KANSER RİSKİNİ DÜŞÜRECEK 10 BASİT ÖNLEM
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2030 yılında insan ölümlerinin en sık nedeni kansere bağlı ölümler olacaktır. Veriler 2030 yılında kansere yakalanan insan sayısını 24 milyon, kanser nedeniyle ölen insan sayısını 17 milyon, kanserle yaşayan insan sayısını ise 75 milyon olarak öngörmektedir.
Geçmiş verilere bakıldığında kanser sıklığında % 100 artış beklenmektedir. Bu artıştan en çok etkilenecek ülkeler ise ne yazık ki ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkelerdir. Hem kanser sıklığının artması hem de tanı konulduğundaki evrenin ileri evre olması kanser ile savaşın çok ciddi olduğunu göstermektedir. Erkeklerde akciğer ve prostat, kadınlarda akciğer ve meme kanseri en sık görülen kanserler arasında ilk sıraları paylaşmaktadır. Sigara kullanımının artması, dünya nüfusunun yaşlanması, obezitenin artması, çevre koşullarının kötüleşmesi, bulaşıcı hastalıkların önlenememesi, sosyo- ekonomik nedenler ve koruyucu tıbbın yeteri kadar uygulanamaması kanser vakalarında artışa neden olmaktadır.
Suadiye Memorial Tıp Merkezi Dahiliye Bölümü’nden Uz. Dr. İsmail Yağız, ülke çapında çeşitli etkinliklerin düzenlendiği 1- 7 Nisan Kanser Haftası’nda “Kanserin erken teşhisi ve korunma yolları” hakkında bilgi verdi.
1. Sigarayı bırakın. “Dumansız Hava Projesi”ni destekleyin.
Sadece sigarayı bırakarak yaşamınıza 10 yıl katabilirsiniz. Bu yıl kendiniz için bir adım atın, sigarayı bırakmak için çaba gösterin profesyonel bir yardım alın ve dumansız bir hava sahası yaratın.
En büyük kanserojen madde olan sigarayı bırakın. Pasif sigara içiciliğinden kurtulun. Sigara içen biriyle yaşamak ve sigara dumanına maruz kalmak akciğer kanseri riskinizi % 30’a varan oranlarda artırmaktadır. Yapılan araştırmalar sadece akciğer kanserinin değil; meme, baş -boyun kanserleri ile özellikle çocuklukta görülen beyin ve kan kanserlerinin de pasif sigara içiciliği ile ilişkili olabileceğini ortaya çıkartmaktadır.
2. Sağlık taramanızı aksatmayın
Yıllık check-up programlarınızı ertelemeyin. Kadın ve erkeğe yönelik tarama testlerinizi mutlaka yaptırın. Unutmayın ki; bazı kanser türleri erken saptandıgında % 90 ve üzerinde tamamen yok edilebilmektedir. Ailesinde kanser öyküsü olan, belli bir yaşın üstünde ve ek hastalıkları olan bireylerin belirlenerek daha titiz incelemelerin yapılması gerekmektedir.
Erken Teşhis İçin…
Kanser hastalıklarında erken teşhis cok önemlidir. Bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde kanser tanısı alındığında genelde ileri evrede olmaktadır. Kanser araştırma grupları bir takım tarama testlerinin erken tanıda etkili olduğu görüşünü savunmaktadır. Bu tarama testleri şöyle sıralanabilir:
Erkekler
Kolorektal kanser taraması için;
Kolonoskopi: 50 yaş ve üzerinde mutlaka yapılmalı ve her 10 yılda bir tekrarlanmalı
Gaitada Gizli Kan testi: Her yıl
Sigmoidoskopi: Her beş yılda bir
Prostat kanser taraması için;
Prostat Spesifik Antijen(PSA): Her yıl
Kadınlar
Meme kanser taraması için;
Mamografi: 40 yaş ve üzerinde her yıl
Doktor kontrolünde meme muayenesi: 20 ile 40 yaşları arasında her üç yılda bir, 40 yaşından sonra her yıl
Kendi kendine meme muayenesi: 20 yaşından sonra her ay periyotlar halinde
Rahim ağzı kanseri için;
PAP testi: 21 yaşından sonra her yıl
Kadın doğum muayenesi: 18 ile 40 yaş arasında 1-3 yıl aralıklarla, 40 yaş sonrası her yıl
Kolorektal kanser taraması için
Kolonoskopi: 50 yaş ve üzerinde mutlaka, her 10 yılda bir tekrar
Gaitada Gizli Kan testi: Her yıl
Sigmoidoskopi: Her beş senede bir
Bunların yanında mutlaka koruyucu aşılarınızı olun. Hepatit ve Human Papilloma Virus aşıları ilerde kanser gelişme riskini azaltmaktadır.
3. Fazla kilolardan kurtulun
Fazla kilo rahim, kolon, meme yemek borusu ve böbrek kanseri riskini artırmaktadır. Yüzde 10 kilo kaybı ise kişiyi % 50 lere varan oranda kanser gelişiminden korumaktadır.
Akdeniz tipi diyet giderek sağlıklı bir diyet oldugunu kanıtlamaktadır. Zeytinyağı, bol yeşil gıdalar taze ve işlemden geçirilmemiş ürünler, bol lifli beslenme her tip kanser riskini azaltmaktadır. Kırmızı şarabın anti oksidan ve anti kanserojen özellikleri belirtilmektedir. Yüksek kalorili, yağ içeriği zengin lif içeriği düşük beslenme, özellikle mide bağırsak kanserleri açısından risk oluşturmaktadır.
4. Aktif olun
Kanserden korunmanın en iyi yollarından biri de aktif bir yaşam tarzıdır. Günde 10 bin adım felsefesi hareketli bir yaşam için önerilmektedir. Orta şiddette 30 dakika 5 gün boyunca yapılan egzersizle ciddi anlamda kanser koruması sağlanmaktadır.
5. Yeşil gıdaları artırın
Yapılan çalışmalar haftada 3 veya 4 kez salata yenmesinin sigaraya bağlı akciğer kanseri riskini azalttığını göstermektedir. Çünkü yeşil sebzelerde hücre tamirinde görev alan anti oksidan moleküller bol miktarda bulunmaktadır.
6.Alkol alımını azaltın
Fazla alkol alımı karaciğer ve kolon kanseri riskini artırmaktadır. Ölçü olarak erkeklerde 2 kadeh bayanlarda 1 kadeh kırmızı şarap tercih edilebilinir.
7.Yiyeceklerinizi renklendirin
Son yıllarda yapılan bir çalışma sebzelere ve meyvelere kırmızı, mor ve mavi rengini veren antosiyaninlerin kolon kanserinin gelişimini azalttığını öngörmektedir..
8. Kırmızı eti azaltıp, beyaz ete yönelin
Kırmızı et, içerdiği yüksek yağ oranıyla damar sertliği ve birçok kronik hastalığa neden olmaktadır. Beyaz et tüketimi sağlıklı bir tercihtir. Yüksek hayvansal yağ tüketimi kanser gelişimine neden olmaktadır.
9. Güneş ışığından korunun
Cilt kanseri en sık görülen ama bunun yanında en sık önlenebilen kanser türleri arasındadır. Güneş ışığı içerdiği ultraviyole ışınlarla cilde zararlı olduğundan mutlaka çok güneş alan bölglerin özellikle baş boyun bölgesinin mutlaka ciddi şekilde korunması gereklidir. Güneş koruyucu kremler, gözlükler, şapkalar kullanarak güneşin UV ışınlarından korunun.
10. Emzirin
Bütün anne adaylarına! Bebeğinizi ne kadar uzun süre emzirirseniz o kadar daha az meme kanserine yakalanırsınız.
