KATARAKT YENİ DOĞAN BEBEKTE BİLE GÖRÜLÜYOR

Görme keskinliğinin giderek azalmasıyla belirti gösteren katarakt, ilerledikçe görme kaybına yol açıyor. VKV Amerikan Hastanesi Göz Polikliniği’nden Doç. Dr. Osman Oram kataraktın her yaştan insanda görülebileceğini ve tedavisinin ameliyatla mümkün olduğunu söylüyor.

Doç. Dr. Osman Oram katarakt ile ilgili merak edilenleri şöyle yanıtlıyor:

Katarakt nedir?

Göz küresi içerisinde görme fonksiyonunda önemli rol oynayan saydam bir mercek bulunmaktadır. Göz içindeki bu merceğin saydamlığını kaybetmesine ve opaklaşmasına katarakt adı verilir. Tüm dünyada en sık görülen görme kaybı nedenidir. Özellikle geri kalmış ülkelerde birinci sıradaki körlük nedeni olmasına karşın tedaviyle geri döndürülebilir bir görme kaybı nedenidir.

Kataraktın sebepleri ve belirtileri nelerdir?

Katarakt en sık ilerleyen yaşa bağlı olarak ortaya çıkar; ileri yaşlarda her insanda katarakt gelişimi görülebilir. Ek olarak, diabet, hipoglisemi gibi metabolik hastalıklarda, delici ve veya künt göz travmalarında, kortizon gibi bazı ilaçların uzun süreli kullanımında, göz içi iltihabı ve yüksek miyopi gibi bazı göz hastalıklarında, anne karnında geçirilen toksoplazma ve kızamıkçık gibi bazı enfeksiyonlarda, Down sendromu gibi bazı sendromlarda katarakt ortaya çıkabilir.

Kataraktın en önemli belirtisi görme keskinliğinin giderek azalmasıdır. Görmedeki azalmaya ek olarak özellikle gece görülen ışıklarda dağılmalar ve gözlerde kamaşma, genel olarak ışık hassasiyetinde artış, ileri yaşlarda gözlük ve lens numaralarında belirgin değişmeler, renk algılamasının giderek bozulması, çift görme diğer katarakt belirtileri arasında sayılabilir.

Katarakt çeşitleri nelerdir?

Kataraktlar oluşum nedenine göre yaşa bağlı katarakt, travmatik katarakt, diabet gibi metabolik hastalıklarda görülen metabolik katarakt, ilaç kullanımına bağlı oluşan toksik katarakt, göz içi iltihabı gibi göz hastalıklarında görülen komplike katarakt ve doğuşta ortaya çıkan konjenital katarakt gibi alt gruplara ayrılır.

Katarakt hastalığı nasıl teşhis edilir?

Katarakt, bugün göz muayenesi için tüm göz kliniklerinde yaygın olarak kullanılan biomikroskop adı verilen cihazla çok erken dönemde bile kolaylıkla teşhis edilebilmektedir.İleri dönemde mercekte opasitenin artmasıyla ve beyazlaşmayla kataraktın varlığının dışarıdan çıplak gözle bakılarak dahi anlaşılabilmesi mümkündür.

Katarakt hastalığının tedavi yöntemleri nelerdir?

Kataraktın tedavisi günümüzde cerrahidir. Bugüne kadar çeşitli ilaçlarla katarakt gelişiminin yavaşlatılması amaçlansa da etkinliği ispatlanmış bir ilaç tedavisi henüz bulunmamaktadır. Katarakt cerrahisinde amaç, saydamlığını kaybetmiş göz merceğinin alınarak yerine net görmeyi sağlayacak yapay bir saydam mercek yerleştirilmesidir. Günümüzde en gelişmiş cerrahi yöntem olarak kabul edilen fakoemulsifikasyon tekniğinde, saydamlığını kaybetmiş göz merceği, gözün kornea adı verilen saydam tabakasında oluşturulan 3 mm.’den daha küçük bir kesiden göz içine sokulan ultrasonik dalgalar veren bir cihazla sıvılaştırılır ve emilir; yerine görmeyi sağlayacak yapay bir mercek yerleştirilir. Yöntemde saydam tabakadaki çok küçük kesi dikiş kullanımı gerekmeksizin kısa sürede kendiliğinden kapanır. Yöntemin en büyük avantajı erken dönemde net görme sağlanabilmesidir.

Katarakt ne zaman ameliyat edilmelidir? Katarakt ameliyatından sonra neler değişecektir?

Modern katarakt tedavisinde artık katarakt ameliyatı için eskiden olduğu gibi gözün tamamıyla göremez hale gelmesi beklenmemektedir. Günümüzde katarakt ameliyatının zamanına hasta kendisi karar verebilmekte, katarakta bağlı görme kaybının normal hayatını sürdürmesini, günlük işlerini yapmasını olumsuz etkilediğini düşündüğü anda ameliyat olabilmektedir. Genel olarak görme keskinliğinin katarakt nedeniyle %50-60 düzeyine inmesi halinde ameliyat gerekli olmakla birlikte, pilotlar gibi yüksek görme hassasiyeti gereken kişilerde görme keskinliğinin %80-90 düzeyine indiği durumlarda bile ameliyat yapılması mümkündür.Katarakt ameliyatından sonra birinci günde dahi görmede çok önemli bir düzelme görülecek, katarakt hastası çok kısa zamanda katarakt oluşmadan önceki görme kalitesine geri dönebilecektir.

Katarakt ameliyatının riskleri ve komplikasyonları nelerdir?

Katarakt ameliyatı deneyimli göz doktorları tarafından gerçekleştirildiğinde başarı oranı çok yüksek olan bir yöntemdir. En önemli risk olarak uygun ameliyathane şartlarında çok nadir olarak karşılaşılan enfeksiyon riski sayılabilir.

Düşük oranlarda görülmekle birlikte merceğin eritilmesi sırasında çevre dokuların zarar görmesi, retina tabakasında operasyon sonrası sıvı toplanması ameliyatın olası komplikasyonları arasında sayılabilir.

Katarakt yaşlılık hastalığı mıdır? Gençlerde de görülür mü?

Katarakt en sık olarak ileri yaşlarda ortaya çıkmakla beraber yeni doğan bebekte, küçük çocukluk döneminde ya da gençlikte yani her yaşta görülebilen bir problemdir.

Katarakt tekrarlar mı?

Kataraktın cerrahi tedaviden sonra tekrarlaması söz konusu değildir. Ancak göz içine yerleştirilen yapay merceğin arkasında görmeyi etkileyebilecek hafif bir bulanıklık oluşabilir. Bu durum yeni bir cerrahiyi gerektirmez, çok kısa süren bir lazer işlemiyle ameliyat yapılmaksızın ortadan kaldırılabilir.

Kataraktın farklı ameliyat yöntemleri ile tadavi edilebileceğini biliyoruz. Bu ameliyat yöntemlerinin farkları nelerdir?

Katarakt ameliyatı yöntemleri daha eski dönemde kullanılan dikişli yöntem ve güncel dikişsiz fakoemulsifikasyon yöntemi olarak ikiye ayrılabilir. Bugün için tüm gelişmiş ülkelerde ve başarılı göz kliniklerinin hemen tamamında kullanılmakta olan dikişsiz fakoemulsifikasyon yöntemi modern katarakt tedavisinde tek yöntem sayılabilir. Fakoelusifikasyon yöntemi eski dikişli yönteme göre çok daha kısa zamanda normal hayata dönmeyi ve net görebilmeyi sağladığı için önemli üstünlük sağlamaktadır. Fakoemulsifikasyon yönteminde yenilik olarak ise son dönemde kullanılmaya başlanan ve ameliyat sonrası hastanın hem uzak hem de yakını net görmesini sağlayan multifokal yapay mercek kullanımı sayılabilir.

Çok geç (ilerlemiş katarakt) döneminde katarakt ameliyatı olmak ameliyat başarısını etkiler mi?

Modern katarakt cerrahisinde katarakt oluşmuş mercek göz içinde ultrasonik dalgalarla eritilerek temizlendiği için ameliyatın kataraktın çok ilerlemeden yapılması çok daha iyi sonuç vermektedir. İleri katarakt olgularında merceğin eritilmesi güçleşeceği, operasyon süresi uzayacağı ve komplikasyon oranı artacağı için bugün önerilen katarakt çok ileri düzeye gelmeden cerrahidir.

Katarakt ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmelidir?

Günümüz modern katarakt ameliyatı sonrası hastalar çok kısa zamanda normal hayatlarına geri dönebilmektedir. Dikkat edilmesi gereken en önemli nokta ameliyat sonrası birkaç hafta süreyle, verilen damla şeklindeki ilaçların önerilen şekilde düzenli olarak kullanılmasıdır.

VKV Amerikan Hastanesi
Göz Polikliniği
Doç. Dr. Osman Oram