SITMANIN İMHASI HAKKINDA KANUN

SITMANIN İMHASI HAKKINDA KANUN

Kanun Numarası: 7402
Resmi Gazete
Tarih: 11.1.1960; Sayı: 10402

Madde 1 – Yurt içinde sıtmanın imhası (Eradikasyon) bu kanun hükümlerine göre yapılır. Bu faaliyet beş yıl devam eder.
(Ek: 22/12/1964 – 520/1. md.) Bu süre Bakanlar Kurulu Kararı ile uzatılabilir.

Madde 2 – Sıtmanın imhası faaliyeti:
a) Sıtmalıları kati şekilde tedavi ederek intan membalarını bertaraf etmek,
b) Nakil sivrisinekleri imha ederek sıtmanın intikalini önlemek,
Suretiyle yapılır.
İmha faaliyeti yapılacak yerler ile faaliyet müddetleri Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletince tesbit olunur.

Teşkilat ve Salahiyet

Madde 3 – Sıhhat ve İçtimai Muavanet Vekaleti:
a) İmha faaliyeti yapılacak yerlerde lüzumlu bölge teşkilatı ile bölgeler grubu reislikleri ihdas etmeye, enstitüler ve laboratuvarlar tesis etmeye ve bu teşekkülleri icabında başka yerlere nakletmeye, kısmen veya tamamen kaldırmaya,
b) Sıtma tedavisine yarıyan ilaçları parasız vermeye,
Salahiyetlidir.

Madde 4 – Bölgeler grup reislikleri doğrudan doğruya Vekalete bağlı olup gruplarına dahil bölgelerdeki teşkilatın ilmi murakıpleridirler. Bu sıfatla Vekaletçe imha mevzuunda verilmiş olan bütün emirlerin infazını murakabe ve temin ile mükellef olup imhanın süratle tahakkukundan mesuldürler.
Bölge reislikleri, bölgelerine dahil vilayet ve kazalardaki teşkilatın amiri olup bölgelerinin sıtma ile alakalı bütün ilmi, teknik ve idari işlerini tedvirle mükellef ve bu işlerin matlup şekilde yürütülmesinden mesuldürler.
Bölge reislikleri,bulundukları vilayet vasıtasiyle Vekaletle muhabere ederler. Bölge reislikleri 3017 sayılı kanunun 30 uncu maddesinin 2 nci fıkrası hükmünden istisna edilmiştir.

Madde 5 – Umumi ve mülhak bütçeli dairelerle hususi idareler, belediyeler, köy hükmi şahsiyetleri 3659 sayılı kanuna tabi teşekküller ve bunlara bağlı idare, müessese ve kurumlar ve sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait sair teşekküllerle bilümum hususi müessese ve işyeri sahip veya temsilcileri ve diğer hakiki şahıslar Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti veya teşkilat tarafından bu kanun gereğince tesbit olunan tedbirleri almak ve tesisleri yapmakla vazifelidirler.

Mecburiyet, Mükellefiyet ve Yasaklar

Madde 6 – İmha faaliyeti yapılan yerlerde:
a) 5 inci maddede yazılı daire, müessese ve teşekküllerle hakiki şahıslar; sokak, ev, bağ, bahçe, arsa, mera, çayır, kavaklık ve çeltiklik, taş, kum kireç, tuğla ve kiremit ocakları gibi yerlerde ve sivrisinek sürfelerinin yetişip inkişaf edebileceği müddet içinde su altında bırakılan tarlalarla fabrika, su harkları, su değirmenleri ve bentleri, çeşme ayakları gibi durgun su birikintileri husule getirebilecak sair yerlerde tesbit edilen sivrisinek sürfelerinin imhası ve bu yerlerin ıslahı hakkında teşkilat tarafından tavsiye olunacak tedbirleri tayin olunacak müddet içinde almaya mecburdurlar.
b) Yukarıdaki bentte mezkür tedbirleri akim bıraktırmak, güçleştirmek, geciktirmek yasaktır. Bilümum binalar ile müştemilatında, bağ ve bahçe gibi yerlerde yapılacak tetkik ve teftişlere mani olunamaz.

Madde 7 – Herkes, teşkilat tarafından mahallinde yapılacak umumi veya kısmi muayenelere icabet etmeye ve hastalığın teşhisi veya kütlenin sıtma paraziti endeksinin tayini maksadiyle yapılacak bakteriyolojik muayeneler için her talep vukuunda kan alınmasına ve ilaçların tatbikına müsaade etmeye mecburdur.
Bu madde tatbikatından dolayı, reşit olmıyan veya temyiz kudretini haiz bulunmıyan kimselerin veli veya vasileri mesuldürler.

Madde 8 – Sivrisineklerin itlafı maksadiyle evler ve müştemilatı ile bağ ve bahçeler ve sair yerlerde kain olup içinde insan ve hayvan barınan bilümum binalara kalıcı haşere öldürücü madde püskürtülmesine ve gerekli sair tedbirlerin alınmasına engel olmak ve kalıcı haşere öldürücü madde tatbikinden itibaren beş ay geçmeden duvar ve tavan satıhlarını silmek, yıkamak veya badana etmek yasaktır.

Madde 9 – Yol, demiryolu, köprü su barajları, regülatör, sulama, boşaltma ve kurutma kanalları inşaatiyle fabrika, çiftlik gibi kalabalık halk kütlesi barındıran tesislere ait inşaat sırasında alakalı makam, müessese ve şahıslar sıtmayı önlemek bakımından Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti veya mahalli teşkilat tarafından gösterilecek tedbirleri önceden almak ve bunları devam ettirmekle mükelleftirler.

Madde 10 – 5, 6 ve 9 uncu maddeler gereğince salahiyetli merciler tarafından alınması lüzumlu görülen tedbirler; alakalı Devlet daireleriyle belediyelere, köy hükmi şahıslarına, 3659 sayılı kanuna tabi teşekküllerle bunlara bağlı idare, müessese ve kurumlara ve sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait sair teşekküllerle bilümum hususi müessese ve işyeri sahip veya temsilcilerine ve diğer hakiki şahıslara yazılı olarak bildirilir. 7 ve 8 inci maddeler gereğince yapılacak muayenelerle haşere öldürücü madde tatbikatının zamanı; şehir, kasaba ve köylerde mahalli örf ve adete göre halka duyurulur.

Madde 11 – Her sıtma vakasının ihbarı mecburidir. Askeri veya sivil resmi ve serbest bütün tabipler, bilümum hastane ve diğer sağlık müesseseleri başhekim veya müdürleri, bakteriyolojik tahlil laboratuvarları müdür veya mütehassısları teşhis ettikleri sıtma vakalarını bulundukları yerlerin bölge reisliklerine ve şubelerine, bu teşekküllerin bulunmadığı yerlerde Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlükleri, Hükümet tabiplikleri veya sağlık merkezi baştabipliklerine en seri vasıta ile haber vermekle mükelleftirler.
İhbarla mükellef olanlar; hastanın adı, soyadı, yaşı ve sarih adresini alakalı makamlara yazı ile bildirmeye ve mücbir sebep olmadıkça hastadan alınacak kalın damla veya yayma kanı da beraber vermeye mecburdurlar.
Teşkilatın bulunmadığı yerlerde mahalli sağlık makamlarına yapılacak sıtmalı ihbarlarına ait 2 nci fıkrada münderiç malümatı havi yazı ve kanların bu makamlarca mümkünse aynı günde, olmadığı takdirde ertesi günü en yakın bölge reisliğine gönderilmesi mecburidir.

Madde 12 – Şehir ve kasabalarda sivrisinek üremesine mani olacak ve yok edilmesini sağlıyacak tedbirleri almaya mahalli belediyeler mecburdur.

Madde 13 – Teşkilatta çalıştırılanlar; su baskını, zelzele ve yangın veya umumi hayata müessir afetler gibi fevkalade haller müstesna olmak üzere mahalli idare amirleri tarafından – muvakkat dahi olsa – asli vazifeleri haricinde sair hizmetlerde çalıştırılamazlar.

Cezai Hükümler

Madde 14 – Bu kanun hükümleri gereğince salahiyetli merciler tarafından alınması lüzumlu görülen tedbirleri yerine getirmiyen 3659 sayılı Kanuna tabi teşekküller ve bunlara bağlı idare, müessese ve kurumlar ve sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait sair teşekküllere mensup bilümum memur ve müstahdemlere fiillerinin mahiyetlerine göre Türk Ceza Kanununun Devlet memurları hakkındaki hükümleri tatbik olunur.

Madde 15 – 5 ve 6 ncı maddeler gereğince alınması icabeden tedbirleri yerine getirmiyen, tesisleri yapmıyan veya mükellefiyetleri ifa eylemiyen hususi ve hükmi şahıslarla adi ortaklıkların işlerini fiilen idare eden vazifelileri ve taallüku halinde idare meclisi reisi ve azaları ve hakiki şahıslar 500 liradan 2 500 liraya kadar ağır para cezasiyle cezalandırılırlar.

Madde 16 – 7 nci madde hükmüne riayet etmiyenler 25 liradan 100 liraya kadar hafif para cezasına mahküm edilirler. Tekerrürü halinde hafif para cezası iki kat olarak hükmolunur.

Madde 17 – 8 inci maddede yazılı yasaklara aykırı hareket edenler 100 liradan 500 liraya kadar ağır para cezasiyle cezalandırılırlar. Tekerrürü halinde ağır para cezası iki kat olarak hükmolunur.

Madde 18 – 9 uncu maddede yazılı tedbirleri almıyan veya bunları idame ettirmiyen hususi hükmi şahıslarla adi ortaklıkların işlerini fiilen idare eden vazifelileri ve taallüku halinde idare meclisi reisi ve azaları ve hakiki şahıslar 2500 liradan 10 000 liraya kadar ağır para cezasiyle cezalandırılırlar.

Madde 19 – 11 inci maddede yazılı mecburiyete riayet etmiyenler 100 liradan 500 liraya kadar ağır para cezasiyle cezalandırılırlar. Tekerrürü halinde cezanın asgari haddi 250 liradan aşağı olamaz.

Madde 20 – Teşkilat tarafından bu kanunda yazılı hususlar hakkında tanzim olunacak zabıt varakaları, suçlunun hüviyet ve ikametgahı tesbit edildikten sonra derhal mahalli Cumhuriyet Müddeiumumiliğine tevdi olunur. Zabıt varakaları aksi sabit oluncaya kadar muteberdir.
Bu kanunla ilgili suçlara ait davalar müstacel mevaddan addolunur.

Madde 21 – Bu kanuna göre hususi hükmi şahısların organları hakkında hükmolunan para cezalarından alakalı hususi hükmi şahıs mezkür organlarla birlikte müteselsilen mesuldür.
Para cezaları hükmi şahıslardan, Amme alacaklarının tahsil usulü hakkındaki Kanun hükümleri mucibince tahsil edilir.

Müteferrik Hükümler

Madde 22 – Sıtma Savaşı Umum Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatında çalıştırılan bilümum memur ve hizmetliler umumi seferberlik dışında müeccel sayılırlar.

Madde 23 – Vilayetlerde bölge reisleri, kazalarda şube tabipleri bulundukları mahallin hıfzıssıhha meclisinin tabii azasıdırlar.

Madde 24 – Bölgeler grupu reisleri Vekalet encümenin intihabı ve Vekilin tasdikı üzerine kararname ile tayin edilirler.

Madde 25 – Sıtmanın imhası için lüzumlu ilaç, malzeme ve teçhizat ile sair maddelerin ve motorlu nakil vasıtaları yedek parçalarının satınalınmasına ve bunların memleket dahilinde nakillerine mütaallik taahhüt işleri ve motorlu nakil vasıtalarının tamirleri 2490 sayılı Artırma, Eksiltme ve İhale Kanunu hükümlerine tabi değildir.
Ancak, mahallen teşkil olunacak satınalma komisyonlarında maliye teşkilatının bir temsilcisi bulundurulur.

Madde 26 – 11/2/1946 tarih ve 4862 sayılı Kanunun, 16/6/1947 tarih ve 5087, 19/4/1948 tarih ve 5194, 1/8/1951 tarih ve 5825 sayılı kanunlarla muaddel sayılı cetvelinden Sıtma Savaşı Umum Müdürlüğü merkez ve vilayetler teşkilatı ile Adana Sıtma Enstitüsü Müdürlüğü başlığı altındaki kadrolar kaldırılmış, bunların yerine bu kanuna bağlı cetvelde derece, aded, memuriyet unvanları ile aylık tutarları gösterilen kadrolar konulmuştur.

Madde 27 – 4871 sayılı Sıtma Savaşı Kanunu ilga edilmiştir.

Madde 28 – Bu kanun neşri tarihinden itibaren mer’idir.

Madde 29 – Bu kanunun hükümlerini icraya İcra Vekilleri Heyeti memurdur.