STANDART DIŞI 6 BİN AMBULANS HASTALARI ÖLÜME TAŞIYOR

Sağlık Bakanlığı geçen yıl tüm ambulanslar için uyulması gereken standartları belirleyen bir yönetmelik yayınladı ve ilgili kurumlara bir yıl süre tanıdı.

Süre dolmasına rağmen Türkiye genelindeki 10 bin ambulansın 6 bininde hayatî önemdeki şartlar hâlâ yerine getirilmedi.

Sağlık Bakanlığı bir yıl önce Resmi Gazete’de bir yönetmelik yayımlayarak, ambulansların iç ve dış donanımlarında asgari standartları belirledi. Bir yıllık süre dolmasına rağmen Türkiye genelindeki yaklaşık 10 bin ambulanstan 6 bininde standartlar yerine getirilmedi. Acil müdahale uzmanı ve AKUT Kurucu Başkanı Dr. Feridun Çelikmen, bu durumun can kaybı ve sakatlanmalara sebep olacağını belirterek “Yönetmelik iyi niyetle hazırlanmış mükemmel bir yönetmelik; ancak denetim aşamasında işlevini yitiriyor. Eğer bu yönetmelik tam olarak uygulansa İstanbul’da bir elin parmaklarından fazla ambulans kalmaz. Sağlık müdürlükleri bunu dikkate alarak tolerans gösteriyor.” dedi.

Sağlık Bakanlığı tarafından 8 Temmuz 2001’de yayınlanan yönetmelikte, bir ambulansta olması gereken asgari sağlık personeli, tıbbî cihaz ve ilaçlar ile dış görünümünü belirleyen standartlar yer alıyor. Yönetmelik, ambulansları ‘acil yardım’ ve ‘hasta nakil’ olmak üzere ikiye ayırıyor. Yönetmelik, hasta nakil ambulanslarının acil müdahale ambulansı olarak kullanılmasını yasaklıyor; ambulansın cenaze nakil aracı olarak kullanılamayacağını da esasa bağlıyor.

Özel sağlık hizmeti veren ambulanslarda “özel” ibaresinin diğer yazılardan daha küçük ve yanıltıcı biçimde yazılamamasını öngörüyor. Acil yardım ambulansında 30, hasta nakil ambulanslarında ise 20 ayrı kalem tıbbî cihaz araç ve gerecin bulunmasını zorunlu kılıyor. Acil yardım ambulansında en az biri hekim olmak üzere iki sağlık personeli ile şoför, hasta nakil ambulansında ise en az bir sağlık personeli ile şoförden oluşan ekip bulunması zorunlu hale getiriliyor. Fahiş fiyat uygulamasını engellemek amacıyla ambulans ücretlerine de düzenleme getiriliyor.

Buna göre, ambulans servisleri ile ambulans hizmeti veren kişi veya kuruluşlarca verilen teklifler; İl Sağlık Müdürü başkanlığındaki bir komisyon tarafından değerlendiriliyor. Komisyon Belediye Başkanlığı, Tabip Odası, Şoförler ve Otomobilciler Derneği temsilcileri ile acil sağlık hizmetlerini yürütmekle görevli şube müdüründen oluşuyor. Komisyon değerlendirmede yerel şartlar ve emsal ücretleri göz önünde bulunduruyor.

“Özel Ambulans Servisi Uygunluk Belgesi” almayan ambulans hizmetlerinin valilik tarafından süresiz olarak durdurulması gerekiyor. Kamu ve özel kuruluşlara ait ambulansların bir yıllık süre içinde gerekli tadilat ve donanımlarını yapmazlarsa araçların ambulans tescil belgelerinin yetkili trafik birimleri tarafından iptali isteniyor. Ancak yönetmelik hükümlerine rağmen standart dışı olan ambulanslar henüz trafikten men edilmedi. Türkiye genelinde kamuya ve özel şirketlere ait 10 bin ambulanstan yaklaşık 6 bininin yönetmeliğe aykırı çalıştığı tahmin ediliyor.

Acil müdahale uzmanı ve AKUT Kurucu Başkanı Dr. Feridun Çelikmen, yönetmeliğin uygulanmaması nedeniyle acil müdahale gerektiren durumlarda can kaybı ve sakatlanmaların devam edeceğini vurgulayarak, piyasadaki ambulansların yüzde 95’ini “cafcaflı panelvan” olarak tanımladı. Çelikmen, “Ünlü sanatçı Kemal Sunal’ın ölümü ve Aydın Menderes’in sakat kalmasının en önemli sebebi tam donanımlı ambulans bulunmamasıdır.” diye konuştu. Hayati öneme sahip ambulans hizmetlerine karşı bu kadar tolerans tanınmasının yanlışlığına dikkat çeken Çelikmen, “Bunun en acı örneğini depremde yaşadık. İnsanlar dış görünüşlerine aldanıp ambulans çağırıyorlar; ama ambulans görüntüsü olan bu panelvanlar ölümlere ve yaralanmalara neden oluyor.” dedi.

İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü yetkilileri , İstanbul’da 112’ye bağlı olarak çalışan 50 ambulansın tamamının yönetmelik şartlarına uygun olduğunu söylerken, diğer kamu kurumlarında ve özel çalışan bazı ambulansların tartışılabilecek bir durumda olduğunu dile getirdi. Sağlık Müdürlüğü yetkilileri, sağlık grup başkanlıkları tarafından rutin denetimlerin yapıldığını dile getirirken, “Tabii ki birtakım kafasına göre ambulans almış bizim kayıtlarımıza girmeyen ambulanslar ya da gözden kaçanlar olabilir. Biz bu ambulanslara ruhsat vermiyoruz, çalışmaya devam etmeleri durumunda da trafikten men edilmesini istiyoruz.” şeklinde bilgi verdi.

Acil yardım ambulansı olarak kullanılacak araçlarda bulundurulacak asgari tıbbî cihaz, araç–gereç ve malzemelerin nitelik ve miktarları:

1– Ana sedye 1 adet

2– Kombinasyon sedye 1 adet

3– Vakum sedye 1 adet

4 Faraş sedye 1 adet

5– Oksijen tüpü ve prizi 1 adet

6– Vakum aspiratörü 1 adet

7– Portatif oksijen tüpü 1 adet

8– Portatif aspiratör 1 adet

9– Asgari 6 değişik parçalı şişme atel seti 1 adet

10– Traksiyon atel seti 1 adet

11– Boyunluk seti 1 adet

12– Resüsitatör (Abu cihazı, bebek ve yetişkin için) 1 adet

13– Laringoskop seti 1 adet

14– Defibrilatör (Monitörlü) 1 adet

15– Sabit tansiyon aleti (Steteskoplu) 1 adet

16– Portatif tansiyon aleti (Stetoskoplu) 1 adet

17– Diagnostik set 1 adet

18– Sırt tahtası 1 adet

19– KED kurtarma yeleği 1 adet

20– Cenaze torbası 2 adet

21– Acil doğum seti 1 adet

22– Cut–down seti 1 adet

23– Zehir antidot seti 1 adet

24– Yanık seti 1 adet

25– Temel tıbbi malzeme çantası 1 adet

26– Oksijen maskesi ve nazal kateterler (3 farklı boyda) 1’er adet 27– Aspirasyon kateterleri (3 farklı boyda) 1’er adet

28– Muhtelif boyda foley sonda ve idrar torbası (3 farklı boyda) 1’er adet

29– Muhtelif ölçüde enjektör 10 adet

30– Serum seti ve kelebek set 5’er adet (Zaman Gazetesi)