgili diğer belgeler de eklenir.
Madde 33 – Genel Kongre, Genel Merkez Kurulu ve Denetçiler Kurulu üyeleri ile isimleri genel merkeze şubelerce önceden bildirilen delege sayısının yarıdan bir fazlasının katılımı ile çalışmaya başlayabilir. Çoğunluk hasıl olmadığı takdirde; toplantı, daha önce davet mektubunda bildirilen güne bırakılır. İkinci toplantıya katılanların sayısı ne olursa olsun Kongre teşekkül etmiş sayılır.
Madde 34 – Genel Kongre, Genel Başkan veya Genel Başkan Vekili tarafından açılır. Yoklamadan sonra çalışmaları yönetmek üzere; Başkan, iki başkan vekili ve en az iki sekreterden oluşan bir başkanlık divanı seçilir.
Genel Kongre’nin Görev ve Yetkileri
Madde 35 – Genel Kongre’nin görev ve yetkileri şunlardır:
a) Gündemi aynen veya değiştirerek kabul etmek,
b) Genel görüşme açılmadan önce Genel Merkez Kurulu ve Denetçiler Kurulu raporları ile geçmiş mali yıla ait bilanço ve kesin hesapları, gelecek mali yıl bütçe tasarısını ve tüzük uygulamasıyla değişikliklerini ilgilendiren işleri incelemek üzere en çok on birer üyeden oluşacak aşağıdaki komisyonları seçmek:
1. Bütçe Komisyonu
2. Dilek Komisyonu
3. Tüzük Komisyonu (Gerektiğinde)
c) Bu komisyonların çalışmalarından sonra verecekleri raporlar üzerine:
1. Genel merkezin geçmiş mali yıla ait çalışma raporu, bilanço ve kesin hesaplarını ve Genel Merkez Denetçiler Kurulu raporunu görüşerek Genel Merkez Kurulu’nu ibra etmek,
2. Genel merkezin gelecek mali yıl bütçe tasarısını inceleyerek onaylamak,
3. Genel Kongre’ye sunulmuş bulunan şube dilekleriyle delegelerce belirtilen dilekleri ve Genel Merkez Kurulu’nca yapılacak önerileri Tüzük hükümlerine göre karara bağlamak,
4. Gerektiğinde, tüzük uygulaması ve değişikliklerine ait işleri görüşerek karara bağlamak,
d) Genel Merkez Kurulu üyelerini ve yedeklerini seçmek,
e) Genel Merkez Denetçiler Kurulu üyelerini ve yedeklerini seçmek.
Genel Merkez Kurulu
Madde 36 – Genel Merkez Kurulu, Genel Kongre tarafından seçilen 30 üyeden oluşur. Üyelerden en az beşinin tıp doktoru ve üçünün de idari, mali veya ekonomik konularda deneyimli olması şarttır.
Madde 37 – Milli Savunma, Dışişleri, İçişleri (Sivil Savunma Genel Müdürlüğü), Sağlık, Milli Eğitim ve Bayındırlık ve İskan Bakanlıkları Kızılay ile işbirliği sağlamak ve görüşlerini bildirmek için Genel Merkez Kurulu’nda birer delege bulundururlar. Bu delegeler Genel Merkez Kurulu toplantılarında görüşmelere katılır, fakat oy kullanamazlar.
Madde 38 – Genel Merkez Kurulu’na üye seçilebilmek için 35 yaşını bitirmek, en az bir yıldan beri asıl, daimi veya onursal üye olarak bir şubede kayıtlı bulunmak gereklidir.
Madde 39 – Genel Merkez Kurulu üyeliklerinden kıdem sırasıyla her yıl 5 kişi ayrılır. Ayrılanların yerine Genel Kongre tarafından ayrı ayrı asıl ve yedek üye adayı gösterilenler arasından 5 asıl ve 5 yedek üye seçilir. Yedek üyelerin yedek üyelik sıfatı ilk olağan genel kongrede sona erer. Kıdem sırasıyla ayrılacak üyeler 5’den fazla olursa, ayrılacaklar kura ile tespit edilir. Kura Genel Merkez Kurulu toplantısında çekilerek ayrılacaklar genel kongreden önce belirlenir.
Madde 40 – İstifa suretiyle veya herhangi bir nedenle boşalan Genel Merkez Kurulu üyeliklerine en çok oy alan yedek üyeleri Genel Başkan sırasıyla yazılı olarak davet eder. Bu davete tebellüğ tarihinden itibaren 7 gün içinde yanıt vermeyenlerin hakları düşer.
Yedek üyeler yerlerine geçtikleri asıl üyelerin sürelerini doldururlar ve olağan genel kongrenin yapıldığı güne kadar yedek üyelik hak ve sıfatlarını korurlar.
Madde 41 – Genel Merkez Kurulu ayda bir ayın ilk haftasında, belli bir günde, Genel Başkanın başkanlığında toplanır. Yönetim Kurulu veya Genel Merkez Kurulu’ndan en az 10 üyenin göstereceği lüzum üzerine olağanüstü de toplanır.
Olağan toplantılarda oturum mutlak çoğunlukla, olağanüstü toplantılarda ise tam üye sayısının üçte biriyle açılır.
Madde 42 – Olağanüstü toplantılarda yalnız toplantıyı gerektiren konular üzerinde görüşülür.
Madde 43 – Genel Merkez Kurulu kararları tarih ve numara sırasıyla karar defterine yazılarak altları toplantıda hazır bulunan Genel Merkez Kurulu Üyeleri tarafından imzalanır.
Genel Merkez Kurulu’nun Görev ve Yetkileri
Madde 44 – Genel Merkez Kurulu Derneğin yüksek yönetim ve denetim organıdır. Bu sıfatla Kızılay’ın amaç ve yönetimine ilişkin bütün işlemlerinin kanun, tüzük, yönetmelik ve genel kongre kararlarına uygun olarak düzenlenip yürütülmesini ve denetimini sağlar.
Başlıca görevleri şunlardır :
a) Genel Merkez Yönetim Kurulu’nu seçer.
b) Kızılay üyelerini çoğaltmak ve amaç ve ilkelerini yaymak için gereken önlemleri alır.
c) Hastahaneler, sağlık merkezleri, dispanserler, kan merkezleri ve bunlarla ilgili laboratuvarlar, sağlık meslek lisesi, hastabakıcı okulları, rehabilitasyon merkezleri ve kendi amacına uygun sosyal ve rant tesisleri açar; yardım işleri için gerekli yerlerde depo ve ambarlar kurar,
Şubeler tarafından bu gibi hizmet birimlerinin kurulmasına izin verir,
d) Genel kongreyi olağan ve olağanüstü toplantıya çağırır ve gündemini hazırlar.
e) Genel Merkez Yönetim Kurulu tarafından hazırlanan genel merkezin geçmiş mali yıl çalışma raporu, bilanço ve kesin hesapları ile gelecek mali yıl bütçe tasarısını, personel kadrolarını ve gerektiğinde Tüzükle ilgili değişiklik önerilerini inceler, gerekli değerlendirme ve düzenlemeyi yaparak Genel Kongre’ye sunar.
f) Layık gördüklerine onursal üyelik tevcih eder. Kızılay’a yaptıkları hizmet bakımından yönetmeliğine göre hak kazanmış kimselere takdirname ve madalya verir.
g) Gerekli yönetmelikleri yapar.
h) Taşınır, taşınmaz mal bağışları ile yükümlülük koşullu bağış ve vasiyetleri inceleyerek gereğine karar verir.
i) Bütün Kızılay teşkilatı ve hizmet birimlerinin çalışmalarını inceler, teftiş ettirir, kontrol eder, gerektiğinde soruşturma açar.
j) Genel Merkez Yönetim Kurulu’nun önerisi üzerine Kızılay Genel Müdürü, Teftiş Kurulu Başkanı, Genel Müdür Yardımcıları, Müfettişler, Hukuk Müşaviri ile Genel Müdürlük merkez ve taşra birimleri müdürlerinin atanmasını yapar.
k) Yeni şubeler açılmasına, mevcut şubelerden herhangi bir nedenle çalışamaz hale gelenlerin kapatılmasına karar verir.
l) Şube kongreleri hakkındaki Genel Merkez Yönetim Kurulun’ca verilecek kararlara, alınış tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılacak itirazları inceleyerek karara bağlar.
m) Genel Başkan, Genel Başkan Vekilleri,Genel Sekreter ve Genel Merkez Yönetim Kurulu üyelerine yılda üç ayı geçmemek üzere izin verir.
n) Personel kadrolarını düzenler.
o) Uluslararası toplantılara katılmaya karar verir.
p) Savaşta ve Hükümetçe olağanüstü hal ilanında Genel Kongre’nin yetkilerini kullanır.
r) Yetki ve görevlerinden dilediklerini Genel Merkez Yönetim Kurulu’na verir
Madde 45 – Genel Merkez Kurulu, karar ve işlemlerinden dolayı Genel Kongre’ye karşı sorumludur.
Genel Merkez Yönetim Kurulu
Madde 46 – Genel Merkez Yönetim Kurulu, sorumlulukları müşterek olmak üzere: Genel Başkan, 2 Genel Başkan Vekili, Genel Sekreter ve 3 üyeden oluşur. Yönetim Kurulu’nda en az 1 tıp doktoru ile 1 de idari, mali veya ekonomik konularda deneyimli üye bulunması gerekir.
a) Genel Kongre çalışmalarını bitirdikten sonra Genel Merkez Kurulu hemen toplanarak aralarından Genel Merkez Yönetim Kurulu üyelerini seçer.
Genel Başkan,Genel Merkez Kurulu ve Genel Merkez Yönetim Kurulu’na başkanlık eder.
b) Müşterek sorumlulukla beraber Genel Merkez Yönetim Kurulu Üyeleri gördükleri hizmet kolunun sorumluluğunu ayrıca taşırlar.
c) Genel Yönetimi düzenlemek amacıyla Genel Başkan, Genel Başkan Vekilleri arasında iş bölümü yaparak kendilerine bağlanan hizmet birimlerini yazılı olarak bildirir. Genel Başkan Vekilleri üstlendikleri hizmetleri tam yetki ile yürütürler ve sorumluluğunu taşırlar.
d) Genel Başkan,mazereti halinde Genel Başkan Vekillerinden birini vekil olarak görevlendirir.
e) Genel Merkez Yönetim Kurulu’ndan dört üyenin veya Genel Başkanın ayrılması halinde Genel Merkez Yönetim Kurulu düşer ve yenisi seçilir. Yeni kurul iş başına gelinceye kadar eski kurul görevine devam eder.
f) Genel Sekreter Kızılay’ın iç ve dış yazışma işlemlerini düzenler ve gereken yazıları imza eder.
g) Genel Başkan,Genel Başkan Vekilleri ve Genel Sekreter Kızılay’ın birinci derece ita amirleridir.İkinci derecede ita amirleri yönetmelikle tespit edilir.
Genel Merkez Yönetim Kurulu’nun Görev ve Yetkileri
Madde 47 – Genel Merkez Yönetim Kurulu Genel Merkez Kurulu’nun yürütme organıdır.Bu sıfatla:
a) Kızılay’ın işlerini yürütür.Genel merkeze ve şubelere bağlı bütün hizmet birimlerinin çalışmalarını inceler, yönlendirir ve denetler.
b) 44’üncü maddenin (j) fıkrası dışında kalan personelin atamasını yapar. Bunlardan bir kısmının Genel Müdürlükçe atanması için düzenlenecek yönetmelik gereğince Genel Müdüre yetki verir.
c) Kızılay adına sözleşmelerin akdi ve feshi hususunda karar verir.
d) Genel Merkez Kurulu’nun vereceği yetki üzerine bütçeyi uygular ve Kızılay’ın mallarını yönetir.
e) Şubelerin seçimlerini ve bütçelerini onaylar.
f) Genel Merkez Kurulu’nu toplantıya çağırır ve gündemini hazırlar.
g) Genel merkezin geçmiş mali yıla ait çalışma raporu, bilanço ve kesin hesapları ile gelecek mali yıl bütçe tasarısını, personel kadrolarını ve gerektiğinde Tüzükle ilgili değişiklik önerilerini hazırlar ve Genel Merkez Kurulu’na sunar.
h) Daimi üyelikler verir,onursal üyelikler ile madalya verilmesini uygun gördüğü kişileri Genel Merkez Kurulu’na önerir.
i) Şubelerce yapılacak her türlü inşaata ve bağış toplanmasına izin verir.
Madde 48 – Genel Merkez Yönetim Kurulu haftada en az bir defa Genel Başkanın veya Genel Başkan Vekillerinden birisinin başkanlığında toplanır. Verilen kararlar karar defterine yazılarak toplantıda bulunan üyeler tarafından imzalanır ve yürütülür.
Madde 49 – Genel Merkez Yönetim Kurulu, çalışmalarından dolayı Genel Merkez Kurulu’na karşı sorumludur.
Genel Merkez Denetçiler Kurulu
Madde 50 – Genel Merkez Denetçiler Kurulu, genel merkez ve genel merkeze bağlı bütün hizmet birimlerinin parasal ve yönetimsel işlemlerini denetlemek üzere Genel Kongre tarafından mali, idari ve hukuki konularda deneyimli kişiler arasından bir yıl süre için seçilen 5 asıl üye ve yedeklerinden oluşur. Üyelerden birisinin tıp doktoru olması gereklidir.
Üye seçilebilmek için 35 yaşını bitirmek ve en az bir yıldan beri asıl daimi veya onursal üye olarak bir şubede kayıtlı bulunmak şarttır.
Genel Kongre’ce seçilmiş olan üyeler hemen toplanıp aralarından bir başkan seçerek çalışmalarını düzenler ve iş bölümü yaparlar.
Denetim amacıyla istenecek her türlü yazı, dosya, defter ve belgeler ile kıymetli evrakı ilgililer Genel Merkez Denetçiler Kurulu üyelerine göstermek zorundadırlar.
Denetim esnasında soruşturmayı gerektiren bir iş veya işlemle karşılaşan Genel Merkez Denetçiler Kurulu üyeleri gereği için durumu ivedilikle Genel Başkanlığa yazılı olarak bildirirler.
Genel Merkez Denetçiler Kurulu tarafından hazırlanacak geçmiş mali yıl çalışmalarına ait rapor, Genel Kongre’ye sunulmak üzere, toplantı tarihinden en az bir ay önce Genel Başkanlığa teslim edili
