STRES KURDEŞEN HASTALIĞINA YOL AÇIYOR

Ürtiker (Kurdeşen), vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkan etrafı kızarık, ortası soluk, yüzeysel ve kaşıntılı cilt döküntüleridir. Döküntü birden başlar. Kaşıntılı, kabarık, 2 milimetreden 30 santimetreye ulaşabilen değişik boyutlarda ve şekillerde görülen plaklar şeklindedir. Plak şeklindeki bu döküntüler genelde 20 dakika ile 3 saat arasında sürüp, iz bırakmadan kaybolur, ardından başka bir bölgede yeniden çıkar. Derideki kızarık alanlar birleşip, büyük, yuvarlak veya düzensiz şekil alabilirler. Kızarıklıklar bastırmakla beyazlaşıp solar. Yaygın kaşıntı ve yanma hissi vardır. Tek bir ürtiker plağı 24 saatten fazla sürmez, ancak tekrarlayarak devam edebilir veya kronik bir hal alabilir.

Başlıca iki tipi vardır. Her iki tipte de döküntünün görünümü aynıdır. Sadece süreleri farklıdır:

1. AKUT ÜRTİKER : Genelde 24 saat içinde düzelir. Tekrarlayan ürtiker plakları nadiren bir ay kadar sürebilir. Her yaşta görülebilir. Kronik ürtikere göre daha sık görülür ve nedeni genellikle bilinir.

2. KRONİK ÜRTİKER: Kronik ürtiker genç erişkinlerin hastalığıdır. Bu, döküntülerin en az 6 hafta süreyle her gün veya bir iki gün arayla ortaya çıktığı tablodur. Akut ürtikere göre daha az görülür, % 85 olguda neden ortaya çıkarılamaz.

Ürtikeri oluşturan etken eğer cildin daha derin tabakalarını etkilerse ANJİOÖDEM denen tablo ortaya çıkar. Anjioödem, genellikle ürtiker ile beraber görülür (%10 tek başına). Derinin alt katmanlarının, gevşek cilt altı dokusunun yaygın ödemidir. Kaşıntı olmaz, genellikle yanma duygusu vardır.

AKUT ÜRTİKER NEDENLERİ

• Enfeksiyonlar (parazit, virüs, bakteri, mantar)
• İlaç reaksiyonları (antibiyotikler, aspirin)
• Gıdalar ve katkı maddeleri (yumurta, fındık, fıstık, süt, balık, kabuklu deniz ürünleri, tartarazin, azo boyaları, benzoatlar)
• Böcek sokmaları (arı, örümcek vs.)

KRONİK ÜRTİKER NEDENLERİ

Kronik ürtikerde sebep genellikle ortaya çıkarılamaz. Hastaların ancak bir kısmında neden bulunabilir. Bunların başlıcaları;

• Stres,
• Fiziksel faktörler (basınç, soğuk, güneş, egzersiz),
• Diğer bazı cilt hastalıkları veya cilt dışı sistemik hastalıklar,
• Ailesel hastalıklar.

ÜRTİKER TANISI

Öykü ve muayene sonrası doktorunuz bazı tetkikler isteyebilir. Ancak hastaların sadece bir kısmında allerji ile ilgili testleri yapmak gereklidir.

ÜRTİKER TEDAVİSİ

Tedavide ilk basamak, ürtikere neden olan faktörün uzaklaştırılması ve alımının durdurulmasıdır. Ancak neden kesin olarak gösterilip doktor tarafından önerilmedikçe, gereksiz yere diyet yapılmamalıdır.

Ürtikere neden olan başka bir sistemik hastalık varsa öncelikle onun tedavisi yapılmalıdır.

Ürtikerin neden olduğu yakınmaların tedavisi için kullanılan başlıca tedavi seçeneği antihistaminiklerdir. Doktorunuz bunu tek bir ilaç veya diğer ilaçlarla kombinasyon şeklinde önerebilir. Size verilen ilacı doğru zamanda ve doğru şekilde almanız çok önemlidir. Bu nedenle önerilere dikkatle uyulması gereklidir. Genel olarak ürtiker antihistaminik tedavisiyle düzelme gösterir.

Kronik ürtikerli hastalar yakınmalarını nelerin uyardığını bilip ona göre önlem almalıdırlar. Bu hastalar ürtiker tablosunun uzun süre devam edebileceği konusunda bilgilendirilmelidirler.

Genel olarak ürtiker iyi seyirli bir hastalıktır. Uzun süren durumlarda bile altta yatan bir hastalık bulunması nadirdir. Hastanın semptomlarını tanıyarak, kontrol etmeyi bilmesi önemlidir.

KRONİK ÜRTİKERLİ HASTALARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN DURUMLAR

Ortam çok sıcak olmamalıdır,
Sıkı, yünlü veya kaba kumaştan yapılmış giysiler tercih edilmemelidir,
Aspirin ve benzer ilaçlardan kaçınılmalıdır,
Stresten uzak durulmalıdır,
Sıcak suyla duş alınmamalıdır,
Soğuktan kaynaklanan ürtikeri olan kişiler yalnız yüzmemeli, soğuk bir ortama kontrollü
olarak girmelidirler,
Güneşten kaynaklanan ürtikerde güneşten koruyucu kremler kullanılmalıdır,
Eğer hasta çocuksa okuluna hastalığı ile ilgili bilgi verilmelidir.

VKV Amerikan Hastanesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Dr. Ayla Kamburoğlu Göksel