LAPAROSKOPİ VE HİSTEROSKOPİ

ENDOSKOPİ

Endoskopi vücut boşluklarının küçük ışık kaynakları ile aydınlatılarak gözle doğrudan incelenmesi işlemidir. Bu işlemle hastalıkların gözle veya parça alınarak tanısı konulup aynı zamanda tedavileri yapılabilir. Tıbbın tüm dallarında endoskopik uygulamalar vardır. Ancak jinekoloji bu işlemin ilk ve belki en çok uygulandığı uzmanlık dalı olmuştur. Jinekolojik endoskopi uygulama nedenleri kısaca aşağıdaki gibi özetlenebilir;

TANISAL

TEDAVİ AMAÇLI

Bu iki uygulama birbiri içerisine girmiştir. Tanısal amaçlı bir endoskopik operasyon sırasında görülen hastalık genellikle aynı seansta tedavi edilir (falloposkopi, tuboskopi).Temel olarak jinekolojik endoskopide iki ayrı muayene şekli ve iki ayrı cihaz kullanımı vardır ancak son yıllarda tüplerin karından veya vaginal yoldan yerleştirilen aletlerle incelenmesi de yapılmaktadır. Temel iki yöntem ve aletler şunlardır;

LAPAROSKOPİ: Kadın iç genital organlarının (rahim,yumurtalık,tüpler )veya karın içerisindeki diğer komşu organlar karın duvarı delinerek izlenmesidir. Bu işlem yapılırken kullanılan alet veya aletlere laparoskop denir.

HİSTEROSKOPİ: Rahim ağzı(servikal kanal) ve içerisinin (endometrial kavite) vaginal yoldan rahim içerisine alet yerleştirilerek izlenmesidir. Bu işlem yapılırken kullanılan alet veya aletlere histeroskop denir.
TANISAL

LAPAROSKOPİ

    Kısırlık nedenlerinin araştırılması
    İyileşmeyen bel ve kasık ağrıları
    Doğumsal anormalliklerin tanısı

HİSTEROSKOPİ

    Kısırlık nedenlerinin araştırılması
    Anormal vaginal kanama nedenlerinin araştırılması
    Doğumsal anormalliklerin tanısı

TEDAVİ AMAÇLI

LAPAROSKOPİ

    Tüplerin bağlanması veya açılması
    Endometriozis tedavisi
    Yumurtalık kistlerinin çıkarılması(uygun koşullarda)
    Ağrı tedavisinde LUNA ve presakral nörektomi(rahime giden sinirlerin kesilmesi)
    Miyomektomi(uygun koşullarda rahim dışına büyümüş miyomların çıkarılması)
    Kanser tedavisi
    İdrar kaçırma ameliyatları
    Kısırlık tedavisi (GİFT, ZİFT vb dışarıda döllenmiş yumurtanın tüplere yerleştirilmesinde)
    Rahmin çıkarılması ameliyatları (LAV; laparoskopi yardımı ile vaginal histerektomi)
    Dış gebelik operasyonları
    Bazı doğumsal şekil bozukluklarının tedavisinde kullanılabilir.
    Kayıp rahim içi aracın çıkarılması

HİSTEROSKOPİ

    Miyomektomi (uygun koşullarda ise rahim içerisine büyümüş miyomların çıkarılması)
    Rahim içi dokunun veya iyi huylu kitlelerinin çıkarılması (endometrial ablazyon-rezeksiyon, endometrial polip eksizyonu)
    Doğumsal şekil bozukluklarının operasyonu (septum eksizyonu)
    Bazı kısırlık tedavisi uygulamalarında kullanılabilir.
    Kayıp rahim içi aracın çıkarılması

AMELİYAT TEKNİĞİ

LAPAROSKOPİ

Ameliyathane koşullarında,jinekolojik muayene pozisyonunda genel veya lokal anestezi altında karın duvarından içeriye yerleştirilen özel bir iğneyle(Verres) CO2 (karbondioksit) gazı verilerek karın şişirilir. Böylece bağırsaklar operasyon sahasından uzaklaştırılarak karın içerisine optik ve cerrahi endoskopik aletlerin yerleştirilmesi sırasında yaralanmaları önlenir. Daha sonra görüş sağlayan (genellikle 10 mm fakat 1,9 mm incelikte olanları da vardır) optik ışık ve mercek sistemi göbek içerisinden açılan 1 santimetrelik bir kesiden karın içerisine yerleştirilir. Bunu takiben cerrahi aletlerin içerisinden geçtiği genellikle karın alt orta ve yanlarından gerektiği kadar 0,5 santimetrelik delikler açılarak operasyon yapılır. Bu sırada cerrah karın içerisinden elde edilen görüntüyü renkli bir televizyon ekranı olan monitörden izler. Karın içerisinde cerrahi işlemi yapmak için pensler,makaslar,elektrikle yakma ve yıkama cihazları, lâzer, otomatik veya elle dikiş atma aletleri kullanılabilir. İşlem bittikten sonra bazen kesilen dokular karın alt kısmında yapılan küçük bir cerrahi kesiden çıkarıldıktan sonra karın içi yıkanıp,kanama olmadığından emin olunduktan sonra aletler çıkarılır. Karındaki karbondioksit gazı en son çıkan alet aracılığı ile boşaltıldıktan sonra kesiler dikilerek kapatılıp hasta uyandırılır.

Hasta genellikle aynı gün veya ertesi sabaha kadar takip edildikten sonra evine gönderilebilir.

HİSTEROSKOPİ

Hastaya sadece tanısal amaçlı histeroskopi yapılacaksa ameliyathane koşullarına ve genel anesteziye gerek yoktur. Hasta muayenehane koşullarında jinekolojik muayene masasına yatar ve vajen, rahim ağzı (serviks) antiseptik sıvılarla temizlendikten sonra lokal anestezi uygulanır. Bir kaç dakika bekledikten sonra genellikle rahim ağzının genişletilmesine gerek duyulmadan 0,5 cm çapında bir telekop (çubuk şeklinde bir görüntü taşıyıcı) rahim içerisine yavaşça yerleştirilir ve aynı zamanda içeriye karbondioksit gazı veya sıvılar verilerek rahim içerisi (endometrial kavite) gözle monitörden izlenir. Anormal görülen dokulardan çok küçük penslerle doku örneği (biopsi) alınarak kesin tanı için patolojik incelemeye gönderilir. Hastalar genellikle işlemi yarıda bırakacak kadar ağrı duymazlar ve tanısal histeroskopi 5-10 dakika içerisinde tamamlanır. Cerrahi histeroskopi ise laparoskopi ile aynı koşullarda yapılır. Burada kullanılan aletler daha kalın olduğu için rahim ağzı iyice genişletilerek aletler içeriye yerleştirildikten sonra endoskopik makas, elektrokoter veya lâzer sistemi kullanılarak uygun cerrahi işlem yapılır.