DUYARSIZLAŞIYOR MUYUZ?

Toplumsal hafızayı canlı tutarak yaşanılanlardan ders çıkarmalı ve sebep olan faktörleri bulmalıyız… Konuyla ilgili Terapi İstanbul Uzman Psikolog Sevtap çakmakçı “toplum olarak unutmak ve duyarsızlaşmak” konusundaki görüşlerini şu şekilde belirtti;

Unutmak, tıpkı bizi hayatta tutan ve ilk bakışta olumsuz algılanan korku gibi, çok doğal bir zihinsel reflekstir. Bir savunma mekanizmasıdır. Hatta bazen hayatiyeti sürdürebilmenin gereklerinden biri bile olabilir.

Psikolog Sevtap çakmakçı, “birden fazla unutma nedeninden söz edilebilir ya işimize gelmediği için unutmak ya da yeni yaşantılar edindikçe eskinin hatırlanmaması olarak gerçekleşen unutmadır” diyor. Burada unutulmak istenecek kadar kötü bir olaydan söz ediyoruz. Oysa hep hatırlanmak istenen, hatırlandıkça kişiyi mutlu eden, yaşama sevincini arttıran durumlar da var şüphesiz. Eğer nörolojik belli rahatsızlıklardan söz etmiyorsak aslında unutma dediğimiz şey bir bilgiyi ya da yaşantıyı bilincin üst katmanlarından geriye hatta bilinçaltına atmak anlamına gelir. Bunu bazen bilerek, isteyerek, o olayı gündemin dışına atarak, orada tutarak, hiç söz etmeyerek başarmaya çalışırız. çünkü yeniden gündeme geldiğinde canımızı yakacak, yüzleşmekten rahatsız olacağımız, korkacağımız durumları hatırlamak istemeyiz. Bu bir kaçınma davranışıdır ve yok saymadır. Ancak yaşanmış olay her ne ise aslında hala orada durmaktadır. Herhangi bir vesileyle yeniden ortaya çıkmak için fırsatını kollamaktadır. Bizi psikolojik olarak rahatsız eden kendimize dair halledilmemiş her mesele için de aynı kolay yola başvururuz. Yani bu insanın ezberinde olan, çok erken dönemlerde öğrenilmiş ve geçici de olsa rahatlamamıza neden olan bir kadim bilgidir.

Ancak olay ya da peş peşe gelen olaylar bizim kişisel alanımızı aşıp kamusal ve sosyal bir mesele olmaya başladığında, vicdanımızla baş başa kalırız. Buna bağlı olarak algılarımız da değişir. Her ne kadar savunduğumuz bir hayat görüşümüz ve siyasi bir fikrimiz olsa da artık insanlık adına her türlü görüş ve fikrin de üstünde bir duruş sergilemenin gerekli olduğu haller yaşanmaktadır. Yılan dokunmadıkça istediği kadar yaşayabilir mantığı da işlemez. Duyarlı insanlar bunun arkasına sığınamazlar.

Bu aşamada bir de insanın başkasına karşı duyarlı olabilmesi için öncelikle kendi temel ihtiyaçlarını doyurmuş olması gerektiği gerçeği ile de karşılaşırız.

Sevtap çakmakçı görüşlerine devam ederken, “ülkemiz son yıllarda çok üzücü, ezici, unutulması zor haberler ve olaylar içinde varlığını ve de ruh sağlığını korumak durumunda kaldı, hala da kalıyor. Her kötü haberle sarsılıp, kaygılanıyoruz. Ancak daha bu durumu sindiremeden hemen yeni ve bazen öncekinden de sarsıcı bir haberle yüz yüze geliyoruz. Bu, bizim gelişmekte olan ve demokrasiyi tam olarak sindirememiş toplumlarla paylaştığımız ortak kaderimiz. Gündem çok hızlı değişiyor ki, duyarsızlaşmaya başlamak da kaçınılmaz bir hal alıyor. Bu belirsizlik ortamında artık kötü gelişmelere beklenen tepkileri ver(e)meyen kişiler, belki de en kolay yönetilip yönlendirilecek kitleleri oluşturuyorlar. En yüksek ses ne diyorsa onun dediğini yapıp o doğrultuda davranmak en kolay yol oluyor kitleler için. Yani kısacası insanın içindeki doğal eğilim olan unutma refleksi ile bunu çok da güzel yöneten egemen güçler bir araya geldiğinde toplumsal unutkanlık çok kolaylaşabiliyor” dedi.

Durum buysa ne yapmalı diye bir ayrı başlık atmak gerek bu noktada. Ne yapmalı da bu kadar kolay unutmamalı, duyarlılıklarımızı koruyabilmeli, en temel insanlık hallerimize sahip çıkabilmeli ve de yaşadıklarımızdan dersler çıkarmalıyız?

Toplumsal hafızayı canlı tutmak, bazı yanlışların unutulmasını engellemek hiçbir zaman kin körüklemek anlamına gelmez. Aksine yaşanılandan ders çıkarmak ve kötü sonuçları irdeleyerek buna sebep olan faktörleri bulmak, zayıf noktalarımızı keşfetmek ve yüzleşmek cesaretini göstermek anlamına gelir.

Bu noktada parmağımız dışarıdakini göstermeden, kendi hatamızı yakalamak ve sorumluluğumuzu üstlenmek, bu çok çetin tedavi sürecinin ilk ve en kıymetli adımı olacaktır.