Genel SağlıkHABERLER

KALÇA EKLEMI YIRTIKLARINDAKI KAPALI AMELIYAT, PROTEZI GECIKTIRIYOR

Kalça hastalıkları günümüzde 18-20 yaşındaki gençlerden, 50-60 yaş grubuna kadar farklı yaş kesimlerinde görülebilen bir saĞlık sorunu. Üstelik sadece sporcularda ortaya çıkmıyor. Acıbadem Fulya Hastanesi’nden Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Sarper Çetinkaya, tekrarlayan hareketler, çömelme, dik merdiven çıkma, ani hareketler sonucunda kalça ekleminde tıpkı menisküs gibi yırtıkların oluşabileceĞini söylüyor. Bu yırtıklar oluştuĞunda özelikle de gençlerde protez ameliyatı yapmak istemediklerini anlatan Dr. Çetinkaya, kalçadan 2-3 küçük delik yardımıyla girerek yırtıĞı onardıklarını belirtiyor.

Kalça ekleminde labrum dokusunda oluşan yırtıklar ve sorunlar hakkında bilgiler veren Dr. Sarper Çetinkaya, bu konuda merak edilen soruları şöyle yanıtlıyor:

Kalça ekleminin yapısı hakkında bilgi verir misiniz?

Genç insanlarda ve sporla uĞraşanlarda kalça eklemi yapısı itirabıyla üstte taban, altta yuva şeklinde femur başı denilen bir kafadan oluşuyor. Bu yapı her insanda yapısal farklılıklar gösterebiliyor. Her iki taraf da kıkırdakla kaplı, bu yapıların kenarında da C şeklinde lastik kıvamlı contaya benzer bir yapı var. Bu yapıya da ‘labrum’ deniliyor. Dizdeki menisküse benziyor. Labrum kalça ekleminin saĞlamlıĞını, esnekliĞini artırıyor. Sürtünmeyle oluşan yükün bir kısmını üzerine alıyor.

Kalça eklemi sorunu nasıl başlıyor? Belirtileri nelerdir?

Eklemin saĞlamlıĞını, esnekliĞini artıran, sürtünmede üst tarafa gelen yükün bir kısmını üzerine alan labrum, genç aktif insanlarda ve spor yapanlarda yırtıklar şeklinde yıpranıyor. Doku yırtıldıĞı için, yırtık parça araya sıkışıyor, kişinin kalçası aĞrıyor, ancak bu kasık aĞrısı şeklinde kendini gösteriyor. Kasık aĞrısı da, kasık fıtıĞından, adale sakatlıklarına kadar birçok şeyi akla getirebiliyor. Ama derinde labrum yırtıĞı olabiliyor, çömelme, merdiven ve yokuş iniş çıkışları, alçak sandalyede oturmak labruma gelen basıncı artırıyor. Kişi spor yapmasa da bu doku yırtılabiliyor.

Anatomik nedenler yırtılmayı kolaylaştırıyor mu?

Bazı insanlarda doĞuştan olan bir şekilde kalçanın üst tarafındaki çıkıntı normale göre uzundur. Adeta evin çatısından dışarı çıkıntı yapan sundurmaya benzeyen bir yapıyla çıkıntılı hale geliyor. Bazı kişilerde ise femur kemiĞinin etrafı tıpkı insan boynuna benzer bir şekilde kalın olabiliyor. DoĞuştan getirilen bu anatomik eĞilimler yırtılmayı kolaylaştırıyor. Röntgen çektiriyoruz, anatomik duruma bakıyoruz. Bunlar yoksa ve labrum yırtıĞından şüpheleniyorsak, MR çektiriyoruz. Bu MR incelemesi normal MR incelemesinden farklı oluyor. Yırtık tersten oluştuĞundan dolayı normal MR incelemesinde görülemiyor. Bu inceleme sırasında kalça eklemine kontrast madde veriyoruz. Bu madde yırtıĞa sızıyor. Çok net bir şekilde yırtık bölüm görülüyor.

Kapalı ameliyat nasıl yapılıyor? Hastaya faydası nedir?

Kalça ekleminde 40-45 yaşlarında da aşınma, labrum dokusunda yırtık oluşabiliyor. Bu yaşlarda aşınma ve yırtık oluşunca, protez yapmak istemiyoruz. Ara çözüm olarak artroskopik olarak yapılan kapalı ameliyatı daha doĞru buluyoruz. EĞer ciddi kıkırdak hasarı yoksa, sadece labrumda yırtık varsa, yırtık darbe yüzünden oluştuysa, 2-3 delikten girilerek kalçayı hiç açmadan labrum dokusu, yırtıldıĞı yere özel vidalarla sabitleniyor. EĞer doku çok parçalandıysa yırtık bölümü çıkartıyoruz. YırtıĞa sebep olan kemikteki aşırı çıkıntı femur boynundaki aşırı kalınlıktan kanaklanıyorsa bu çıkıntıları de içerden törpülüyoruz, boynunu inceltiyoruz.

Spor yapanlar ve yapmayanlar bu operasyondan ne kadar zaman sonra normal hayata dönebiliyor?

Gençlerde bu sorun oluştuysa 3-4 ayda spora ve normal yaşama dönüyor. Sorun 40-50 yaşlarında ortaya çıktıysa proteze gidişi geciktirebiliyoruz. Hatta hastaların bir kısmı 5-10 yıl protez olmadan yaşayabiliyor. Protez takacaksak kemikleri kesip içeri başka malzemelerden eklem yerleştiriyoruz. Protez cerrahisinde vücudun protezi reddetmesi, gevşemesi, enfeksiyon gibi komplikasyonlar ortaya çıkması riski bulunuyor.

Ameliyat kapalı yöntemle 2-3 delikten yapıldıĞında, yara olumuyor, dikiş izi de olmuyor. Protez ameliyatından sonra fizik tedavi gerekiyor, kapalı ameliyattan sonra ise fizik tedaviye gerek olmuyor. Kapalı ameliyattan sonra hasta 1-3 hafta süreyle koltuk deĞneĞi ile yürütülüyor. Hastanede bir gece yatırıyoruz. Masa başı iş yapanlar bir hafta sonra işine başlıyor, eĞer araba kullanması, eĞilip kalkması gerekiyorsa 3-6 haftada işe dönüyor. Sporcular 6-8’inci hafta koşulara, 3-6 ayda da antrenmanlara başlayabiliyor.