ULTRAVİYOLE IŞINLARI İLE DERİ HASTALIKLARINA ÇÖZÜM: FOTOTERAPİ

Yeryüzüne ulaşabilen güneş ışınları dalga boyları ve deri üzerindeki etkileri göz önüne alınarak A (UVA) ve B (UVB) diye ikiye ayrılır. Bu ışınların verdiği zararlara karşı fototerapi yöntemi uygulanabilir. En iyi sonuç alınan hastalıklar; sedef hastalığı, beyaz leke hastalığı, kronik egzamalar ve güneş alerjisidir.

Fototerapi nedir?

Fototerapi, iyonize(radyoaktif) olmayan manyetik ışınların(ultraviyole) tedavi amacıyla deriye uygulanmasıdır. Yıllardır gelişen cihazlar ve yönetemlerle birçok önemli ve kronik deri hastalığının tedavisinde kullanılmaktadır. Bu tedavide ultraviyole ışınları, belirli dalga boylarında ışın üretebilen özel floresan lambalarından elde edilir. Genellikle tüm vücut için yapılan uygulamalarda, hasta bu lambalarla donatılmış bir kabinde belirli bir süre bekletilerek tedavi edilir.

Fototerapi nasıl etki ediyor?

Fototerapi sırasında uygulanan UV ışınları derinin bağışıklık sistemi hücrelerinin dahil olduğu bazı süreçleri durdurarak/artırarak veya değiştirerek tedavi edici etkilerini gösterirler.

Hangi deri hastalıkları Fototerapi ile tedavi ediliyor?

Bir çok kronik deri hastalığı Fototerapi ile tedavi edilebilmektedir. Bunlar arasında en iyi sonuç alınan ve en sık kullanan hastalıklar ;

Psoriazis ( Sedef hastalığı)
Vitiligo(beyaz leke hastalığı)
Kronik egzamalar,
Güneş alerjisi,
Deri Lenfomasının erken evresi (Mikozis Fungoides), ve diğer deri hastalıklarıdır.

Kaç çeşit Fototerapi yöntemi vardır?

Genel olarak iki çeşit Fototerapi yöntemi vardır:

Direkt olarak UV ışınlarının alınması

Derimizi özellikle UVA ışınlarına karşı çok hassas hale getiren bazı ilaçların takiben, UVA uygulanması ( ki bu PUVA tedavisi olarak bilinir ).

Tedavi nasıl uygulanmakta ve ne kadar sürmektedir?

Fototerapi tedavisi hastanede uygulanan bir tedavidir. Haftada en az iki, en fazla dört kez fototerapi kabininde girilmesi gerekir. PUVA tedavisinde önceden doktorunuzun önereceği ilacı içmeniz gerekmektedir. UVB tedavisinde buna gerek yoktur. Seanslar yaklaşık 3- 15 dakika kadar sürebilmektedir. Ortalama bir tedavi süresi yoktur ama genellikle 2-3 ay ile bir yıl arasında sürebilir.

Kimler Fototerapi tedavisi alamaz?

Çok genç ve çok yaşlı bireyler,
Daha önce deri kanseri nedeniyle tedavi görmüş olan kişiler,
Ağır güneş hasarı belirtisi gösteren kişiler,
İleri derecede kalp hastalığı olanlar,
Lupus adı verilen bir romatizmal hastalığı taşıyan kişiler,
İleri derecede karaciğer ve böbrek rahatsızlığı olan bireyler,
Emziren veya gebe olan kadınlar( PUVA tedavisi alamzlar ancak UVB tedavisi alabilirler),
Katarakt, keratit veya uveit benzeri göz hastalığı olan bireyler.

Tedaviyi kim uygulamaktadır?

Fototerapi tedavisi doktor kontrolü ve denetimi altında, Fototerapi hemşiresi tarafından uygulanır.

Tedavi ile ilgili yan etkiler nelerdir?

Fototerapi özel şartlarda belirli kriterleri taşıyan hastalara, belirli dozlarla uygulanan tıbbi bir tedavidir. Kısa ve uzun vadede yan etkileri ortaya çıkabilmektedir. Kısa dönemde, cilt lekeleri, bronzlaşma, yanıklar, kızarıklık ve kaşıntı ile kendini belli eden reaksiyonlar olabilmektedir.

Uzun dönemde özellikle PUVA tedavsinin çok yüksek dozlarda( örneğin 200 seans ve üstü) kullanılması ile cilt kanseri riskinin arttığı bilinmektedir.

Ayrıca UV’nin yaşlandırmayı hızlandırıcı etkisi de vardır. PUVA tedavisinde kullanılan ilaçların da bulantı, mide ağrısı, baş ağrısı gibi yan etkileri olmaktadır.

Tedavi sırasında hastaların uyması gereken özel kurallar var mıdır?

PUVA tedavisi altındaki hastaların kapalı alanlar da dahil olmak üzere, tedavi günlerinde UV geçirmeyen gözlük takması zorunludur. Tedavi süreleri, dozları haftalık seans sayısına göre ayarlandığından tedavinin başarısı için düzenli olarak tedaviye gelinmelidir.

Ayrıca tüm fototerapi hastalarının günlük hayatta güneşten korunmaları son derece önemlidir.

Amerikan Hastanesi
Dermatoloji Bölümü
Dr. Halil Bayazıt