ÇOCUĞUNUZ İÇİN DOĞRU AYAKKABIYI SEÇİN

Çocukların yürümeye başlamasından itibaren doğru ayakkabı seçimi yapılması ayak sağlığı bakımından çok büyük önem taşıyor. VKV Amerikan Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü Dr. Serkan Uludağ, yanlış ayakkabı seçiminin çocukta ağrının yanı sıra yapısal problemlere de yol açabileceğini belirtiyor.

Bir bebek ne zaman ayakkabı giymeye başlar, ne zamana kadar giyemez, giyerse ne tür sorunlarla karşılaşılabilir?

Anneler genellikle 4. yada 5. aydan sonra yumuşak kalıplı ayakkabıları bebeklerinin ayağının üşümemesi için kullanırlar bunun bir zararı yoktur. Gerçek anlamda çocuk 9. ve 10. aylarda destekle ayakta durmaya başlayınca ve ilk adımlarını desteksiz atmaya başladığında muhtemelen 12. ve 15. aylar arasında ayakkabı kullanımı başlar. Ortopedi doktoruna yada hiç olmazsa çocuk doktorlarına danışım ayakkabı seçiminde ailelerin hatalı seçim yapmasına engel olacaktır.

0 -6 ay, 6-12 ay ve 1 – 2 yaş için ayakkabı kullanımında nelere dikkat etmeli?

En önemli unsur ayağını sıkmayacak bir ayakkabı seçimidir. Bebekler ayakkabı sıktığı zaman şikayetlerini ağlama ve huzursuzluk ile ifade ederler. Kimi zaman poliklinik çalışmalarımız esnasında ayakkabı seçiminin düzeltilmesi sonrası uykuları ve yemesi düzene giren bebek ve çocuklarımız olmuştur. Ayakkabının altının kaymasını engelleyici özelliğinin olmasına dikkat edimelidir. Ayakkabıların ayağın havalanması için gerekli özelliğe sahip olması önemli çünkü bebek ve çocukların ayaklarında terleme ve nem fazla olmaktadır. Bu durumlar için ilk 12 ayda dikkat önemli fakat 12. aydan sonra tabanın iç tarafının yani tıp dilinde medial arkın desteklendiği ayakkabılar seçilmelidir.

Ortopedik ayakkabı nedir ve her çocuk için gerekli midir?

Ayakta mevcut olan deformiteye göre özel olarak yapılan ayakkabıdır. Her çocuk için gerekli değildir. İhtiyacı olmayan çocuklara ortopedi doktorları tarafından önerilmeyen (genellikle aileye yapılan çevre baskısı sonrası) özel yapım ayakkabı yada botların kullanımı çocuklarda hem fizyolojik hemde psikolojik problem yaratabilir. Ortopedik ayakkabı için çocuğun ayak ölçümlerinin alınması ve planlamanın yapılması gereklidir.

Doğru ayakkabı seçmenin kuralları nelerdir?

Çocuğun bir Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı tarafından değerlendirilmesi sonrası ayak yapısına göre taban özelliği olan ayakkabı seçilmelidir. Aileler çocuklarına ayakkabı alırken en iyisinin olmasını isterler yalnız çocuk için en iyi ayakkabı en pahalı ve marka ayakkabı değildir. Bunun seçiminde doktor yardımı gereklidir.

Yanlış bir ayakkabı ne tür sonuçlar doğurur?

Çocukların ayak gelişimi kemik büyüme süresince devam eder. Yanlış ayakkabı ayak ağrısı yanında ayağın kemik yapısı üzerine olumsuz etki yaparak anatomik yani yapısal problemlere neden olabilir. Düzgün basılmadığı için anatomik yük dağılımı bozulacağından diz, kalça ve bel problemleri yaratabilir.

Çocukların ayakları çok hızlı büyüdüğü için genellikle bir numara büyük ayakkabılar tercih edilir. Bu doğru bir davranış mı ya da herhangi bir olumsuzluk doğurur mu?

Tabi ki doğru değil ama sağlık açısından önemli bir olumsuzluk yaratmayacaktır. Günümüz ekonomik şartlarını da göz önünde tutarsak ailelerinin bu seçimini saygı göstermeliyiz. Sonuçta bir çocuğun aynı ayakkabıyı kullanma süresinin 5 ay ile 1 yıl arasında değiştiğini düşünürsek doktor kontrolünden çıkmadığı sürece problem yaşanmayacaktır.

Çocukların ayak sağlığı nasıl korunmalı, nelere dikkat edilmeli?

Aileler problem gördüğü zaman mutlaka hekime başvurmalıdırlar. Zamanında alınacak basit tedbirler ile problemler büyümeden çözülecektir. Anne ve babalar herhangi bir sıkıntının farkına vardıklarında kısa sürede hekime danışırlarsa sadece ayak değil bunu takiben oluşabilecek diz ve kalça problemlerini de çözümüne ışık tutacaklardır.

Çocukların ayakları ne kadar sürede bir doktor tarafından kontrol edilmeli?

Doğumdan sonra ilk hafta genel Ortopedik muayene içinde bakılmalıdır. Problem yok ise 3. ay ve yürümeye başlayınca Ortopedi doktoru tarafından değerlendirilmelidir. Eğer buda yapılamıyorsa çocuk doktorlarının dikkatli değerlendirmeleri ve şüphe halinde Ortopediye yönlendirmeleri yeterli olacaktır.

Düztabana sahip olan çocuklar nasıl ayakkabı kullanmalılar?

Ayakkabı tabanının iç tarafı destekli ayakkabı seçilmeli bu da anne ve baba tarafından mağazada ayakkıbı alırken kontrol edilebilir. Düz tabanlık ayak iç tarafındaki çukurluğun kaybolmasıdır ve basarken daha belirginleşir, sıklıkla çocukların ayakkabı topuklarının deforme olması ile fark edilir . Bu sebepten aile tarafından fark edilemiyebileceği için mutlatlaka hekime danışılmalıdır.

Ayakkabı malzemesinin, çocuk ayaklarının gelişiminde ne gibi önemi vardır?

Ayakkabılar hava alabilmelidir. Özellikle ayağı terleyen çocuklar için gereklidir. Aksi takdirde ciltte mantar enfeksiyonu nedeni olabilir. Çok sert tabanlı ayakkabılar tabanda ağrı ve şişme yapabilir. Dar burunlu ayakkabılar tırnak batması nedeni olabilir. Ayağa uygun olmayan ayakkabı çocuğun günlük aktivitelerini kısıtlayacağı için bedensel gelişimini olumsuz etkiler. Ağrılı bir ayak huzursuz çocuk demektir. Evde terlik meselesine gelince yine tabanında iç bölümü destekli terlikler tercih sebebidir. Fakat çocuğu olanlar bilir evde çocuğa terlik giydirmek çok zor bir iştir. Bu sebeple evde yalnış terlik yerine altı kaymayan çorap ile hiç olmazsa zarar vermeyecektir.

VKV Amerikan Hastanesi
Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü
Dr. Serkan Uludağ