KALP HASTASI ÇOCUKLARA NE ZAMAN, HANGİ AMELİYAT?
Türkiye’de her yıl 3000–3500 doğumsal kalp hastalığı olan bebek dünyaya geliyor. En sık görülen hastalıklar arasında Fallot Tetralojisi (mavi çocuk hastalığı), kalbin kulakçıklarında delik (ASD-artrial septal defekt), karıncıklarda delik (VSD- ventriküler septal defekt) yer alıyor. International Hospital Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümü’nden Doç. Dr. Süleyman Özkan, ailelerin bu kadar çok çeşitli hastalık karşısında en çok çocuklarına hangi ameliyatların, ne zaman yapılması gerektiğiyle ilgili soruları merak ettiklerini söylüyor.
Doç. Dr. Süleyman Özkan, doğumsal kalp hastalığıyla doğan bebeklerin ne zaman ameliyat edileceğine ilişkin şu bilgileri veriyor:
Doğduğunda ameliyat olacaklar: Atreziler, kalpten kanın vücuda ya da akciğere gitmeme durumunun olduğu hastalardır. Ameliyat sırasında bu hastalara ek damar konuluyor ya da kapaklar açılıyor. Anjiyografi esnasında da bu hastalara müdahale şansı mevcut.
Doğduktan sonra ilk 5–15. günde olacaklar: Büyük arter transpozisyonu (TGA) denilen, damarların ters çıktığı bu ameliyatta başarı oranı yüzde 95’i geçiyor. Üçüncü ayda ameliyat yapılırsa başarı oranı yüzde 50’ye kadar düşebiliyor.
İlk bir ayda olması gerekenler: Damarları ters ve kalbinde delik olanlara, ilk bir ayda ameliyat gerekiyor. Üçüncü aydan sonra olursa başarı oranı düşüyor çünkü akciğer dokusu yüksek basınç altında bozulmaya başlıyor.
ASD ve VSD’nin beraber olduğu AVSD’ler: 3-6 ayda ameliyat edilmesi en doğrusudur. Daha sonra yine yüksek akciğer basıncı problem yaratıyor.
Kalbinde delik olan, kalp yetmezliği nedeniyle kilo alamayan, tekrarlayan akciğer enfeksiyonu olanlar: Delik birden fazla veya çok büyük olabilir. Çünkü kanın akciğere bir defa gitmesi gerekirken delikten geçip normalden 3–6 kat fazla gitmesi durumu gerçekleşiyor ve akciğer bu yükü taşıyamıyor, kalbin iş yükü artıyor ve kalp yetmezliği gelişiyor. Altı aydan sonra akciğer hasarına neden oluyor, 7–8 yaşında ameliyat şansı neredeyse kalmıyor. Bu hastaların bir yaşın altında ameliyat olmaları önem taşıyor. Bazen bir yaşına kadar beklenebiliyor, delik küçükse kendiliğinden kapanabiliyor. Ancak bu nadir bir durum. Bunu hekimle çok iyi konuşmaları ve hasta takibinin çok iyi yapılması gerekiyor. Her delik ameliyatla kapatılmak zorunda değil, anjiografik yöntem vasıtasıyla damar içinden girilerek de bazı delikler kapatılabilir. Akciğere zarar vermiyorsa çocuğun belli bir kiloya gelmesi beklenip uygun kiloda olması sağlanıp delik kapatılabilir.
İki yaşından sonra ameliyat olması gerekenler: Kalbin bir bölümü gelişmemiş hastalardır, aşamalı yapılabilir, 6 ay bir yaş arasındayken birinci basamak, iki yaşındayken kalıcı palyasyon dediğimiz son aşama ameliyatlar yapılabilir. Kalbin tam anlamıyla düzeltilmesi mümkün değildir.
Doç. Dr. Süleyman Özkan bunların dışında çocukluk döneminde görülen kalp kapak hastalıklarına da dikkat çekiyor ve şunları söylüyor: “Her kapağa göre ameliyatın dönemi farklıdır. Tüm çocukluk çağlarında görülebilir, kapak hastalığın durumuna göre değerlendirilir; bebeklik çağında ameliyat edilebilir, balonlarla geçici ameliyatlar yapılabilir veya ilerde kapak değişimi ya da tamiri yapılabilir. Bazıları ilkokul çağına kadar bulgu vermeyebilir. Çocuğun kalbinde dört kapakçık bulunuyor; her kapakçığın kalbe verdiği zarara göre ameliyat yaşı belli olur. Takibi gerekir ve 5–10 yıl sonra kapak değişimi ameliyatına gidilebilir.”
Bunların yanı sıra kalbi saran zarın hastalıkları da olabiliyor. Perikard (kalp zarı) ve myokard hastalıkları (kalp kasının hastalıkları), kalp nakline kadar gidebiliyor. Bu durumlarda çocuklarda kalp nakli yapılabiliyor ve gayet iyi sonuçlar alınıyor.
