SAĞLIK BAKANLIĞI, DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİNİN

Sağlık Bakanlığı, demir eksikliği anemisinin önlenmesi için ”Demir Gibi Türkiye Projesi” başlatıyor.

Proje kapsamında, sayıları 1 milyonu bulan 4-12 ay arası tüm bebeklere demir desteği sağlanacak. Proje ile anemik bebeklerin yüzde 90’ının tedavi edilmesi hedefleniyor.

Sağlık Bakanlığı, Türkiye’de de çok yaygın görülen ancak olumsuz etkilerini azaltma çabaları umulandan daha yavaş yürüyen demir eksikliği anemisini önlemek için proje başlatıyor.

Projede, bebeklik ve çocukluk döneminde demir yetersizliği anemisinin önlenmesi ve kontrolü amaçlanıyor.

Sağlık Bakanlığı’na göre, sorunun etkin halk sağlığı önlemleri arasında kontrol altına alınması gerekiyor. Demir yetersizliği anemisinin önlenmesinde 5 temel uygulama önem taşıyor. Hastalığı önlemek için sırasıyla anemi sıklığının hesaplanması, beslenme eğitimi, demir desteği (supleman) verilmesi, viral, bakteriyal ve parazit hastalıklarının kontrolü ve demirle besinlerin zenginleştirilmesi gibi aktiviteler gerekiyor.

İLK 6 AY YALNIZ ANNE SÜTÜ

Bu amaçla başlatılan proje kapsamında, tüm doğan bebeklerin doğumdan sonra hemen emzirilmeye başlatılması, ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi, 6. aydan sonra da uygun ve yeterli miktarlarda ek besinlerle beraber emzirmenin sürdürülmesi sağlanacak.

Hamileler, demir yetersizliği konusunda bilgilendirilecek.

Bebeklere ön tedavi amaçlı demir desteği sağlanacak. Bunların izleme ve değerlendirmesi yapılacak.

”Demir Gibi Türkiye Projesi” kapsamında, her yıl en az 1 milyon bebeğe ulaşılacak ve bebeklere koruma amaçlı demir desteği sağlanacak. Sosyal güvencesi olan 500 bin çocuğa demir preparatı (değerlikli demir damlası) sosyal güvencesi ile sağlanacak, sosyal güvencesi olmayan 500 bin bebeğe ise damlalar birinci basamak sağlık kuruluşlarında dağıtılacak.

Her yıl yine 1 milyon gebeye ulaşmak ve demir yetersizliği konusunda bilgilendirilecek. Anemi tespit edilen 4-24 aylık bebeklerin tedavisi sağlanacak. Proje, 2004 yılı sonunda değerlendirilecek, 2010 yılına kadar sürdürülecek.

Proje ile anemik bebeklerin yüzde 90’ının tedavi edilmesi, proje sonunda çocuklarda demir yetersizliği görülme oranının yüzde 10’a indirilmesi, 4-12 ay arası tüm bebeklere proflaktik (ön tedavi) amaçlı demir desteği sağlanması hedefleniyor. Bebeklere demir desteği uygulamasında damla formunda demir ağızdan kullanılacak.

”YORGUNUM DEME KAN ÖLÇÜMÜ YAPTIR”

Proje öncesinde, 2.5 milyon hasta bilgilendirme broşürü, 800 bin poster, 2 bin 500 afiş hazırlanacak.

Proje süresince, topluma farklı kanallardan, ”Çocuklar kansız kalmasın, benizleri solmasın”, ”Kansızlık olmasın, anneler solmasın, bebekler ölmesin”, ”Anemisiz ve zeki nesil = başarılı gelecek”, ”Yorgunum deme, kan ölçümü yaptır” gibi mesajlar verilecek.

Projenin yürütülebilmesi için 81 ilde il proje koordinasyon kurulları oluşturulacak. Her il kendi aktivite planlarını hazırlayacak. 81 ilde toplam 10 bin hekime projeyle ilgili eğitim verilecek.

DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ NELERE YOL AÇIYOR?

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, demir yetersizliği anemisi günümüzde en sık görülen halk sağlığı sorunlarından biri. Gelişmekte olan ülkelerde yaşayan 3.5 milyar kişide demir yetersizliğine bağlı anemi görülüyor.

Tüm yaş grupları için yaşamsal önem taşıyan demir eksikliği anemisi, özellikle doğurganlık çağındaki kadınlarda sağlığı etkiliyor, anne ölümlerine neden oluyor, çalışma kapasitesini sınırlıyor ve bebek ölümlerine neden oluyor.

Anemi, bebek ve çocuklarda büyümeyi etkiliyor, enfeksiyonlara direnci azaltıyor. Bebeklik ve küçük çocukluk döneminde demir eksikliği anemisi, bilişsel gelişimi geciktirip zeka düzeyini yaklaşık 9 puan geriletebiliyor.

Demir eksikliği olan 2 yaşından küçük çocuklarda uyum ve denge sorunları görülüyor. Bu çocuklar daha içe kapanık ve çekingen davranıyor. Bu tür etmenler çocuğun çevresiyle etkileşime geçip öğrenme yetisini engelleyebildiği gibi zihinsel yeteneklerini de köreltebiliyor.

Demir yetersizliği sorunu önlenmediğinde ve kontrol altına alınmadığında sağlık sistemini etkilemesi, çocuklarda bilişsel yetenekleri engellemesi, yetişkinlerde ise üretkenliği düşürmesi nedeniyle ülke ekonomisine büyük yük getiriyor.

BEBEKLERİN YARISI ANEMİK

Yapılan çeşitli araştırma sonuçlarına göre, genel olarak 0-5 yaş grubu çocukların ortalama yüzde 50’sinde, okul çağı çocuklarının yüzde 30’unda, emzikli kadınların yüzde 50’sinde görülüyor.

İstanbul’da yapılan bir çalışmada, en yüksek anemi görülme sıklığı, yüzde 75.1 ile 0-24 ay arası çocuklarda saptandı. Diğer yaş gruplarındaki anemi sıklığı birbirine yakın, yüzde 30’lar civarında bulundu.

Doğumda bebek ilk 6 ay yetecek kadar demir deposuyla doğuyor ve 6. aydan sonda beslenmeye bağlı olarak yavaş yavaş depoları azalıyor. Bebeklik ve çocukluk döneminde anemiye neden olan başlıca etmenler şöyle sıralanıyor:

Tek başına anne sütünün 6 ay süreyle verilmesi, ek besinlere 6 aydan önce başlanılması, Ek besinlere 6. aydan itibaren başlanmaması, bilgisizlik nedeniyle demir kaynağı yiyeceklerin zamanında yeterli verilmemesi, Hızlı büyümeyle artan demir ihtiyacının karşılanamaması, Bebek doğduğunda demir depolarının yetersiz olması, Çocuk beslenmesinde çayın yer alması, et ve türlerinin diyette çok az bulunması veya hiç bulunmaması, C vitamini alımının yetersiz olması.