KIRMIZI MEYVELERİN SAĞLIĞIMIZA KATKILARI
Uzun süreli olarak 1980’den beri sürdürülen bir çalışmada kişilerin tükettiği antosiyanidin bakımından zengin meyvelerin miktarı arttıkça algılama kaybının azaldığı sonucuna varılmış. Dolayısıyla çağımızda giderek yaşlanan toplumun en önemli sağlık sorunu olarak kabul edilen bunama ve Alzheimer hastalığının önlenmesi, en azından gelişiminin geciktirilmesinde kırmızı renkli meyvelerin katkısı tahmin edemeyeceğimiz kadar büyük. Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi ve Fitoterapi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Erdem, severek yediğimiz; çilek, kiraz, vişne, siyah erik, nar, ahududu, böğürtlen ve diğer meyveler antosiyanidinler bakımından zengin kaynaklar olduğunu ancak bu meyvelerin büyük bir kısmının ilkbahar ve yaz aylarında bulunması nedeniyle yıl boyunca düzenli antosiyanin ihtiyacını karşılamak amacıyla kurutulmuş kırmızı meyvelerden yararlanmak akılcı bir yaklaşım olacağını belirtiyor.
Yürütülen bilimsel ölçekte gerek deneysel ve gerekse klinik çalışmalar bitkilerde bulunan polifenolik bileşiklerin insan sağlığı bakımından ne kadar önemli olduğunu açık bir şekilde ortaya koyuyor. Polifenolik bileşiklerin vücutta iş ve trafik stresi, yaşam şekli, beslenme alışkanlıkları gibi çeşitli olumsuz etkenlere karşı koruyucu etkileri değişen derecelerde antioksidan etkileri ile açıklanıyor. Bu konuda giderek yaygınlaşan toplum bilinci ile insanlar artık doğanın bizlere farklı şekillerde sunduğu bu kaynaklardan mümkün olduğunca sıklıkla yararlanmaya çalışılıyor. Yeşil çayda bulunan kateşinler, elmada bulunan kersetin gibi flavonoitler ve diğerleri. Polifenolik bileşikler arasında bir başka önemli grup ise çiçeklere ve özellikle meyvelere açıktan koyuya farklı kırmızı renklerini veren antosiyanidinlerdir. Severek yediğimiz; çilek, kiraz, vişne, siyah erik, nar, ahududu, böğürtlen ve diğer meyveler antosiyanidinler bakımından zengin kaynaklardır. Ancak bu meyvelerin büyük bir kısmının ilkbahar ve yaz aylarında bulunması nedeniyle yıl boyunca düzenli antosiyanin ihtiyacını karşılamak amacıyla kurutulmuş kırmızı meyvelerden yararlanmak akılcı bir yaklaşım olarak görülmektedir. Antositanidinlerin suda çözünme özellikleri nedeniyle kurutulmuş kırmızı renkli meyvelerin bitki çayı halinde kullanılması bazı ilave avantajları taşımaktadır. Antosiyanidinler bakımından zengin olmasına karşılık gıda olarak tüketilemeyen bazı bitki kısımlarından da bitki çayları içerisinde yararlanılabilmektedir. Mesela, bitki çaylarında yer alan karabamya çiçeklerinin kırmızı renkli çanak yaprakları ya da mürver bitkisinin siyahımsı renkte meyveleri besin olarak kullanılmayan ancak antosiyanidinler bakımından zengin kaynaklardır.
Yapısı ne olursa olsun meyve ve sebzelerde ya da diğer bitkilerde bulunan polifenolik bileşiklerin ortak özelliği antioksidan etkileridir. Bu etkilerine bağlı olarak kalp ve damar hastalıkları (yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, kalp ritm bozuklukları), çeşitli tip kanserler, karaciğer hasarı, hafıza zayıflaması gibi önemli sağlık sorunlarının önlenmesi bakımından polifenolik bileşiklerce zengin diyetlerin uygulanmasının yararları klinik ve saha çalışmalarının bulguları ile de desteklenmektedir. Ancak farklı kimyasal yapılarda polifenolik bileşiklerin antioksidan etkileri de farklılık göstermektedir. Bu nedenle mümkün olduğunca farklı kaynaklarda bulunan polifenolik bileşiklerin tüketilmesi daha geniş bir etkinlik sağlayabilecektir.
