ALKOL İLE KARIŞTIRILARAK VEYA BERABER TÜKETİLMEMELİDİR
Kamuoyunda enerji içeceklerini ithalatına izin verilmemesi nedeniyle bir tartışma yaşanırken, akademik çevreler, sporcular hedeflenerek üretilen bu tür içeceklerin genel tüketime sunulmasını doğru bulmuyor.
Fazla kafein, kalp atışını hızlandırıyor, idrar çıkışını arttırıyor, sinirlilik ve titremeye neden oluyor. Yüksek kafeinli içeceklerin asla alkolle birlikte tüketilmemesi gerekiyor.
Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Beslenme ve Diyetetik Bölümü öğretim üyeleri, enerji içeceklerinin normal beslenme içinde yerini değerlendirirken, bu ürünlerin genel tüketime sunulmasının yanlış olduğuna dikkati çekerken, ancak beslenme uzmanının tavsiyesi üzerine ve üzerindeki uyarılar dikkate alınarak tüketilmesi gerektiğini belirtiyorlar.
Akademik çevreler, fazla kafeinin, sporcular üzerinde doping etkisi yaptığına dikkati çekerken, çocuklara kafeinli içeceklerin asla tavsiye edilmediğini, yüksek miktardaki kafein tüketiminin kalp atışlarını hızlandırdığını, idrar çıkışını artırdığını, sinirlilik ve titremeye neden olduğunu, hassas kişilerde ise kızarıklıklara yol açabileceğini vurguladılar. Uzmanlar, kafeinli içeceklerin asla alkolle birlikte tüketilmemesi gerektiğine özellikle dikkat çektiler.
SPORCU BESLENMESİ İÇİN ÖNERİLİYOR
HÜ Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülgün Ersoy, özellikle sporcu beslenmesi ile ilgilendiğini belirtirken, sporcuların zaman zaman yüksek enerji ihtiyacı olduğu dönemlerde, bu tür içecekleri tavsiye ettiklerini, ancak bu ürünlerin de içeriğindeki maddeler ve uyarıcılar açısından kontrol edilmesi gerektiğini söyledi.
Enerji içecekleri ile ilgili tebliğin hazırlanması sırasında komisyonda görev aldığını belirten Prof. Dr. Ersoy, yüksek kafein ve bazı uyarıcılar nedeniyle, bazı ürünlerde sıkıntı yaşandığını söyledi. Enerji içeceklerinde, kısa dönemde yüksek enerji ihtiyacını karşılaması için sporcuların hedef alındığını vurgulayan Prof. Dr. Ersoy, şu bilgiyi verdi: “Kilo alamayan, iştahı olmayan bazı hastalık hallerinde kullanıbilir. Ama suiistimal edilmemeli. Diş çürüğü ve obezitenin yaygın olarak yaşandığı günümüzde yaygın olarak bu içeceklerin tüketilmesi doğru değil. Ayrıca içinde afrodiziyak dediğimiz, doping listesine giren bazı etkin maddeler var. Bunlar içki ile tüketilirse suiistimale girer. Sporcu beslenmesinde olumlu ama onlarda da diyetisyen kontrolü altında ve diyeti incelendikten sonra kullanmasını tavsiye ediyoruz. Her spor dalı için gerekmiyor. Kontrolsüz satışı uygun bulmuyoruz. Mutlaka uzman bir kişiden öneri aldıktan sonra kullanılsın diyoruz. Uzman deneteminde kullanılmasından yanayım.” Sporcularda idrarda 12 mikrogramın üzerinde kafein çıkarsa doping kabul edildiğini anlatan Prof. Dr. Ersoy, yarım saat içinde 5-6 kupa yüksek kafeinli enerji içeceği tüketimi halinde bu sınıra ulaşıldığını kaydetti. Prof. Dr. Ersoy, Türkiye’de enerji içecekleri ile ilgili bir toplantı yapılarak konunun açıklığa kavuşturulması gerektiğini vurguladı.
150 MİLİGRAMIN ÜZERİ DOPİNG ETKİSİ YAPIYOR
Aynı bölümde öğretim üyesi Prof. Dr. Mine Yurttagül de, enerji içecekleri ile ilgili tebliği hazırlayan komisyonda görev aldığını belirtirken, Red Bull’da kafein ve iki uyarıcı madde oranının yüksek bulunduğunu kaydetti. Prof. Dr. Mine Yurttagül, “Kafeinin günlük alınabilecek dozu biliniyor. Bu içecek ile bu oran çok aşılıyordu. Günlük çay kahve tüketimi dikkate alınarak bu oran düşürüldü. Kafeinde uyarıcı etki yaban dozu 150 miligrama kadar. Üzerindeki dozlar uyku kaçırıcı. Enerji içeceklerinin alkolle tüketimi son derece sakıncalı. Satışa sunulurken herhangi bir sınarlama yok. İnsanlar istediği gibi alıyor bu bir risk” dedi.
Prof. Dr. Yurttagül, enerji içeceklerinin genel tüketim için tavsiye edilmediğine, kullanmaması gereken kişilerle ilgili geniş bir sınırlama bulunduğuna dikkati çekerken, alkolle birlikte tüketilmesi halinde çok ciddi sağlık sorunlarına neden oludğuna ilişkin tespitler bulunduğunu vurguladı.
ÇOCUKLARA HİÇ TAVSİYE EDİLMİYOR
Aynı bölümde öğretim elemanı Aylin Hasbay da enerji içeceklerinin sporcularda kullanımını uygun bulduklarını ancak yine de ağır antrenmanlar sonrasında tüketilmemesi gerektiğini söyledi.
Yüksek kafeinin, idrar çıkışını artırdığını, kalp atışlarını yükselttiğini, sinirlilik ve titreme yapabildiğini, hassas kişilerde kızarıklıklara neden olduğunu anlatan Hasbaş, özellikle çocuklarda hiç kafein önerilmediğini vurguladı. İçinde kafein bulunan maddelerin alışkanlık yaptığına da işaret eden Hasbay, bu nedenle enerji içeceklerinin genel tüketime sunulmasının çok doğru bulmadıklarını kaydetti. Enerji içeceklerinin alkol ile tüketilmesi halinde ölüme neden olabileceğini de anlatan Hasbay, tebliğ ile enerji içeceklerindeki kafein oranının kahve düzeyine çekildiğini belirtti.
UYARI LİSTESİ GENİŞ
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından çıkarılan ve 6 Mart 2002 tarihli Resmi Gazete’de enerji içecekleri tebliğinde, bu içeceklerdeki kafein oranı 150 miligram ile sınırlandırmıştı. Tebliğe göre, enerji içeceklerinin ambalajlama, etiketleme ve işaretlenmesinde Türk Gıda Kodeksi’nin etiketleme bölümüne ilave olarak, etiketlerde besin öğesi tablosu ve kafein miktarı litrede miligram olarak yer alacak.
Etiketlerde ayrıca, uyarı başlığı adı altında tüketici tarafından kolaylıkla görülebilecek şekilde şu ifade yer alacak: “Alkol ile karıştırılarak veya beraber tüketilmemelidir. Çocuklar, 18 yaş altı kişiler, yaşlılar, diabetikler, yüksek tansiyonu olanlar, gebe ve emzikli kadınlar, metabolik hastalığı olanlar, böbrek yetmezliği olanlar ile kafeine hassas kişiler için tavsiye edilmez. Sporcu içeceği değildir, yoğun fiziksel aktivite sırasında veya sonrasında tüketilmemelidir. Günlük 500 ml’den fazla tüketilmesi tavsiye edilmez.” Tebliği Tarım ve Köyişleri ile Sağlık bakanlıkları birlikte yürütüyor. Red Bull’un içeriğinde ise 320 miligram kafein olduğu için, daha önce ithal edilen bu içeceğe, tebliğin yayımlanmasından sonra ithalat için kontrol belgesi verilmemişti.
