AKILCI İLAÇ KULLANIMI
.Kendiliğinizden ya da konu-komşunuza danışarak ilaç almayınız.
.İlaçlarınızı, yalnızca hekiminizin önerisi ve eczacınızın uyarısı doğrultusunda kullanınız.
.İlaçlarınızı nasıl kullanacağınızı ve nasıl saklayacağınızı tam olarak öğreniniz ve eksiksiz uygulayınız.
.Hekiminize ve eczacınıza başvurduğunuzda, son haftalarda kullandığınız her türlü ilacı belirtiniz.
.Allerjik bir bünyeniz varsa, sağlık personelini uyarmayı unutmayınız.
.İlaçların yan etkileri konusunda hekiminizden ve eczacınızdan bilgi alınız.
.Kendinizi iyileşmiş hissetseniz bile, ilaç (özellikle antibiyotik) kullanımını yarıda kesmeyiniz.
.İlaç kullanırken, alkollü içki içmekten kaçınınız.
.Hamilelik süresince ve emzirme döneminde, hekiminize danışmadan hiçbir ilaç kullanılmaması gerektiğini unutmayınız.
.İlaçlarınızı, kilit altında ve çocukların ulaşamayacağı yerlerde bulundurunuz.
.Son kullanma tarihi (hükmü) geçmiş olan ilaçları kesinlikle kullanmayınız.
.Evinizde, işyerinizde ve taşıtınızda bulunan ilaçları zaman zaman gözden geçiriniz. Bu konuda eczacınıza danışınız.
HAMİLELİK ve EMZİRME DÖNEMİNDE İLAÇ KULLANIM İLKELERİ
Hamilelik süresinde ilaç kullanılması son derece dikkat edilmesi gereken bir konu olup, nedenleri:
(a) Aralarında ilaçların da bulunduğu kimyasalların ana rahmindeki bebek açısından taşıdığı riskler,
(b) Hamileliğin sebep olduğu fizyolojik değişikliklerdir.
Hamilelik sırasında kullanılan ilaçların doğacak bebeğe geçişi sözkonusudur. Bunun sonucunda da doğacak bebek üzerinde anormallikler olabilir. İlaçların doğacak bebek üzerindeki olumsuz etkileri, çeşitli organların yapılarındaki ve/veya fonksiyonlarındaki anormallikler, büyümenin gecikmesi veya davranışsal bozukluklar şeklinde olabilir.
Diğer taraftan, hamilelikte toplam vücut sıvı miktarı artar, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarında değişmeler olur. Bunların sonucunda, ilaçların vücuttaki dağılım ve atılımı değişir. Bu durumda ise bazı ilaçların dozları yetersiz kalarak tedaviyi etkisiz kılar.
İhtiyaç duyulan ilaç dozu, hamilelik ilerledikçe genellikle yükselir, doğumdan sonraki devrede ise düşer.
Hamilelik boyunca ve emzirme döneminde ilaç kullanılması, hassas bir dengenin devam ettirilmesini gerektirir. Bir taraftan bebeğin, ilaç kullanımından zarar görmesine izin verilmemeli, diğer taraftan bir hastalığın yeterli tedavi edilmemesinden dolayı annenin veya bebeğin zarar görmemesi üzerinde de aynı titizlikle durulmalıdır.
İlaçların hemen tamamı anne sütüne geçebileceği için, emzirme döneminde ilaç kullanan annelerin bebeklerinde bazı istenmeyen etkiler ortaya çıkabilir.
Eğer annenin ilaç kullanması gerekiyorsa, ilacı, emzirmeden hemen önce ya da hemen sonra alması en doğrusudur. Böylece, ilacın anne sütüyle bebeğe geçişi büyük ölçüde engellenmiş olur.
Eğer hamileyseniz ya da böyle bir olasılık sözkonusu ise:
-Birçok ilacın hamilelikte kullanımının güvenli olup olmadığı konusunda kesin kanıtlar bulunmadığını;
-Bazı ilaçların doğacak bebekte çeşitli üzücü sonuçlara neden olabileceğini;
-Hamilelikte (özellikle ilk üç aylık dönemde) hekim önerisi dışında kesinlikle ilaç kullanılmaması gerektiğini
UNUTMAYINIZ.
“Hamilelikte ilaç kullanımının taşıdığı risklerin yalnızca ilk üç aylık dönemle sınırlı olduğunu düşünmeyiniz.”
“Hamile ya da emzikli iseniz, bu durumu hekiminize ve eczacınıza bildirmeyi unutmayınız.”
İLAÇLARIN İSTENMEYEN ETKİLERİNE DİKKAT!
İlaçların istenmeyen etkisi;koruma, teşhis ve tedavi amacıyla kullanılan dozlarda ortaya çıkan ve istenmeyen (ve zararlı olabilen) bir etkisi olarak tanımlanmaktadır.
İlaçların istenmeyen etkilerinden söz ederken; ilacın;
1-Öngörülen (önceden bilinen-kaçınılmaz) etkisinin (yan etki) ve
2-Öngörülmeyen (önceden bilinmeyen-alışılmışın dışında kalan) etkisinin olduğunu bilmekte yarar vardır.
İlacın bilinen yan etkileri (örneğin yatıştırıcı ilaçların uyku durumu yaratması) genellikle hasta tarafından nispeten kolay tolere edilebilen istenmeyen etkilerdir. İlacın önceden bilinmeyen etkisi ise hasta tarafından kolayca tolere edilemeyen olumsuz etkisidir.
Çok yararlı ve hiçbir istenmeyen etkisi olmayan maddeler olarak “bilinen” vitaminlerin de-diğer ilaçlar gibi-çeşitli yan etkileri vardır.
İlaçların istenmeyen etkilerine zemin hazırlayan ve hastaya ilişkin faktörler;
-İlacın yanlış dozda (gereken dozun üstünde veya altında) kullanılması,
-İlacın yanlış biçimde kullanılması (örneğin yanlış uygulama yolundan kullanılması),
-İlacın yanlış zamanda-yanlış sıklıkta, yanlış süreyle-kullanılması,
-Yanlış ilaç kullanılması ya da ilacın yanlış amaçla kullanılması,
-Yaşa, cinsiyete, kalıtsal faktörlere (genetik yapıya), ırka, kiloya, allerji öyküsüne, mevcut hastalıklara (böbrek ve karaciğer yetmezliği gibi), daha önce görülmüş istenmeyen etki öyküsüne ilişkin faktörler
İlaçların istenmeyen etkileri, hastaneye başvuru nedenleri arasında önemli bir yer tutmaktadır.
İlaçların istenmeyen etkilerine yol açan nedenlerden bir grup da ilaç tedavisine ilişkin olanlardır. Bunlar;
-İlaç-ilaç etkileşimi sonucu oluşan istenmeyen etkilerinin,
-İlaç-besin etkileşimi sonucu oluşan istenmeyen etkilerinin,
-Zehirlenme tablosunun ortaya çıkması şeklindedir.
Kullanılan ilaç sayısı arttıkça, istenmeyen etkilerin görülme riski yükselmektedir.
Yaşlılık, doza bağımlı istenmeyen ilaç etkilerinin ortaya çıkmasında büyük rol oynamaktadır. Yaşlılıkla birlikte azalan vücut sıvısı oranı, gerileyen böbrek fonksiyonları veya özellikle karaciğer başta olmak üzere bozulan diğer organ fonksiyonları nedeniyle ilacın tedavi dozları ile toksik (zehirlenmeye yol açan) dozları arasındaki “güvenlik aralığı” daralmaktadır. Dolayısı ile ilaçların istenmeyen etkileri daha sık ve daha şiddetli olarak ortaya çıkmaktadır.
Bebekler ve çocuklarda istenmeyen etkiler, genç ve yetişkinlere oranla daha yüksektir. Fizyolojik ve biyokimyasal profil, ilacın vücut tarafından emilimi ve dağılımını etkilemektedir.
.Tüm ilaçların-istenen etkilerinin yanısıra-istenmeyen etkilerinin de olabileceğini aklınızda bulundurunuz.
.Hekim Önerisi ve Eczacı Uyarısı Dışında (Kendiliğinizden) İlaç Kullanmayınız.
.İlaçların istenmeyen etkilerini (özellikle ilaç allerjisi) daha önce yaşamış iseniz, hekiminizi ve eczacınızı uyarmayı unutmayınız.
.İlacınızı kullandığınız sırada ortaya çıkabilecek şikayetinizi hekiminize/eczacınıza bildiriniz.
.İstenmeyen etkileri şiddetlendirebileceği için, ilaç kullanırken alkol almayınız.
