SİGARA YAKMA YAŞAMDAN ÇALMA
Dünya Sigarasız Günü nedeniyle Tıbbi Onkoloji Derneği tarafından İstanbul’da düzenlenen basın toplantısında, sigara ve zararlarından, güncel gelişmelere, yasanın uygulanmasına kadar pek çok konuya ilişkin önemli açıklamalar ortaya kondu. Dünya Sağlık Örgütü önderliğinde 21 yıldır kutlanan Dünya Sigarasız Günü’nün bu yılki konusu “Sigarasız Gençlik”. Tütün ve tütün mamüllerinin zararlarının önlenmesine ilşkin yasanın da 19 Mayıs itibariyle geniş kapsamlık bir şekilde uygulanmaya başlanmasıyla da Dünya Sigarasız Günü bu yıl ayrı bir önem kazandı.
Basın toplantısında konuşan Tıbbi Onkoloji Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Demirkazık, yasanın genişletilip uygulanmaya başlanmasının üzerinden henüz on gün geçmesine rağmen, sorunsuz işlediğine dikkat çekti: “Bugün yasağın 10.günü. Kapalı alışveriş merkezine girdiğiniz zaman sanki rüyadaymışsınız gibi. Kimse sigara içmiyor, hiçbir sorun çıkmıyor, herkes kurallara uyuyor. Sigara içmek isteyenler dışarı çıkıp sigarasını içiyor. Son derece rahat geçiyor.”
Prof. Dr. Demirkazık konuşmasında sigara ile ilgili çarpıcı istatistiklere de yer verdi: “Türkiye’de yaklaşık 17 milyon sigara içicisi var. Günde 40 milyon dolarlık sigara içiliyor. Bunun yıllık maliyeti ise 15 milyar dolar. Türkiye’deki ilaç pazarının 10 milyar dolar civarında olduğunu düşünürsek, tüketilen sigara pazarı ilaçtan çok daha fazla. Sigaraya çok daha fazla para harcanıyor. Üstelik bir de kaybettirmeye başlıyor. Sigara nedeniyle insanlar hasta oluyorlar. Sadece sigaraya bağlı hastalıklar nedeniyle sağlık harcaması ise 3 milyar dolar civarında. Buna iş gücü kaybı ve buna bağlı kayıplar dahil değil. Sigaraya bağlı biraz karamsar bir rakam vereceğim; Türkiye’de yılda 100 bin kişiden fazla insan kaybediliyor, 10 bin civarında da pasif içici var, onlar da ciddi hastalıklara sahip oluyorlar.”
Sigara kullanımının gençler arasında da hayli fazla olduğuna değinen Prof. Dr. Demirkazık, Türkiye’de üniversite öğrencilerinin %50-70’i sigara bağımlısı ve bunların %70’i sigaraya üniversitede başladığını, 11-13 yaş grubu çocukların da %11’inin bağımlı olduğunu dile getirdi.
SİGARA YAPAY BİR AFET
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi ‘Sigarayla Mücadele Grubu’ Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Recep Akdur, dünyada korunulması en kolay olan salgınların başında sigara salgınının geldiğine ve bunun yapay bir afet olduğuna dikkat çekti: “Dünya nüfusunun yaklaşık %30’u, 1.25 milyar kişi sigara bağımlısı. Bunlardan 5.4 milyon kişi her sene ölüyor. Dünyadaki her 10 ölümden biri doğrudan doğruya sigaraya bağlı nedenlerden gerçekleşiyor. 21. yy’da bu trendi böyle bırakırsak, sigaraya karşı mücadele programı geliştirmezsek 21. yy boyunca 1 milyar insan sigaraya bağlı nedenle ölecek. Bu rakamlar bile bunun son derece büyük bir afet olduğunu, doğrudan doğruya insanların iradesi ile yaratılmış bir afet olduğunu, korunmasının, ortadan kaldırılmasının yine insanların iradesi ile son derece basit olduğu, ortadan kaldırılabileceğini söyleyebileceğimiz bir salgın.”
Yasanın genişletilip uygulanmasıyla bilikte kamuoyuna yansıyan olumsuz haberlerin de doğru olmadığını, kanunun son derece başarılı olduğunu vurguladı: “Kamuoyuna yasayla ilgili yansıyan olumsuz haberler doğru değildir. Kanun son derece başarılı olmuştur. 1996 yılında yasa çıktığında Türkiye dünyada sigara tüketimi sıralamasında 7. sıradaydı. Kanun çıktıktan sonra bugün itibariyle 10. sıraya gerilemiştir. Bugünden itibaren de bunun çok daha hızla azalacağını beklemekteyiz.”
SİGARA İÇENLER TİRYAKİ DEĞİL, NİKOTİNMAN YA DA SİGARAKEŞ
Toplantıda konuşan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Gönüllü ise sigaranın bir bağımlılık olduğunu ve tiryakilik olarak adlandırılmaması gerektiğini ifade etti: “Sigara bağımlılığının sigara tiryakiliği olarak adlandırılmasına karşıyım. Nasıl eroin kullananlar eroinman ya da esrar içenler esrarkeş olarak adlandırıyorsak sigara bağımlılığı da bir hastalıktır ve ben bunların sigarakeşlik ya da nikotinmanlık gibi bir isimle adlandırılmasını istiyorum, çünkü kahve tiryakilerine haksızlık ediyoruz. Dünya Sağlık Örgütü de sigara bağımlılığını bir hastalık olarak sınıflandırmaktadır. O yüzden her hastalık da olduğu gibi onun da tedavi edilmesi gerekiyor.”
Gönüllü, sigarayı bırakmanın da aslında zor olmadığına tam tersine kolay olduğuna değindi:
“ ‘Sigara bırakmak çok zor’, ‘Sigarayı bıraktığınız zaman çok ciddi sıkıntılarınız olur’ gibi bir takım söylentiler devamlı bilinçaltımıza pompalanıyor. Aslında sigarayı bırakmak çok kolay. Çünkü sigara içen kişi, uyuyarak her gün sigarayı bırakıyor, yatınca sigarayı bırakmış oluyor. Dolayısıyla sigarayı bırakmak zannedildiği kadar zor değil. Sigarayı bıraktığında kimse hasta olmuyor. Ufak tefek sıkıntılar mutlaka olacaktır. Herkes çok yakın bulduğu birşeyden vazgeçtiği zaman mutlaka sıkıntı yaşayacaktır. Dolayısıyla öncelikle sigarayı bırakmanın çok zor olduğu kanısından kurtulmamız gerek. Bu nedenle bu yasayı fırsat bilip pek çok kişinin sigarayı bırakmasını diliyorum Sigarayı bırakmak için destek alınması çok önemli. Bu anlamda kişi yakınlarından, sevdiklerinden, sağlık personelinden destek alabilir. Desteğin yanı sıra sigara bir davranış kalıbı olduğu için onun yerine başka bir kalıp geliştirmek gerekiyor.”
Tıbbi Onkoloji Derneği Üyesi Prof. Dr. Sevil Bavbek, “Erişkinlerin, hastalıkla doğrudan ya da dolaylı olarak karşılaşmış kişilerin sigarayı bırakması çok kolay oluyor. Tüm dünyada artan bir trend var: Sağlıklı Yaşam. Özellikle ABD bu konuda çok başarılı, sigara içimini kontrol altına almış durumdalar” şeklinde konuştu. Bavbek, sigaranın bir madde bağımlılığı olduğuna da dikkat çekti: “Sigara gerçekten bir madde bağımlılığıdır. Çünkü sigarayı çekiyorsunuz ve saniyede beyninizde bir uyarı oluyor. Sonra hep o uyarıyı arıyorsunuz. Daha light sigarada daha derin çekiyorsunuz, daha çok içiyorsunuz. Bu kanıtlanmış bir şey. Light sigaralar daha derin çekildiği için daha uç yollarda kanser yapıyor.”
