SİNESTEZİ HAYATA RENK KATIYOR

Sinestezi Hayata Renk Katıyor

ABD’de Vanderbult Üniversitesi’nde psikolog olan Thomas Palmeri, yaptığı araştırmayla ilgili ilk çalışmada “orta yaştaki, beyinsel fonksiyonlarında sorun olmayan, oldukça başarılı ve entellektüel bir kişi”yi kullandı. “Sinesteziye sahip olan bu kişi için yazılı sözcükler, rakamlar renkleniyor, tatlar şekilleniyor, sesler, konuşulan dil zihinsel bir gökkuşağına dönüşüyor” açıklamasında bulunan Palmeri bunun bir “Algı Değişimi” olduğunu söyledi. Araştırmasına konu yaptığı W.O’nun (bir üniversitede tıp profesörü), sinesteziye sahip olan, bu duygu senfonisinden zevk alan birçok kişiden sadece biri olduğunun diğer araştırmacılarca farkedilmeye başlandığını belirtti.

Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi’nde yayımlanan, “çok renkli” dünyası ortaya konulan W.O’nun, kendisiyle röportaj yapılması talebini reddettiği belirtildi. Psikolog Palmeri, W.O’nun sahip olduğu sinestezinin, bilim alanındaki karmaşık sözcükleri öğrenmesini kolaylaştırdığını belirtiyor, tabii ki renkler dikkatini dağıtmadığı zaman. Palmeri, W.O’nun okurken çeşit çeşit renkler gördüğünde, kimi zaman sözcüklerin ne dediğinden çok, sayfanın ne kadar güzel göründüğüyle ilgilendiğini belirtti.

Palmeri’nin açıklamalarına göre, W.O, bütün yazılı sözcüleri renkli olarak görüyor, Bazen bir sözcükteki her harfi, bazen her heceyi farklı renkte algılıyor. Kısa sözcükler tek renk olarak algılanabilirken, uzun sözcükler renk renk görünüyor. California Üniversitesi’nden sintestezi araştırmacısı Edward Hubbard da, sık sık, bu algı değişimine sahip kişilerde büyük bir hoşnutluğa tanık olduklarını kaydetti.

Söz konusu çalışmanın dergide yayımlanmasından önce Palmeri ile birlikte başka araştırmacıların da W.O’yu çeşitli testlere tabi tuttuğu bildirildi. Bu testlerde W.O’ya, tamamı siyah ve beyaz renkli yazılmış 100 sözcüklü bir liste verildi ve karşılığında W.O her sözcük için belirgin bir renk söyledi. W.O, aynı test haftalar sonra yeniden verildiğinde de, sözcüklerin hemen hemen tamamı için aynı renkleri söylerken, sadece bazıları da bej ya da krem’i karıştırdı.

Araştırmacılar, W.O’nun algısına göre, harf ve sözcüklerde gördügü renkler, yaşamı boyunca değişmiyor ve rakamlarda da sadece 1 ile O’ın (sıfır) rengi değişebiliyor. W.O, sayının harfle ve rakamla yazımında da farklı renkler algılıyor. Ancak W.O’nun bir sözcüyü duyduğu zaman ve yazılı olarak gördüğü zaman algıladığı renk aynı.

SİNESTEZİ NEDİR?

W.O ile testlerle de ortaya çıkan durumun, sinesteziye sahip başka kişilerde de tespit edildiği belirtilirken, ancak hemen hemen herkesin siyaz beyaz gördüklerinin, bazılarınca renkli algılanmasını anlamanın kolay olmadığına da dikkat çekiliyor. Sinestezinin, beynin renkleri algılayan bazı bölümlerinin, konuşma, dil ve müzikle ilgili bölümleriyle çok yakın olduğundan kaynaklanabileceğinin düşünüldüğü kaydediliyor.

Bazı araşırmacılara göre her 25 bin kişiden birinde sinestezi bulunurken, bazı araştırmacılara göre sinestezi görülme sıklığı her 200 kişide bir kadar fazla. Ayrıca bir teoriye göre, “algının” kalıtsal özelliği bulunuyor. Örneğin, W.O’nun annesi ve annesinin babası ile büyük amcasının sinestezi deneyimleri bilinirken, kardeşleri ve çocuklarında ise bu özellik bulunmuyor.