‘DEMİR EKSİKLİĞİ ULAŞILABİLECEK ZEKA SEVİYESİNİ DÜŞÜRÜYOR’
Prof. Dr. M. Akif Özdemir, “anne sütünde yetersiz olduğu bilinen birkaç maddeden birisi demirdir. Çocuklarda günde yarım litreden fazla içilen süt, demir eksikliğine yol açabilir” dedi.
Erken yaştaki demir eksikliğinin, tedavi edilse bile çocuğun ulaşabileceği zeka düzeyinde kalıcı geriliğe neden olabileceği bildirildi.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. M. Akif Özdemir, demirin, insan organizmasındaki çeşitli sistemlerin, fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için vazgeçilmez bir madde olduğunu söyledi. Demir eksikliğinin, tüm dünyada ve özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde çok yaygın bir halk sağlığı problemi olduğunu belirten Prof. Dr. Özdemir, bu durumun en önemli sebeplerinin yetersiz ve dengesiz beslenme ile bağırsak parazitleri olduğuna işaret ederek, şunları anlattı: “Demir eksikliği sadece kansızlık nedeni olmayıp, vücutta enerji metabolizması, sinir sistemi, fiziki performanstan sorumlu adale sistemi ve vücudun enfeksiyonlarla mücadelesini sağlayan savunma sistemiyle yakından ilgilidir. İnsan beyninin gelişiminin en hızlı olduğu dönem, hayatın ilk iki yılı olup, ikinci yaşın sonunda beyin gelişiminin yüzde 80-90’ı tamamlanır. Bu dönemde çocukların demir eksikliği hastalığına yakalanmaları halinde zeka gelişiminde kalıcı kayıplara neden olacak hasarlar oluşur. Bu hali, yaygın bilinen şekliyle bir zeka geriliği olarak tarif etmek doğru olmaz. Ancak, bu çocukların demir eksiklikleri sonradan düzeltilse bile genetik kapasiteleriyle ulaşabilecekleri en yüksek zeka düzeyinin daha altında bir zeka düzeyine ulaşırlar. Yani bu çocuklar, bebeklik döneminde demir eksikliğinden korundukları takdirde zeka seviyeleri daha yüksek olacaktır.”
BAŞARIYI ETKİLİYOR
“Okul çağındaki çocuklar, demir eksikliği yaşamaları halinde, başarılarını olumsuz etkileyecek zihni ve fiziki performans düşüklüğü görülür” diyen Prof. Dr. Özdemir, şöyle devam etti: “Bu çocukların zeka düzeyleri demir eksikliği olmayan kişilere oranla biraz daha düşüktür. Anlama kabiliyetleri, fiziki güçleri, problem çözme yetenekleri zayıftır. Ancak, bu durum demir eksikliğinin giderilmesiyle tamamen düzelebilir. Bu çağdaki demir eksikliği olan bir atletde adelelerinde oksijen depolayamadığı için adele gücü azalır ve çabuk yorulur.”
Prof. Dr. Özdemir, demir eksikliğinin erken bebeklik döneminin yanı sıra hızlı büyüme gösteren çocuklar ile genç kızlar da fizyolojik hallerine bağlı olarak sık görüldüğünü ifade ederek, bu dönem çocuklarının demir eksikliği bakımından gözlenmesini önerdi.
Anne sütünün fakir olduğu birkaç maddeden birinin demir olduğunu ifade eden Prof. Dr. Özdemir, “Bu problemin önlenmesi için gelişmiş ülkelerde çocuklara verilen mamalar demir bakımından güçlendirilmiştir. Bizim çocuklarımıza da bu destek sağlanmalıdır. Ayrıca hamilelere mutlaka demir ve folik asit takviyesi yapılmalıdır” dedi.
FAZLA SÜT EKSİKLİK NEDENİ OLABİLİR
Prof. Dr. Özdemir, hayvansal gıdaların demir bakımından zengin olduğunu belirterek, “Kırmızı et demir açısından zengindir. Ancak, her hayvansal gıdadan yeterli demir alınamaz. Özellikle çocuklarda günde yarım litreden fazla içilen süt, demir eksikliğine sebebi olabilir. Çünkü, demir bağırsaklardan kaybedilmektedir. Demir eksikliğinin yaygın olduğu toplumlarda, toplumun ortalama zeka düzeyindeki 3-5 puanlık bir kaybın bile büyük önemi olduğu unutulmamalıdır” diye konuştu.
