GEBELİKTEN KORUNMA AMA NASIL?

JFK Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Servisi Şefi Prof. Dr. Ümit Özekici, doğum kontrol yöntemlerini sizler için derledi.

Tarihin eski çağlarından beri insanoğlu arzu edilmeyen gebeliklerden korunmaya çalışmıştır. Örneğin Kleopatra’nın gebe kalmamak için vajinada altın bir halka taşıdığı bilinmektedir. Yine ilk rahim içi araç fikrinin çölde ulaşım ve taşımada kullanılan dişi develerin bu yol boyunca vaginanın çakıl taşları ile doldurulmasından doğduğu bilinir.

Günümüzde yüzlerce milyon kadın, bir dizi yöntem ile ve çok büyük başarıyla gebelikten korunmaktadır. Aslında gebelikten korunma her iki eş için de söz konusu olabilir. Bu nedenle erkeğe ve kadına ait korunma yöntemleri olarak iki gruba ayrılabilir.

Erkeğe ait yöntemler

Sperm öldürücü krem, jel ve fitiller, prezervatif ve nihayet vazektomi denilen bir yöntemle erkeklik kanallarının bir operasyonla bağlanmasıdır. Bunun sonuncu yöntemde tekrar gebeliğe karar verildiğinde uygulanarak düzeltme operasyonlarının başarısı düşük olduğundan, kalıcı korunmaya kesin kararlı kişilerin haricindekilere önerilmemelidir. Belirli sürelerde sperm alınımını önleyen aşılar ise henüz deneme aşamasındadır.

Kadın ait yöntemler

Kadınlara ait korunma yöntemleri ise, geçici ve kalıcı yöntemler olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Genç ve belirli süre korunmak isteyenlerde yine sperm öldürücü jel, krem ve fitiller, vaginal diyafram, servikal (takke), doğum kontrol hapları, rahim ii araçlar ve depo hormonların aşı gibi uygulanması sayılabilir. Doğum kontrol hapları sigara içen ve profili net oturmamış çok genç kadınlarda uygulanmamalıdır.

Rahim içi araçlar daha emin gibi görünmekle birlikte enfeksiyon ve düzensiz kanama paterni olan hanımlarda kullanılmamalıdır. Depo hormonlar ile uzun süreli korumalar henüz sonuçları kesin olarak bilinmediğinden bunların şimdilik yaygın kullanım bulmamaktadır.

Cerrahi yöntemler

Kalıcı yöntemler ise endoskopik veya açık cerrahi yöntemler ile üreme kanalı olan tubaların devre dışı bırakılmasıdır.

Açık yöntem, herhangi bir batın ameliyatı geçiren 35 yaşından büyük ve en az 2 canlı çocuğu olan bir kadın da tubaların koter, dikiş ve klips ile tıkanmasıdır. Bu yöntem laparoskopla aynı şekilde veya histeroskopla kanal çıkışlarının tıkanmasıyla da gerçekleştirilebilir. Yöntem ne olursa olsun karar verilirken hastanın yaşı, sahip olduğu çocuk sayısı, ileride çocuk isteyip istemediği, ve uygulanacak yöntem sırasında kanalların Fimbriya denilen uçlarının zedelenmemesi, geriye 6cm’den uzun bir kısmının kalmasına ve en az yapışıklığa sebep olacak olanının seçilmesine dikkat etmek gerekir.

Koter hiç düşünülmemesi gereken, klips ise ilk seçilen yöntem olmalıdır. Sonuçta kadınnın korunmanın ciddi sonuçları da birlikte getiren bir yöntemdir. Kişinin yaşı, çocuk sayısı, sosyal statüsü ve uygulama yöntemleri ayrıntılı olarak araştırıldıktan sonra işleme sokulmalıdır.

İleri yaşlarda doğum kontrol hapı kullanımı

Yaklaşık 40 yaş sonrasında yumurtlama sıklığı azalır. Ancak bu gruptaki kadınlar, yumurtlama bazı aylarda olup bazı aylarda olmadığı için, istenmeyen gebeliğe karşı korunmuş sayılmazlar. Klinisyenler, düşük doz doğum kontrol hapının sigara içmeyen ileri yaştaki kadınlar için çok güvenli ve sağlıklı olduğunu belirlemişlerdir. Sadece progesteron içeren mini haplar, 40 yaş üzerindeki kadınlarda azalmış doğurganlık nedeniyle tama yakın korunma sağlar. Bu nedenle ileri yaştaki kadınlar için, özellikle de östrojenin sakıncalı olduğu hallerdeprogesteron içeren mini hap iyi bir seçenektir.

Kaynak:Güneş