ATIKSULAR HAKKINDA GENELGE

ÖLÜLERİN NAKLİ HAKKINDA GENELGE

T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü

SAYI : B100TSH0100005 ANKARA
KONU : Ölülerin Nakli

01.05.2000 5854
GENELGE
2000/43
Mezarların açılması, ölülerin çıkarılması, ölülerin tahniti, tabutlanması ve nakli fert, toplum ve çevre sağlığı açısından önem arz etmektedir.
1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun “Sıhhi Teşkilat” başlıklı birinci babı, ” Vilayet Hususi İdareleri ve Belediyeler ” başlıklı dördüncü faslı, 20nci maddede, cenazelerin nakli işleri, belediyelerin ifasıyla yükümlü oldukları görevler arasında sayılmıştır.
“Mezarlıklar, Ölülerin Defni, Mezardan Çıkarılması ve Nakli ” başlıklı onuncu babı, ” Mezarlıklar ve Ölülerin Defni ” başlıklı birinci faslı, 222nci maddede, her şehir ve kasabada cenazelerin bulunduğu mahalden mezarlığa kadar ne suretle nakledilecekleri hakkında mahalli sıhhiye memurlarının mütalaası alınmak şartıyla belediyelerce bir talimatname çıkarılacağı, cenazelerin kolayca ve usulü dairesinde nakline nezaret ve bu konuda gerekli araçların hazırlanmasına belediyelerin mecbur olduğu, genel araçların cenaze nakline veya cenaze nakline mahsus araçların diğer hususlara tahsisinin yasak olduğu,
“Ölülerin Çıkarılması ve Nakli ” başlıklı ikinci faslı, 227, 228, 229, 230, 231, 232, 233, ve 234üncü maddelerde,
Cesetlerin tamamıyla tahallül ve tefessühünden evvel mezarlar açılarak ölülerin çıkarılması,
Bir ölünün gerek defninden evvel ve gerek defninden sonra bir kasadan diğerine nakli,
Kolera, veba, çiçek, şarbon, cüzzam, ruam ve tifus hastalıklarından vefat edenlerin nakli,
Bir şehir ve kasabadan diğerine nakledilecek ölülerin tabutlanması,
Demiryolları, havayolları ve denizyolları ile ölü nakli,
Uzun müddet devam edecek nakiller ve sıcak mevsimlerde ölü nakli,
Yabancı ülkelerden getirilen ölülerin nakli,
282nci maddede, bu Kanunda yazılı olan yasaklara aykırı hareket edenler veya zorunluluklara uymayanlar,
300üncü maddede, 227nci maddede zikredilen istisna dışında gerekli müsaadeyi almadan herhangi suretle olursa olsun mezarları açanlar,
301inci maddede, müsaadesiz bir şehir ve kasabadan diğerine ölü nakledenler,
Ek Madde 2’de, bu Kanunun 69uncu maddesi gereğince alınmış olan tedbirlerden çevre sağlığı ile ilgili olanlara uyulmaması halinde, uygulanacak cezalar,
Ek Madde 1’de, bu Kanunda yazılı suçları işleyenler hakkında 303üncü maddede yazılı kimseler tarafından düzenlenen tutanakların aksi sabit oluncaya kadar muteber oldukları,
k Madde 3’de, bu Kanun kapsamına giren ve genel sağlığa ilişkin davalara, Mahkemelerce, Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunun 1inci maddesindeki yer ve 4üncü maddesindeki zaman kaydına bakılmaksızın suçüstü hükümlerine göre bakılacağı ve hükümler kesinleştikten sonra bunların birer suretinin Cumhuriyet Savcılıklarınca doğrudan doğruya Bakanlığımıza gönderileceğine ilişkin hükümler yer almaktadır.
1580 sayılı Belediye Kanununun 15inci maddesinde, cenazelerin nakli, belediyelerin görevleri arasında sayılmıştır.
3584 sayılı Cenaze Nakline Mahsus Beynelmilel İtilafnameye İltihakımız Hakkında Kanun ve 1887 sayılı Cenazelerin Nakli Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanunda, ülkeler arasına cenazelerin nakline dair esaslar belirtilmektedir.
09.08.1931 tarih ve 1868 sayılı Resmi Gazetede yayımlanıp yürürlüğe giren Mezarlıklar Hakkındaki Nizamnamenin 27inci maddesinde, ölülerin mezarlığa kadar naklinin belediyeye ait olduğu, bu hususta gerekli tesisatın belediyelerce vücuda getirileceği belirtilmiştir.
Ölülerin Bir Yerden Bir Yere Nakline Dair Talimatnamede ölülerin bir yerden diğer bir yere nakline ilişkin esaslar verilmiştir.
Fert, toplum ve çevre sağlığının korunması çerçevesinde;
Cenazelerin bulunduğu mahalden mezarlığa kadar ne suretle nakledilecekleri hakkında ilçe sağlık grup başkanlıkları, merkez ilçede İl Sağlık Müdürlüğünün mütalaası alınmak şartıyla belediyelerce bir talimatname yayımlanması ve ilan olunmasının,
Belediyelerin cenazelerin kolayca ve usulü dairesinde nakline nezaretleri ve bu konuda gerekli tesisat ve araçları hazırlamalarının,
Genel nakil araçları ile cenaze naklinin önlenmesinin,
Cenaze nakline mahsus araçların diğer hususlara tahsis edilmemesinin ve kullanılmamasının,
Gerek belediye sınırları içerisinde, gerekse bir yerden bir yere, cenaze naklinde kullanılan araçların gerekli asgari teknik ve hijyenik şartlara sahip olmaları ve bu şartları sağlamalarının,
Cenazelerin naklinde, cesetlerin tamamıyla tahallül ve tefessühünden evvel mezarların açılarak ölülerin çıkarılması, bir ölünün gerek defninden evvel ve gerek defninden sonra bir şehir, kasaba ve köyden diğerine nakli, ölünün tabutlanması, deniz yoluyla yapılacak ölü nakliyatı, yabancı ülkelerden getirilen ölülerin nakline dair gerekli onay, müsaade, izin, ruhsat ve belgelerin alınmış olmasının,
Gerekli onay, müsaade, izin, ruhsat ve belgeler alınmadan ve ibraz olunmadan cenaze naklinin önlenmesi ve engellenmesinin,
Onay, müsaade, izin, ruhsat ve belgelerde, ölünün hüviyeti, adı, soyadı, yaşı, ölümün vuku bulduğu yer tarih ve sebebi, nakline onay/müsaade/izin/ruhsat verildiği, naklinin sağlık sakıncası doğurmayacağı ve ilgili diğer hususlar açıklıkla kaydedilmesinin,
Mezardan çıkarılarak nakledilmek istenilen ölüler için öncelikle defin ruhsatiyesi kayıtlarının tetkik edilmesi ve Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 229uncu maddesinin dikkate alınmasının,
Ölülerin Bir Yerden Diğer Bir Yere Nakline Dair Talimatname ile 3584 ve 1887 sayılı Kanunlarda öngörülen usul ve esaslara uygun olarak tabutlanmasının, bu tarzda tabutlanmayan ölülerin naklinin önlenmesi ve engellenmesinin,
Sıcak mevsimlerde ve mevsim ne olursa olsun on iki saatten fazla devam edecek nakillerde ölülerin tahnit edilmesinin,
Mezarları açılması, ölülerin çıkarılması, ölülerin tahniti, tabutlanması ve naklinde çalışanların sağlığının korunması için gerekli her türlü tedbirin alınması ve aldırılmasının, temini;
Konuya ilişkin Valiliğinizce sürekli ve periyodik kontrol ve denetimlerin yapılması;
Kontrol ve denetim sonuçlarına göre.
Mezarların açılması, ölülerin çıkarılması, ölülerin tahniti, tabutlanması ve nakli ile ilgili yasaklara aykırı hareket edenler, zorunluluklara, alınmış olan tedbirlere uymayanlar,
Cenazelerin bulunduğu mahalden mezarlığa kadar ne suretle nakledilecekleri hakkında bir talimatname hazırlamayan ve ilan etmeyen,
Cenazelerin kolayca ve usulü dairesinde nakline nezaret etmeyen ve bu konuda gerekli tesisatı ve araçları hazırlamayan belediyeler,
Genel nakil araçları ile cenaze nakledenler,
Cenaze nakline mahsus araçları diğer hususlara tahsis edenler ve kullananlar,
Gerekli asgari teknik ve hijyenik şartlara sahip olmayan ve bu şartları sağlamayan cenaze nakil araçları sahipleri,
Adli otopsiler haricinde, gerekli müsaadeyi almadan cesetlerin tahallül ve tefessühünden evvel mezarları açarak ölüleri çıkaranlar, bu hususta müsaade verilmeden önce ” sıhhat memurları” nın mütalaasını almayanlar,
Mezardan çıkarılarak nakledilmek istenen ölüler için öncelikle defin ruhsatiyesi kayıtlarını tetkik etmeyenler ve Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 229uncu maddesini dikkate almayanlar, Ölü henüz defnedilmemişse defnine ruhsat verildiğini belirten belge olmadan ve ibraz edilmeden bir şehir, kasaba ve köyden diğerine nakli için belge verenler,
Cenazelerin nakline ilişkin onay, müsaade, izin, ruhsat ve belgelerde, ölünün hüviyeti, adı, soyadı, yaşı, ölümün vuku bulduğu yer, tarih ve sebebi, nakline onay/ müsaade/ izin/ ruhsat verildiği, naklinin sakınca doğurmayacağı ve ilgili diğer hususları açıklıkla kaydetmeyenler,
Gerekli belgesi olmadan ve ibraz etmeden, ölü henüz defnedilmemişse defnine ruhsat verildiğini belirten belge ve diğer gerekli belgesi olmadan ve ibraz etmeden, bir ölünün gerek defninden evvel ve gerek defninden sonra bir şehir, kasaba ve köyden diğerine nakli için belge verenler,
Ölülerin Bir Yerden Diğer Bir Yere Nakline Dair Talimatname ile 3584 ve 1887 sayılı Kanunlarda öngörülen usul ve esaslara uygun olarak tabutlanmadan,
Sıcak mevsimlerde ve mevsim ne olursa olsun on iki saatten fazla devam edecek mahallerde tahnit edilmeden ölüleri nakledenler ve nakline izin verenler,
Mezarların açılması, ölülerin çıkarılması, ölülerin tahniti, tabutlanması ve naklinde çalışanların sağlığının korunması için gerekli tedbirleri almayan ve aldırmayanlar, hakkında, ilgili mevzuat doğrultusunda Valiliğinizce gerekli her türlü işlemin uygulanması ve uygulattırılması;
Mezarların açılması, ölülerin çıkarılması, ölülerin tahniti. tabutlanması ve naklinde, insan sağlığının korunması için Valiliğinizce gerekli her türlü tedbirin alınması ve aldırılması; hususlarında bilgilerinizi ve gereğini, genelgemiz hükümlerinin Kaymakamlıklar, Belediye Başkanlıkları, Köy İhtiyar Heyetleri ile İliniz Kamuoyuna ve diğer ilgili birimlere duyurulmasını arz ve rica ederim.

Doç.Dr. Osman DURMUŞ
Bakan

Ek: 2 Kanun örneği(6 shf)
1 Talimatname örneği(1 shf)

DAĞITIM:
GEREĞİ:
81 İL VALİLİĞİ
(İl Sağlık Müdürlüğü)

BİLGİ:
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
(Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü)
(Emniyet Genel Müdürlüğü)
ADALET BAKANLIĞI
ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI
BAKANLIK HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
BAKANLIK DIŞ İLİŞKİLER DAİRESİ BAŞKANLIĞI
BAKANLIK TEFTİŞ KURULU BAŞKANLIĞI
BAKANLIK BASIN VE HALKLA İLİŞKİLER MÜŞAVİRLİĞİ