VÜCUDUMUZUN GİZEMLİ BİLEŞENLERİ : HORMONLAR
Hiç farkında olmadığınız halde, vücudumuza her an binlerce emir gelir gider ve yaşamınızı en uygun ve en kolay hale getirir. Bu sinyaller, metabolik faaliyetlerimizin düzenlenmesi amacıyla bizi hastalıklardan koruyan hormonlarımızın salgılanma veya baskılanması yönünde uyum içinde iletilir. Sağlıklı bir yaşam için çok önemli olan hormonlarımızın eksikliği durumunda dışarıdan takviye yapılması gerekir.
Öyle ise hormon nedir ? Vücutta bulunan bir çok organların salgıları doğrudan doğruya kana karışır. Endokrin adı verilen bu organların salgıladıkları etken maddelere hormon denir. Selye (1947) hormonları şöyle tarif etmiştir. “Hormon belirli hücreler tarafından yapılan ve aktivitesini etkilediği uzak yerdeki hücrelere, kanla taşınan bir fizyolojik-organik bileşiktir” Hormonlar vücut regülatörleridirler. Vücudun düzenli çalışması için mutlaka lüzumludurlar. Hormon terimi ilk defa Bayliss ve Starling tarafından ince bağırsak mukozasından sekretin salınımını göstermek üzere 1902 yılında kullanılmıştır. Hormon terimi yunanca kökenden gelmekte ve uyarmak, canlandırmak manasına gelmektedir.
Hormonların Hareketine Örnek; Heyecanlandığınızda veya korktuğunuzda, sinir hücrelerimiz derhal sinyal sistemini uyarır ve büyük bir hızla ve yolunu şaşmadan hedefe ulaşarak böbrek üstü bezlerinizi hareketlendirir. Mesajı alan böbrek üstü bezleri adrenalin hormonu salgılar. Adrenalin hormonu ise kana karışarak, neredeyse bütün vücudu alarma geçirir. Sindirim organlarının hareketlerini engeller ve sindirme sürecini durdurur. Böylece sindirime katılmayan önemli miktarda kan, kasları beslemek üzere boşta kalmış olur. Aynı zamanda kalbin ritmi hızlanır, kan basıncı artar. Akciğerlerin bronşları genişleyip, oksijen girişini ve kanın oksijenle beslenmesini hızlandırır. Kandaki şeker miktarı artar. Bu da kaslara fazladan enerji sağlar. Nihayet gözbebekleri genişler ve gözlerin ışık uyarımlarına karşı duyarlılığı artar. Bütün bu etkiler bir araya geldiğinde ise, bir insan ister kaçma, ister savunma, isterse de saldırma durumuna geçmek üzere olsun, her durumda büyük bir performans göstermeye hazır duruma gelir.
Hormonlar hangileridir? Bilinen en başlıca hormonlar, hipofiz bezinden denetlenenler ve diğerleridir. Hipofizden denetlenen hormonlar tiroid hormonu, kortizol hormonu, büyüme hormonu, prolaktin, seks hormonları ve su dengesinde rol alan hormonlardır. Ayrıca eksikliğinde diyabet hastalığı (şeker hast.) oluşan insülin ve insülinle koordine olarak salgılanan glukagon, adrenalin, büyüme hormonu, kortizol gibi hormonlar, vücuttaki kalsiyum dengesini sağlayan paratiroid hormonu, sindirim sistemindeki sindirime yardımcı sayısız hormonlar akla gelir.
Hormonlar, vücudun gizli patronlarıdır. Dış görünüşümüzde, ruhsal dengemizde, fiziksel aktivitelerimizde, organlarımızın çalışmasında ve hatta kilolarımızda bile hormonlarımızın etkisi vardır. Erkek ve kadınlarda oranları birbirinden farklı olsa da aynı hormonlar bulunur. Kadınlık ve erkeklik hormonu olarak da isimlendirilen testesteron ve östrojen kadınları erkeklerden, erkekleri kadınlardan ayıran en önemli hormonlardır.
Hormonal hastalıklar neledir? Hipofiz, tiroid, paratiroid, böbreküstü bezi, over ve testis gibi salgı bezlerinden hormonların az veya cok salgılanması hormon hastalıklarını olusturur. Diyabet, obezite, beslenme, metabolizma bozuklukları, kemik erimesi, lipid (kolesterol, trigliserid), ürik asit yüksekliği, polikistik over hastaliği, tüylenme gibi sorunlar ile karşılaşmak mümkündür.
Laboratuarımızda yapılan hormon testleri nelerdir? Hormon testlerinin hizmeti, Memorial Hastanesi Klinik Laboratuvar bünyesinde 24 saat süreyle verilmektedir. Geniş bir test paneline sahip olup her türlü hormonal tetkik ve beraberinde uyarma-baskılama testleri de yürütülmektedir. Bu alanda kesintisiz hizmet vermek üzere üstün analitik performansa sahip iki adet cihaz kullanılmaktadır. Tüm laboratuvarlarımızda internal ve eksternal kalite kontrol programları da uygulanmaktadır. Hastanemiz Klinik Laboratuvar’ ına gelen testler mümkün olan en kısa süre içinde çalışılıp sonuçlar yazılı olarak aynı laboratuvardan alınabilindiği gibi Laboratuvar Bilgisayar Sistemi aracılığı ile onaylandığı anda isteği yapan servis veya poliklinik tarafından da izlenebilmektedir.
