OSTEOARTROZ’U TANIYOR MUYUZ?

Eklem kıkırdağının zaman içinde bozulmasıyla oluşan eklem kireçlenmesi yani Osteoartroz hastalığı birçok sebepten doğabiliyor. VKV Amerikan Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nden Dr. Önder Çerezci Osteoartroz’un en çok kalça, bel ve boyun omurları, el parmakları ve ayak başparmağı eklemlerinde görüldüğünü söylüyor.

Osteoartroz (Eklem Kireçlenmesi) nedir?

Osteoartroz en sık görülen eklem hastalığıdır. Eklem kıkırdağının yaş ve aşırı yük gibi sebeplerle yapısının zaman içinde bozulması, aşınması, incelmesi ve bazen tamamen kaybı ile oluşur. Kıkırdağın koruyucu rolünü yapamaması sonucu altındaki kemik yapıya binen yük artar ve eklem yapısı iyice bozulur.

Sebepleri nelerdir?

Yaş: Bilinen en önemli nedendir. Yaş ilerledikçe artan kıkırdak bozulması nedeniyle en çok 40 yaşından sonra görülür.70 yaş civarında her 4 kişiden 3’ünde osteoartroz görülür.

Cinsiyet: Kadınlarda daha sık görülür ancak bunun sebebi henüz bilinmemektedir.

Kilo: Fazla kilo, eklem üzerine aşırı yük bindirerek eklemin daha erken yıpranmasına neden olur.

Eklem yapı bozuklukları: Gerek doğuştan gerekse sonradan kazalar ya da eklem hastalıkları sonucu oluşan eklem bozuklukları osteoartroz gelişimini hızlandırır.

Eklemin aşırı kullanımı: Bazı meslekler ya da sporlar, bazı eklemlerin fazla kullanılıp erken yıpranmasına yol açabilir.

Kalıtım: Bazı ailelerde erken yaşta osteoartroz geliştiği bilinir.

Postür bozukluğu: Özellikle diz, kalça, bel gibi yük taşıyan eklemlerin aşırı zorlanması yol açabilir.

Belirtileri nelerdir?

Artrit, farklı kişilerde değişik şekilde gelişebilir; sizdeki belirtiler başka birisindeki belirtilerle aynı olmayabilir. Çünkü osteoartroz, kişinin eklemleri ile ilgili farklı sorunların toplamından oluşur. Osteoartroz hemen hemen tüm eklemlerde görülebilir ve oluştuğu ekleme ait belirtiler ortaya koyabilir. Ancak her eklem için ortak belirtiler; ağrı ve hareket kısıtlılığıdır. Erken dönemde ağrı, özellikle sabahları ilk kalkıştan sonra ya da uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra ilk harekete geçişte olur. Buna sabah tutukluğu adı verilir ve harekete başladıktan 5-20 dakika sonra kaybolur. Ancak ilerleyen zamanlarda istirahat halindeyken de ağrı başlar ve kişinin yaşamına önemli kısıtlamalar getirir. Bu arada eklem hareket bozukluğu komşu kaslarda güçsüzlük ve kramplara yol açar.

Nasıl başlar?

Osteoartrozda kıkırdak yıkımının birkaç nedeni olabilir. Eklem, spor aktiviteleri ya da arka arkaya ağır yük taşımalar sonrasında küçük hasarlar görülür ve sonuçta kıkırdakta yıkım başlayabilir. Yıkım sürdükçe eklemin hareketi acı vermeye başlar ve eklem hareket yeteneğinin bir kısmını yitirir. Daha sonra bu bölgede yeni kemik yapıları oluşur ve eklem mesafesi daralır.

En sık osteoartroz görülen eklemler:

•Kalça

•El parmakları

•Ayak başparmağı

•Bel ve boyun omurları

Nasıl tanı konur?

Fizik muayenede eklem ağrısı, hareket sırasında eklemden ses gelmesi ve eklem şişliği ilk belirtilerdir. Tanıya yardımcı herhangi bir laboratuvar testi olmamasına rağmen röntgen bulguları tanıya en çok yardımcı bulgulardır.

Nasıl tedavi edilir?

Tedavinin 2 ana hedefi vardır:

• Ağrıyı azaltmak ve enflamasyonu önlemek.

• Eklemlerin hareketini sürdürmek ve normal yaşantıya dönüşü sağlamak.

Ağrı: Bunun için ağrı kesici ilaçlar, fizik tedavi yöntemleri, eklem içi enjeksiyonları kullanılabilir.

Eklem hareket bozukluğu: Düzenli pasif, aktif ve güçlendirme egzersizleri kullanılır.

Hastalığın ilerleyişini durdurmak: Kilo vermek, hatalı eklem kullanımını engellemek ve atel, baston gibi harekete yardımcı cihazlar kullanmak, kıkırdak koruyucu bazı ilaçlar almak mümkündür.

Cerrahi: Tüm yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda protez ameliyatı gibi yöntemler kullanılabilir.

VKV Amerikan Hastanesi
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü
Dr. Önder Çerezci