UZMANLAR KURBAN BAYRAMI’NI TÜM YÖNLERİYLE DEĞERLENDİRDİ

Kurban Bayramı’nda dikkat edilmesi gereken pek çok önemli noktalar var. Özellikle kurban kesimleri sırasında meydana gelebilecek kesiklerde ne yapılmalı? Et ve tatlı tüketiminde beslenmeye nasıl dikkat etmeli?

Yeditepe üniversitesi Hastanesi, Acil Tıp Anabilim Dalı Uzmanı Doç. Dr. Didem Ay, Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Melih Güven, çocuk ve Ergen Sağlığı Uzmanı Yard. Doç. Dr. Oğuzhan Zahmacıoğlu,  Beslenme Diyetetik Uzmanı Nazlı Şişik Kurban Bayramı’nda dikkat edilmesi gereken noktalarda uyarıda bulundu.

Kurban keserken kesiklere dikkat edin!

Acil Tıp Anabilim Dalı Uzmanı Doç. Dr. Didem Ay

“Kurban bayramlarında en çok delici-kesici alet yaralanmaları, bazen hayvan darpları ile karşılaşıyoruz. Bu yaralanmalar sonucunda da en çok kanamalar ile hastalar acil servislere başvuruyor. Kanamalar çoğunlukla önemsiz olsa da çok ciddi sonuçlar da doğurabilir. Ortalama olarak yetişkin bir insanda 5, 5-7 litre kan bulunur. 1,5-2,5 litre kan kaybı ölümcül olabileceğinden kanama kontrolü önemlidir.”

Kurban kesimi sırasında elinizi ya da vücudunuzun başka bir yerinde kesik meydana gelirse;

1)         Temiz bir bez (tercihen gazlı bez) ile kanama üzerine direkt baskı uygulayın.

2)         Yaraya bir bez bastırdıktan sonra kesinlikle yerinden oynatmayın ya da değiştirmeyin. çünkü kan pıhtılaşmaya başlamıştır ve pıhtılaşma kanamanın durmasına yardımcı olacaktır.

3)         Eğer beze rağmen kanama devam ederse bir ikincisi veya üçüncüsü diğerinin üzerine konmalı. Bu şekilde en az 10 dakika baskı yapılmalı.  Mümkünse daha yukarıdaki atardamar bulunarak ve üzerine basılmalı. Kırık, şişlik, ağrı yoksa kanayan yer yukarı kaldırılmalı.

4)         Turnike de kanı durdurmanın yöntemlerinden bir tanesidir. Ama çok ciddi durumlarda uygulanmalı. örneğin; tıbbi yardım gelene kadar hastanın kan kaybından ölebileceği düşünülüyorsa yapılmalı. Turnike sadece diğer yöntemlerin başarısız olduğu durumlarda denenmeli. Sadece ciddi durumlarda yapılmasının nedeni, uzuvlarda kalıcı doku ölümlerine neden olabilmesidir. 5-10 santimetre genişliğindeki bir turnike bandı diz veya dirsek üzerindeki bir noktaya bağlanır, üzerine kısa bir tahta veya çubuk takılarak kanama durdurulacak kadar sıkılmalı her 15-20 dakikada bir 5-10 saniye gevşetilmeli.

5)         Yabancı cisim ile olan yaralanmalarda asla yabancı cisim yaradan çıkarılmaz. Yaranın üzeri ve etrafı temiz bir bez ile simit şeklinde kapatılır. En kısa sürede acil tıbbi yardım için başvurulur.

 

Kurban keserken parmağınız koparsa ne yapacaksınız?

 

Kurbanlık kesimlerde bazen parmak kesikleri ve beraberinde kopmalarla birlikte hastanelerin acil servislerine elinde kopan parmaklarıyla başvuran kişileri görebilmek mümkün oluyor. Peki, bu gibi durumla karşılaşan kişi ne yapmalı?

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Melih Güven, uzuv kopmaları ciddi yaralanmalar olduğu için bu tür yaralanmalarda hastaların kopan uzuvlarını özel bir şekilde paketleyip hastaneye ulaştırmaları gerekmektedir. Paketleme işlemi şu şekilde gerçekleştirilmelidir:

ü  Mümkün olduğunca temiz bir ortamda kopan uzuv steril bir gazlı beze sarılmalı ve gazlı bez bir torbanın içine koyulmalı. Ardından torba buz dolu başka bir torbanın içerisine yerleştirmeli.

ü  Uzuv, baticon ya da antiseptik herhangi bir solüsyonla yıkanmamalı.

ü  Bu işlemler tamamlandıktan sonra kişi en kısa sürede hastaneye ulaştırılmalı.   

 

Hayvan darplarında hangi önlemler alınmalı?

“Bu tarz künt travmalarda acil ilk yardım müdahalesi yapabilecek kimse yoksa sağlık ekibi gelene kadar bir şey yapmamak gerekiyor. Eğer acil müdahaleden anlayan birileri varsa hastanın yaralanmış olan ekstremitesinin (kol, bacak vs.) sabitlenmesi gerekir. Sabitleme işlemi; herhangi bir materyal, tahta, karton parçası ya da varsa bir atel uygulaması aracılığıyla olabilir. Ancak göğüs bölgesine gerçekleşebilecek travmalar çok farklı sonuçları olabilecek yaralanmalardır. Bu noktada hastanın solunumunun değerlendirilmeli. Tecrübesi olmayan biri kesinlikle hastaya müdahale etmemeli. Hastanın yerden kaldırılmaması, sağa sola çevrilmemesi oldukça önemli hususlardır. Yaralanma omurga yaralanması da olabilir, bu yaralanmalarda ani bir hareket hastanın durumunu çok farklı bir noktaya getirebilir.”

Kurban kesimine şahit olan çocuklarda hırçınlık görülebilir

çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Uzmanı Yard. Doç. Dr. Oğuzhan Zahmacıoğlu

“Kurban gibi, ritüelleri olan geleneksel bayramlar dünyanın birçok kültüründe mevcut. Toplumsal aidiyet duygusunu pekiştirme, yardımlaşma gibi paha biçilmez faydaları var. çocukların bu “şenliğe” katılmaları, hem kaçınılmaz hem de geliştirici, olgunlaştırıcı bir deneyim. Fakat bu demek değildir ki; bayramların bahsettiğimiz ritüellerinin tamamı çocukların gözü önünde gerçekleştirilir. Bayrama adını veren kurbanın kesilme aşamasına çocukların tanık olmasını pek doğru bulmayız. özellikle beş yaş altı çocukların sadece kesilme anına değil, kurban alanına sokulması, kurbanlıkları görmesi, ellemesi, konuyla ilgili bilgilendirilmesi bile sakıncalı. çünkü o yaş grubunun soyut düşünme becerisi henüz gelişmediğinden, gördüğü manzarayı kendi bilişsel yapısına uygun algılayacaktır. Ona söyleyeceğiniz konuyla ilgili mantıklı bilgileri umursamayacaktır.  Süper kahramanların gerçekten yaşadığını düşünen bu yaş grubundan, kurban bayramının anlamını yorumlamasını da bekleyemeyiz. Dahası; şahit olacağı olası görüntüler, sesler günlük davranışlarını olumsuz etkileyebilir, uykularını bozabilir, korkularını arttırabilir. Beş yaş üstü çocuklara ise; yine kurbanlık alana sokulmadan bayramın manası, geleneksel çerçevesi anlatılabilir.  Yediğimiz etlerin, sebzelerin kaynağından, canlıların yaşamlarından, hatta o büyük yaşam/ölüm döngüsünden bahsedilebilir. çünkü çocukların hayvanların kesilme görüntüsüne maruz kalmalarından kaçınırken, marketlerde gördükleri paketlenmiş etlerin ağaçlarda yetiştiğini sanmalarına da sebebiyet vermemeliyiz. Kesilme aşamasına şahit olan çocukların bazılarında korku ve endişe gibi direkt belirtiler yanında, hırçınlık, iştahsızlık, huzursuzluk, uyku bozukluğu gibi dolaylı belirtiler de çıkabilir.

Kurban Bayramında beslenmenizi fırsata çevirebilirsiniz

Beslenme ve Diyetetik Uzmanımız Nazlı Şişik, bayramın ilk gününden itibaren başlayan bayram ziyaretleri ve tatilin getirdiği rehavet ile birlikte beslenme düzeninin bozulacağından herkesin endişe ettiğine dikkat çekerek, sadece birkaç öneriye uyarak Kurban Bayramı’nı dengeli beslenmek için fırsata çevrilebileceğini söyledi.

Yapmanız gerekenler çok basit;

Ø  Güne mutlaka kahvaltıyla başlayın. Sağlam bir kahvaltı size kendinizi tok hissettirerek ziyaretlerde yapacağınız atıştırmalardan koruyacak.

Ø  Kahvaltıda gelenek haline gelmiş olan kavurmayı tercih etmeniz bütün gün mide krampı, mide yanması gibi sindirim problemlerine neden olur. Bunun yerine peynir, zeytin, ekmek ve bol yeşillik içeren bir kahvaltı tercih edebilirsiniz.

Ø  Yanlış olan alışkanlıklarımızdan bir tanesi de kurban etinin kesildiği ilk gün tüketilmesidir. Et kesildiği ilk gün ölüm katılığı dediğimiz sertlikte olur. Bu da sindirimi zaten zor olan etin yarattığı sıkıntıları daha da arttırır. Etin yumuşaması, kolay pişmesi ve sindiriminin kolay olması beklediği sıcaklığa ve hayvanın cinsine göre değişir.

Ø  Etinizin pişirme tekniği ve yanında seçtiğiniz besinler uygunsa öğle yemeğinde tüketeceğiniz 2-3 porsiyon (90-100gr) et sizin için sağlıklı bir seçim olacak.  Tabağınızı dörde böldüğünüzü düşünün.2-3 porsiyon (90-100 gr) etiniz, 2-3 yemek kaşığı bulgur pilavı ya da makarnanız, 1 su bardağı yoğurt ya da ayran ve bol salatayla doyurucu ve lezzetli bir öğün geçirebilirsiniz. Proteinin mideyi terk etmesi 2-3 saat sürdüğünden bu öğün yine size kendinizi tok hissettirip ziyaretlerdeki atıştırmalıklardan koruyacak.

Ø  Eti pişirirken kızartma ve kavurma yerine ızgara, haşlama ya da fırın gibi daha sağlıklı tekniklerini tercih edin. Yine yanlış alışkanlıklardan bir tanesi etle yapılan yemeklere kuyruk yağı veya tereyağının eklenmesidir. Et yemekleri kendi yağı ile pişirilmeli ve ilave yağ eklenmemeli. Etler ızgarada pişirilirken, etle ateş arasındaki uzaklık eti yakmayacak ve “kömürleşme” sağlamayacak şekilde ayarlanmalı. Ayrıca eti çok yüksek ısıda pişirmek dış yüzeyinin yanmasına ve su kaybına neden olarak besin öğesi kayıplarını artırır.

Ø  Eti mutlaka sebzelerle pişirin. Böylelikle hem hazmı kolaylaştıracak hem de besin çeşitliliğini sağlamış olacaksınız.

Ø  çay, kahve, meşrubat ve su tüketimini birbirinden ayırın. çay, kahve ve meşrubatlar aslında vücutta su tutulumunu neden olduğundan suyla ters etki gösterirler. Bu nedenle ziyaretlerde açık çay, yeşil çay veya rezene tercih edebilirsiniz.

Ø  Bir de asıl beslenme düzenimizi bozacağından korktuğumuz besinler arasında bayramların vazgeçilmezi tatlılar yer alır. Ziyaretlerde ikram edilen şerbetli ağır tatlılar yerine sütlü veya meyveli tatlıları tercih etmemiz daha sağlıklı olacak. Şerbetli tatlılar tüketmek isteyenler sadece bayram haftasına özel günaşırı 1-2 dilim tüketebilir.

Ø  Bu önerileri uygulayamayıp fazla kaçırdıysanız fiziksel aktivitenizi artırarak, yakın mesafedeki ziyaretlere yürüyerek giderek kaçırdıklarınızı dengeleyebilirsiniz.