TIP BİLİŞİMİ NEDİR?

Nedir?

Tıp Bilişimi sağlık – özellikle Tıp Bilimi ile Bilişim Teknolojilerinin birleştiği bir alandır. Yurtdışında 1960’lı yıllardan sonra ortaya ayrı bir bilim dalı olarak ortaya çıkmıştır. Çağımıza adını veren “bilgi” çağında, özellikle son 10 yıldır çok hızla ilerleyen Bilişim Teknolojileri (Donanım + Yazılım + İletişim) ile ivme kazanmıştır. Sağlık hizmetlerinin daha etkin, kaliteli ve ucuz veribilmesini sağlamakla kalmayıp ayrıca araştırma ve eğitim alanlarında yeni olanaklar ve yöntemler sunmaktadır.

Tıp ve Bilgisayarlar

Bilgisayarlar tıpta veri toplama ve yorumlama aşamalarında kullanılırlar. Ayrıca yeni tıbbi bilgi birikiminin oluşmasına yardımcı olurlar. En önemlisi veri, bilgi ve birikim – Hepsi bilgisayar ortamında saklanabilir (Dijital/Sayısal olarak)

İnsanlar ve Bilgisayarlar

Bilgisayarlar veriyi yorumlayamazlar, yalnızca işleyebilirler. Sadece insan veriyi yorumlayarak bilgi haline dönüştürebilir (Şimdilik!)

Sağlık süreçlerinde bilgisayarlar insanların yerini alamaz/almamalıdır; sadece insan beyninin kapasitesini artırıcı rol alabilirler.

Bilgisayarlar:

Hafızayı güçlendirebilir.

Beynin veri işleme hızını artırabilir.

Veri işleme hassasiyetini ve güvenilirliğini artırabilirler.

Benzetme: Nasıl tıpta duyularımızı steteskop veya mikroskop ile güçlendiriyorsak, beynimizi ve bilişsel kapasitemizi de bilgisayarlar ile artırabiliriz.

Çalışma Alanları

• Elektronik Sağlık Kayıtları (Bu alanda AB bünyesinde hızla standardizasyon ve uygulama çalışmaları sürmektedir)

• Tıbbi kod ve klasifikasyon standartları(ICD, SNOMED)

• Biyosinyal analizi (Yorumlu EKG)

• Tıbbi Görüntüleme (CT, MRI)

• Görüntü işleme ve analizi (Otomatik karyotipleme)

• Sağlık Bilgi Sistemleri

o Hastane Bilgi Sistemleri

o Klinik Bilgi Sistemleri

o Klinik Destek Sistemleri

o Hemşirelik Bilgi Sistemleri

• Eğitim ve Araştırmaya Yönelik Sistemler

o Web tabanlı/Intranet üzerinden lokal/uzaktan eğitim

o Klinik veritabanları, istatistik ve analiz araçları (Veri ambarı, veri madenciliği)

• Klinik Karar Destek Sistemleri (Uzman sistemler, yapay zeka, bilgi bankaları…)

• Sağlık Bilgilerine Ulaşma (MEDLINE, Genetik veritabanları, protein veritabanları, klinik veritabanları…

• Teletıp (Teleradyoloji, telepatoloji…)

• Robotik Uygulamalar (Uzaktan cerrahi)

• Tıp Eğitimi: Daha iyi ve etkin bir tıp eğitimi.

o Modeller ve simülasyon ile görülmesi/anlaşılması zor kavramların ve becerilerin öğretilmesi

o Bilgiye hızlı ve kolay erişim

Bazı Önemli Organizasyonlar

International Medical Informatics Association (IMIA) www.imia.org

American Medical Informatics Association (AMIA) www.amia.org

National Institute of Health (NIH) www.nih.gov

Health Level 7 www.hl7.org

SNOMED www.snomed.org

DICOM http://medical.nema.org/dicom.html

OpenEHR Foundation www.openehr.org

Tıp Bilişimi Derneği : www.turkmia.org

Dr. Koray Atalağ